Rosyjskia sieć Rosportebnadzor złożona z laboratoriówEMERCOM zorganizowała 400 stacji monitorowania poziomu promieniowania na Dalekim Wschodzie , w tym dwa śmigłowce Mi-8 oraz samolot AN-74 do analizy skażenia na różnych wysokosciach.
Monitoring wody skażonej poprzez małże na Dalekim Wschodzie Rosji
Według służb dokonujących pomiaru, zawartość jodu w wodzie przekroczyła dopuszczalną normę aż o 7,5 miliona razy. Skażonej wody nie można opanować w taki sposób, jak plamy ropy, dlatego też trzeba się liczyć z poważnymi konsekwencjami.
Radioaktywne wody w tej chwili są przenoszone przez dwa japońskie prądy morskie, jeden o nazwie Oyashio, zmierza od północy na wschód i po kilkuset kilometrach łączy się z wędrującym od południa na wschód prądem Kuroshio.Japońscy rybacy obawiają się, że z powodu skażenia wody w takim stopniu może dojść do śnięcia tysięcy, jak nie milionów ryb i innych organizmów zamieszkujących wody oceaniczne na przestrzeni setek kilometrów.Z czasem radioaktywna woda dotrze wraz z prądem Kuroshio do północnego Pacyfiku, a potem wraz z Prądem Kalifornijskim i Północnorównikowym dotrze w rejon południowych Hawajów. Niewykluczone, że część skażonej wody zostanie porwana przez Prąd Alaskański i będzie zmierzać ku Morzu Beringa.Jak szybko nastąpi rozprzestrzenienie się radioaktywnej wody zależy od prędkości przemieszczania się prądów morskich. Przykładowo prąd Kuroshio płynie z szybkością około 5 kilometrów na godzinę. To oznacza, że gdyby skażona woda miała dotrzeć w rejon Hawajów lub Alaski, to dopiero za mniej więcej 3 miesiące.
Informacje o małżach (Unionidae) Wikipedia
Skójkowate (Unionidae) – rodzina małży słodkowodnych obejmująca gatunki mające w rozwoju glochidium. Muszle obustronnie spłaszczone kształtu owalnego, o długości do 20 cm, zwykle ok 4-8 cm. W Polsce są przedstawiciele dwóch rodzajów tej rodziny: Unio – skójki i Anodonta – szczeżuje.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Sk%C3%B3jkowate
Każdy małż ma swój własny dobowy rytm zmienności rozwarcia muszli, podczas instalacji system biomonitoringu został odpowiednio skalibrowany poprzez ustalenie "normy" ruchu muszli, która jest punktem wyjścia do rozpoczęcia pomiarów i ustalenia progów alarmowych. Jednoczesne, gwałtowne zamknięcie się muszli wszystkich małży powoduje natychmiastowe włączenie się sygnału alarmowego. Dzięki takiemu ciągłemu nadzorowi możliwe jest szybkie zareagowanie w sytuacji wystąpienia skażenia wody, bez czasu oczekiwania na wyniki analiz laboratoryjnych.
Małże do zadań specjalnych
Do biomonitoringu wody z użyciem skójek stosuje się osobniki pochodzące ze zbiorników wody czystej – z naturalnych jezior lub rzek. Wcześniej przeprowadzana jest selekcja, która ocenia stan zdrowia osobników. Zanim zwierzęta zaczną pracę muszę przejść dwutygodniowy okres aklimatyzacyjny. W tym czasie prowadzi się tzw. kalibrację rozwarcia muszli danego osobnika. Jak zapewniają naukowcy zwierzęta żyją w dość komfortowych warunkach, zbliżonych do naturalnych. Woda ma stałą, właściwą dla tego gatunku temperaturę oraz jest regularnie napowietrzana. Według naukowców wykorzystanie małż jako bioindykatorów jest bardziej humanitarne niż ryb, bo one przy zanieczyszczeniach zamykają skorupę, nie dając dostępu zatrutej wodzie. Poza tym dzięki małżom można nie tylko szybko stwierdzić, że woda jest zanieczyszczona, ale też, kto i gdzie ją zatruł.
