Jedyność i jedność Kościoła

Istnieje zatem jeden Kościół Chrystusowy, który trwa w Kościele katolickim rządzonym przez Następcę Piotra i przez biskupów w łączności z nim.

 16. Pan Jezus, jedyny Zbawiciel, nie ustanowił zwyczajnej wspólnoty uczniów, lecz założył Kościół jako tajemnicę zbawczą. On sam jest w Kościele, a Kościół jest w Nim (J 15, 1 nn.; Ga 3, 28; Ef 4, 15-16; Dz 9, 5); dlatego pełnia tajemnicy zbawczej Chrystusa należy także do Kościoła, nierozerwalnie złączonego ze swoim Panem. Jezus Chrystus bowiem nadal jest obecny i prowadzi swoje dzieło odkupienia w Kościele i poprzez Kościół (por. Kol 1, 24-27) ⁴⁷, który jest Jego Ciałem (por. 1 Kor 12, 12-13. 27; Kol 1, 18) ⁴⁸. Tak jak głowa i członki żywego ciała, chociaż nie są tożsame, są nierozdzielne, tak również Chrystusa i Kościoła nie należy utożsamiać, ale nie można też oddzielać, stanowią bowiem jedynego «całego Chrystusa» ⁴⁹. Ta sama nierozdzielność jest wyrażona w Nowym Testamencie także przy pomocy analogii Kościoła jako Oblubienicy Chrystusa (por. 2 Kor 11, 2; Ef 5, 25-29; Ap 21, 2. 9) ⁵⁰.

Dlatego w powiązaniu z jedynością i powszechnością zbawczego pośrednictwa Jezusa Chrystusa należy stanowczo wyznawać jako prawdę wiary katolickiej jedyność założonego przezeń Kościoła. Tak jak jest jeden Chrystus, istnieje tylko jedno Jego Ciało, jedna Jego Oblubienica: «jeden Kościół katolicki i apostolski» ⁵¹. Ponadto obietnice Pana, że nigdy nie opuści swojego Kościoła (por. Mt 16, 18; 28, 20) i będzie nim kierował przez swego Ducha, oznaczają też, iż według wiary katolickiej jedyność i jedność Kościoła, a także wszystko to, co stanowi o jego integralności, nigdy nie przeminie ⁵².

Wierni zobowiązani są wyznawać, że istnieje historyczna ciągłość — zakorzeniona w sukcesji apostolskiej ⁵³ — pomiędzy Kościołem założonym przez Chrystusa i Kościołem katolickim: «To jest jedyny Kościół Chrystusowy (…), który Zbawiciel nasz po zmartwychwstaniu swoim powierzył do pasienia Piotrowi (por. J 21, 17), zlecając jemu i pozostałym apostołom, aby go krzewili i nim kierowali (por. Mt 28, 18 nn.), i który założył na wieki jako 'filar i podwalinę prawdy’ (1 Tm 3, 15). Kościół ten, ustanowiony i zorganizowany na tym świecie jako społeczność, trwa w (subsistit in) Kościele katolickim, rządzonym przez następcę Piotra oraz biskupów pozostających z nim we wspólnocie (communio)» ⁵⁴. W wyrażeniu «subsistit in» Sobór Watykański II chciał ująć łącznie dwa stwierdzenia doktrynalne: po pierwsze, że Kościół Chrystusowy, pomimo podziału chrześcijan, nadal istnieje w pełni jedynie w Kościele katolickim; po drugie, że «liczne pierwiastki uświęcenia i prawdy znajdują się poza jego organizmem» ⁵⁵, to znaczy w Kościołach i kościelnych Wspólnotach, które nie są jeszcze w pełnej wspólnocie z Kościołem katolickim ⁵⁶. Jednak w odniesieniu do tych ostatnich należy stwierdzić, że ich «moc pochodzi z samej pełni łaski i prawdy, powierzonej Kościołowi katolickiemu» ⁵⁷.

17. Istnieje zatem jeden Kościół Chrystusowy, który trwa w Kościele katolickim rządzonym przez Następcę Piotra i przez biskupów w łączności z nim ⁵⁸. Kościoły, które nie będąc w pełnej wspólnocie z Kościołem katolickim, pozostają jednak z nim zjednoczone bardzo ścisłymi więzami, jak sukcesja apostolska i ważna Eucharystia, są prawdziwymi Kościołami partykularnymi ⁵⁹. Dlatego także w tych Kościołach jest obecny i działa Kościół Chrystusowy, chociaż brak im pełnej komunii z Kościołem katolickim, jako że nie uznają katolickiej nauki o prymacie, który Biskup Rzymu posiada obiektywnie z ustanowienia Bożego i sprawuje nad całym Kościołem ⁶⁰.

Natomiast Wspólnoty kościelne, które nie zachowały prawomocnego Episkopatu oraz właściwej i całkowitej rzeczywistości eucharystycznego misterium ⁶¹, nie są Kościołami w ścisłym sensie; jednak ochrzczeni w tych Wspólnotach są przez chrzest wszczepieni w Chrystusa i dlatego są w pewnej wspólnocie, choć niedoskonałej, z Kościołem ⁶². Chrzest bowiem sam w sobie zmierza do osiągnięcia pełni życia w Chrystusie poprzez integralne wyznawanie wiary, Eucharystię i pełną komunię w Kościele ⁶³.

