Instytut Liberalny proponuje pakiet reform gospodaczych

Warto zaproponować jako temat do dyskusji kształt pakietu ustaw prowadzących do otwarcia rynków „public utilities”- po polsku mówi się chyba o „rynkach użyteczności publicznej”.

Takie media jak gaz, prąd czy woda mogą być kupowane w warunkach wolnorynkowych. Są kraje, gdzie uwolnienie tych rynków się powiodło. Skutecznie i z sukcesem zreformowano także rynek kolejowy, zwiększając jednakże nakłady na kolej pasażerską, ale niemalże podwajając przewozy ludności (casus Wielkiej Brytanii).

Tak pobieżnie, kilka uwag o kształcie tych reform:

-otwarcie rynku gazu. Reforma wzorowana na reformie public utilities w Wielkiej Brytanii. Sieć gazowa jest wolna, klient wybiera sobie dostawcę gazu wg własnego uznania, i płaci tylko opłatę transmisyjną. Gaz w sieci się miesza, ale to klient wybiera dostawcę i to on decyduje, kto dostarcza gaz.

-otwarcie rynku prądu. Jak wyżej, ten sam mechanizm. Prąd się miesza w sieci, klient płaci opłatę transmisyjną zarządcy sieci i sam wybiera źródło prądu i jego producenta (np. konkretna elektrownia czy np. określona siłownia wiatrowa). Obecnie rynek zamknięty, jakiś czas temu jedynie kilkuset klientów mogło zmienić dostawcę.

-ostateczna reforma PKP wzorem Wlk. Brytanii. Infrastruktura niezależna od przewoźników, przewoźnicy do prywatyzacji, ci rządowi. Podział PKP Cargo przed prywatyzacją na dwa- trzy podmioty co najmniej, podział PKP Intercity na kilka franczyz. Franczyzowanie dalekobieżnych przewozów kolejowych- franczyza obejmuje określone obiegi, wraz ze slotami (trasami przejazdu). Podział dalekobieżnego rynku przewozów pasażerskich koleją na 5-6 franczyz, i tylko jedna franczyza na firmę. Infrastruktura zarządzana przez firmę formalnie należącą do rządu, ale pod kontrolą głównie przedstawicieli prywatnych przewoźników i przedstawicieli społecznych, quasi-prywatna, wzorem Wlk. Brytanii. Wydzielenie lokalnych i regionalnych linii kolejowych i ich transfer do samorządów wojewódzkich (powstaną wojewódzkie zarządy dróg i kolei zamiast samych zarządów dróg). Alternatywna opcja, wzorem najnowszej reformy brytyjskiej: podział firmy infrastruktury kolejowej na kilka mniejszych, konkurujących ze sobą metodą benchmarku, konkurencji poprzeczki.