Reakcję stresową u małży może wywołać też zmiana warunków termicznych, świetlnych, ciśnienia atmosferycznego, a także drgania i wstrząsy mechaniczne. Dlatego w systemie biomonitoringu SYMBIO staramy się wyeliminować wpływ tych czynników poprzez zapewnienie odpowiednich warunków termicznych i tlenowych oraz zastosowanie obudowy do akwarium gwarantującej stabilność oraz zaciemnienie, co sprzyja większej aktywności naszych organizmów wskaźnikowych. Zmiany pH i twardości wody nie wywołują reakcji stresowej u małży.
Alarm w systemie biomonitoringu SYMBIO załącza się, kiedy sześć z ośmiu osobników w akwarium zamkniętych jest dłużej niż przez 4 minuty, a średnia otwarcia skorupek wszystkich małży spada poniżej 25%.
Prowadzone w warunkach laboratoryjnych badania nad zmianami aktywności małży pod wpływem określonych związków chemicznych oraz doświadczenie wynikające z praktycznego ich zastosowania jako bioindykatorów wskazują, że mogą być one użyte z powodzeniem w systemach monitorujących jakość wody. System biomonitoringu SYMBIO może być wykorzystywany do ostrzegania przed incydentalnymi zanieczyszczeniami na ujęciach wód. Jako system bezobsługowy w działaniu, nie wymaga ciągłej obserwacji zachowań organizmów wskaźnikowych. Istotą jego działania jest sygnalizowanie ewentualnych zmian w wodzie, wynikających z obecności substancji zanieczyszczających. Rolą jednostki nadrzędnej, kontrolującej działanie systemu biomonitoringu (laboratorium) jest ocena sytuacji i przeprowadzenie w razie zasygnalizowania przez małże obecności substancji zanieczyszczających, dokładnych analiz fizyko-chemicznych ujmowanej wody.
Literatura:
. Domek P., Materiały niepublikowane, będące sprawozdaniami z wyników badań i obserwacji, prowadzonych w laboratorium PROTE.
. Domek P., 2003, Sprawozdanie z II etapu badań toksykologicznych z użyciem chloroformu, formaldehydu i chloru, prowadzonych na małżach słodkowodnych Unio tumidus (materiały niepublikowane)
. Domek P., 2003, Sprawozdanie z II etapu badań toksykologicznych z użyciem substancji ropopochodnych, prowadzonych na małżach słodkowodnych Unio tumidus. (materiały niepublikowane).
. Domek P., 2002, System biomonitoringu jakości wody oparty o krajowe małże słodkowodne, V Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna "Zaopatrzenie w wodę i jakość wód", Poznań-Gdańsk, 16-18.06.02: 1-4.
. Dogiel W.A., 1986, Zoologia bezkręgowców, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa
. Domek P., Piotrowicz R., Klimaszyk P., Kraska M., 1994, Małże jako wskaźniki incydentalnych zanieczyszczeń wód powierzchniowych, XVI Zjazd Hydrobiologów Polskich, Wrocław 5-8.09.1994, Wyd. Pol.Tow.Hydrobiol. Oddz. we Wrocławiu: 40
. Grabda E., 1984, Zoologia bezkręgowców, tom I, część 3, wyd. II, PWN, W-wa.
. Jenner H.A., Noppert F., Sikking T., 1989, A new system for the detection of valve-movement response of bivalves, Kema Scientific & Technical Reports 7 (2): 91-98.
. Jura Cz., 1997, Bezkręgowce, Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy, PWN, W-wa.
. Kees J.M. Kramer, Henk A. Jenner & Dick de Zwart, 1989, The valve movements response of mussels: a tool in biological monitoring, Hydrobiologia, 188/189: 433-443.
. Moraczewski J., Riedel W., Sołtyńska M., Umiński Piechotki., 1984, Ćwiczenia Piechotki zoologii bezkręgowców, Wyd. 6, W-wa, PWN.
. Piechocki A., Dyduch-Falinowska A., 1993, Mięczaki, Małże, Pol. Tow. Hydrobiol., Fauna słodkowodna Polski, zeszyt 7A, Wyd. Nauk. PWN, W-wa
. Podolski G., 2003, System wczesnego ostrzegania przed zanieczyszczeniami wód ujmowanych oparty o małże na Stacji Uzdatniania Wody Dębiec w Poznaniu, opublikowano na stronie internetowej www.pwik.poznan.pl/bio_monit