«Nie wolno więc wiernym uważać, że Kościół Chrystusowy jest zbiorem — wprawdzie zróżnicowanym, ale zarazem w jakiś sposób zjednoczonym — Kościołów i Wspólnot eklezjalnych. Nie mogą też mniemać, że Kościół Chrystusowy nie istnieje już dziś w żadnym miejscu i dlatego winien być jedynie przedmiotem poszukiwań prowadzonych przez wszystkie Kościoły i wspólnoty» ⁶⁴. W rzeczywistości «elementy tego Kościoła już nam danego istnieją 'łącznie i w całej pełni’ w Kościele katolickim oraz 'bez takiej pełni’ w innych Wspólnotach» ⁶⁵. «Same te Kościoły i odłączone Wspólnoty, choć w naszym przekonaniu podlegają brakom, wcale nie są pozbawione znaczenia i wagi w tajemnicy zbawienia. Duch Chrystusa nie wzbrania się przecież posługiwać nimi jako środkami zbawienia, których moc pochodzi z samej pełni łaski i prawdy, powierzonej Kościołowi katolickiemu» ⁶⁶.

Brak jedności wśród chrześcijan jest z pewnością raną dla Kościoła: nie w tym sensie, że Kościół jest pozbawiony jedności, lecz że podział «przeszkadza w pełnym urzeczywistnieniu się jego powszechności w historii» ⁶⁷.

47. Por. Sob. Wat. II, Konst. Lumen gentium, 14.

48. Por. tamże, 7.

49. Por. św. Augustyn, Enarrat. in Psalmos, Ps 90, Sermo 2, 1: CCL 39, 1266; św. Grzegorz Wielki, Moralia in Iob, Praefatio, 6, 14: PL 75, 525; św. Tomasz z Akwinu, Summa Theologiae, III, q. 48, a. 2 ad 1.

50. Por. Sob. Wat. II, Konst. Lumen gentium, 6.

51. Symbolum maius Ecclesiae Armeniacae: DS 48. Por. Bonifacy VIII, Bulla Unam sanctam: DS 870-872; Sob. Wat. II, Konst.Lumen gentium, 8.

52. Por. Sob. Wat. II, Dekr. Unitatis redintegratio, 4; Jan Paweł II, Encykl. Ut unum sint, 11: AAS 87 (1995) 921-982.

53. Por. Sob. Wat. II, Konst. Lumen gentium, 20; por. również św. Ireneusz, Adversus haereses, III, 3, 1-3: SC 211, 20-44; św. Cyprian, Epist., 33, 1: CCL 3B, 164-165; św. Augustyn, Contra advers. legis et prophet., 1, 20, 39: CCL 49, 70.

54. Sob. Wat. II, Konst. Lumen gentium, 8.

55. Tamże. Por. Jan Paweł II, Encykl. Ut unum sint, 13; Sob. Wat. II, Konst. Lumen gentium, 15 i Dekr. Unitatis redintegratio, 3.

56. Jest więc sprzeczna z autentycznym znaczeniem tekstu soborowego interpretacja tych, którzy z wyrażenia subsistit inwyprowadzają tezę, że jedyny Kościół Chrystusa mógłby również trwać w niekatolickich Kościołach i Wspólnotach kościelnych. «Sobór natomiast wybrał słowo «subsistit» właśnie po to, by wyjaśnić, że jest tylko jedno «istnienie» prawdziwego Kościoła, a poza widzialnym z nim związkiem istnieją tylko «elementa Ecclesiae», które — będąc elementami Kościoła — zmierzają i prowadzą do Kościoła katolickiego» (Kongregacja Nauki Wiary, Informacja o książce o. Leonardo Boffa OFM «Chiesa: Carisma e potere. Saggio di ecclesiologia militante»: AAS 77 (1985) 756-762).

57. Sob. Wat. II, Dekr. Unitatis redintegratio, 3.

58. Por. Kongregacja Nauki Wiary, Dekl. Mysterium ecclesiae, 1: AAS 65 (1973) 396-408.

59. Por. Sob. Wat. II, Dekr. Unitatis redintegratio, 14 i 15; Kongregacja Nauki Wiary, List Communionis notio, 17: AAS 85 (1993) 838-850.

60. Por. Sob. Wat. I, Konst. Pastor aeternus: DS 3053-3064; Sob. Wat. II, Konst. Lumen gentium, 22.

61. Por. Sob. Wat. II, Dekr. Unitatis redintegratio, 22.

62. Por. tamże, 3.

63. Por. tamże, 22.

64. Kongregacja Nauki Wiary, Dekl. Mysterium ecclesiae, 1.

65. Jan Paweł II, Encykl. Ut unum sint, 14.

66. Sob. Wat. II, Dekr. Unitatis redintegratio, 3.

67. Kongregacja Nauki Wiary, List Communionis notio, 17. Por. Sob. Wat. II, Dekr. Unitatis redintegratio, 4.

Za: http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WR/kongregacje/kdwiary/dominus_iesus.html