Ordynacja po polsku i brytyjsku. Appendix do notki ŁŁ

Polska ordynacja wyborcza skrajnie utrudnia realizację biernego prawa wyborczego obywateli w wyborach parlamentarnych. Porównajmy jak to jest w Polsce, a jak w Wielkiej Brytanii

Tryb zgłaszania kandydatów do Izby Gmin w Wielkiej Brytanii i do Parlamentu w Polsce

I. Kto zgłasza kandydatury?

Wielka Brytania

Zgłoszenie kandydatury w wyborach do Izby Gmin następuje w formie pisemnej, najwcześniej 4 dnia, a najpóźniej 6 dnia od ogłoszenia proklamacji o rozwiązaniu parlamentu i zarządzeniu wyborów, na ręce przewodniczącego komisji wyborczej w okręgu wyborczym.

Zgłoszenie musi być opatrzone dwoma podpisami osób formalnie wysuwających kandydaturę (tzw. proposer i seconder)

Polska

Najpierw trzeba zarejestrować komitet wyborczy w Państwowej Komisji Wyborczej, a dopiero później kandydatów w okręgach.

Komitety wyborcze występują w 3 formach: komitet wyborczy partii politycznej, koalicyjny komitet wyborczy partii politycznych, komitet wyborczy wyborców.

Komitet wyborczy wyborców musi składać się z co najmniej 15 osób mających prawo wybierania (czynne prawo wyborcze).

Uwaga! W Polsce okręgi do Sejmu (jest ich 41) są wielomandatowe, a więc komitet wyborczy musi zgłosić  w okręgu co najmniej tylu kandydatów, ile jest w danym okręgu mandatów, czyli od 8-20 (okręgi są najczęściej 12 mandatowe). Może zgłosić więcej kandydatów (ale maksymalnie dwa razy tyle ile jest mandatów).
 

Źródło

II. Listy poparcia

Wielka Brytania

Zgłoszenie kandydatury w wyborach do Izby musi być opatrzone – jak wyżej wskazano – dwoma podpisami osób formalnie wysuwających kandydaturę (proposer i seconder) oraz podpisami dodatkowych 8 osób udzielających kandydaturze poparcia. Wszystkie 10 osób musi być wyborcami zarejestrowanymi w spisie wyborczym okręgu, z którego kandydat będzie się ubiegał o mandat.

Każdy kandydat zobowiązany jest wraz ze złożeniem dokumentów wyborczych uiścić kaucję w wysokości 500 funtów.  Kaucja jest zwracana, jeśli kandydat uzyska w wyborach co najmniej 5% ważnie oddanych głosów. Jeżeli ten pułap głosów nie zostanie osiągnięty, kaucja przechodzi na rzecz Skarbu Korony. Instytucję kaucji wprowadzono do brytyjskiego prawa wyborczego w 1918 roku i była ona związana z problemem startu w wyborach dużej liczby kandydatów cieszących się niskim lub minimalnym poparciem.

Polska

Komitet Wyborczy Wyborców, aby został zarejestrowany, musi przedstawić listę 1000 osób popierających jego utworzenie. Na zebranie podpisów w tym roku był czas od 4 sierpnia 2011 r. (od ogłoszenia przez Prezydenta Zarządzenia o wyborach do Sejmu i Senatu RP) do 22 sierpnia 2011 r.

Komitety wyborcze partii politycznych i koalicyjne komitety wyborcze partii politycznych nie muszą przedstawiać listy 1000 osób popierających ich utworzenie.

Komitety wyborcze, które uzyskały od Państwowej Komisji Wyborczej postanowienie (uchwałę) o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego (art. 98 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. — Kodeks wyborczy – Dz. U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.). mogą zgłaszać listy kandydatów na posłów i/lub senatorów.

Lista kandydatów na posłów powinna być poparta podpisami co najmniej 5 000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym (art. 210 § 1 Ustawy Kodeks Wyborczy), albo do zgłoszenia powinno być dołączone zaświadczenie Państwowej Komisji Wyborczej o uprawnieniu danego komitetu do zgłaszania list bez poparcia podpisami wyborców (art. 210 § 2)

Komitet wyborczy, który zarejestruje listy okręgowe co najmniej w połowie okręgów wyborczych jest uprawniony do zgłoszenia list okręgowych w pozostałych okręgach bez poparcia ich podpisami wyborców (art. 210 § 2). W takim przypadku, dla udokumentowania tego uprawnienia komitet wyborczy obowiązany jest dołączyć do zgłoszenia zaświadczenie wydane przez Państwową Komisję Wyborczą.

Liczba kandydatów do Sejmu na liście okręgowej nie może być mniejsza niż liczba posłów wybieranych w tym okręgu i większa niż dwukrotność tej liczby. Jednocześnie  liczba kandydatów — kobiet nie może być mniejsza niż 35 % liczby wszystkich kandydatów na liście, to samo dotyczy liczby kandydatów — mężczyzn.

Zgłoszenie każdego kandydata na senatora powinno być poparte podpisami co najmniej 2 000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym.

W tym roku listy kandydatów na posłów i senatorów wraz z listami poparcia muszą być zgłoszone do 30 sierpnia 2011 r. do godz. 24.00.

Źródło
 

III. Przykłady danych liczbowych o zgłoszonych kandydatach:

Wielka Brytania

Izba Gmin liczy 650 Member of Parliament. Ponieważ ordynacja jest większościowa, istnieje 650 jednomandatowych okręgów wyborczych. Jeden okręg przypada średnio na około 70 tysięcy mieszkańców Anglii, jest nieco mniejszy  w innych częściach składowych Królestwa.

W wyborach w roku 2005 zarejestrowano 3552 kandydatów, w 2001 — 3319, a w 1997 — 3724.

W wyborach przeprowadzonych w maju 2005 roku utracono 1386 kaucji, co stanowiło 39% wszystkich złożonych kaucji.

Polska

W wyborach w 2005 roku zarejestrowano 51 komitetów wyborczych do Sejmu. Z tego tylko 22 komitety zarejestrowały listy okręgowe. Zgłoszono 10658 kandydatów.

W tym samym roku zarejestrowano 127 komitetów wyborczych do Senatu. Z tego 108 komitetów zarejestrowało kandydatów.  Zgłoszono 623 kandydatów.

Uwaga! W 2005 roku istniały w Polsce 40 okręgi wielomandatowe do Senatu (od 2 do 4 mandatów w okręgu)

 Ciekawostka

W Wielkiej Brytanii kandydaci w wyborach uprawnieni są do jednorazowej darmowej przesyłki pocztowej, którą mogą przesłać do każdego zarejestrowanego wyborcy w okręgu, w którym kandydują.
 

Wnioski pozostawiam do wyciągnięcia szanownym Czytelnikom.

Aha. Ten tekst, to Appendix do notki Łażącego Łazarza: Kodeks Wyborczy łamie konstytucyjne prawa wyborców.
 

Źródło danych na temat ordynacji do Izby Gmin