Tłuszcze jedno- i wielonienasycone

Tłuszcze są niezbędne w naszej diecie ponieważ są źródłem energii i służą do wytwarzania czynnych związków.

Strawione wykorzystywane są w komórce jako źródło energii, jako materiał do budowy błon plazmatycznych oraz w procesach syntezy związków lipidowych takich jak hormony sterydowe czy sole żółciowe.

 Trzech z wielonienasyconych kwasów tłuszczowych : kwas linolowy, kwas linolenowy oraz kwas arachidonowy organizm nie potrafi syntetyzować sam i muszą one być dostarczane z pożywieniem. Z wyjątkiem tych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych organizm , który otrzymuje prawidłową ilość składników pokarmowych jest w stanie sam syntetyzować wszelkie potrzebne związki lipidowe (w tym tłuszcze właściwe, cholesterol i prostaglandyny). Dlatego też niedobory lipidów zdarzają się rzadko.

 W około 98 % przypadków lipidy pozyskiwane przez organizm w postaci triacylogliceroli.

Kwasy tłuszczowe w cząsteczce triacylogliceroli mogą być nasycone, jednonienasycone lub wielonienasycone.

  Organizm nie jest zależny od dostaw cholesterolu ze źródeł zewnętrznych gdyż potrafi go syntetyzować sam. Spożywanie dużej ilości nasyconych kwasów tłuszczowych prowadzi do wzmożonej syntezy cholesterolu w organizmie.

 Lipidy jako składnik diety pozostają w centrum zainteresowania dietetyków, fizjologów i lekarzy, gdyż przyczyniają się do miażdżycy a co za tym idzie chorób krążeniowych i serca.

Cholesterol i triacyloglicerole transportowane są w osoczu krwi nie jako wolne cząsteczki ale w postaci wielkocząsteczkowych kompleksów z cząsteczkami białka zwanych lipoproteinami.

Około 70 % całej ilości cholesterolu transportowane jest w postaci lipoprotein o niskiej gęstości LDL, a reszta ( 30 % ) w postaci lipoprotein o wysokiej gęstości HDL.   

Wysoki poziom LDL kojarzony jest z podwyższonym ryzykiem choroby wieńcowej.          Lipoproteiny te chwytają cząsteczki cholesterolu i odkładają je w komórkach, czasem w mięśniach gładkich i w ścianach tętnic. HDL natomiast zbiera cząsteczki cholesterolu z różnych komórek w organizmie i transportuje je do wątroby.

 Dopuszczalna przez dietetyków dzienna dawka cholesterolu wynosi 300mg. Najwięcej cholesterolu zawierają jaja , mięsa , masło.

Szukajmy w naszej diecie jak najwięcej produktów zawierających nienasycone kwasy tłuszczowe. Dieta obfitująca w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol podnosi poziom cholesterolu we krwi o 25 %. Natomiast spożywanie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych powoduje spadek cholesterolu.

 Źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych:

Wielonienasyconych kwasów szykajmy

–        w olejach roślinnych tj. olej kukurydziany, sojowy, bawełniany i olej z nasion krokosza,

Jednonienasyconych szukajmy w oleju z oliwek oraz w oleju arachidowym.

Utrzymaniu prawidłowego poziomu lipoprotein w organizmie pomaga:  spożywanie w większości tłuszczy roślinnych bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, wysiłek fizyczny, unikanie tłuszczów zwierzęcych, wystrzeganie się papierosów.