Czy wolna wola istnieje?

Skąd właściwie wiemy, że mamy wolną wolę? Odnosimy wrażenie, że dokonujemy wyborów – być może jest to jakiś dowód. Inni powiedzą, że Bóg dał nam wolną wolę i zostało to zapisane w Biblii, wobec czego mamy potwierdzenie swoich subiektywnych wrażeń. Dobrze, ale co na to ludzie w istnienie Boga niewierzący, uznający istnienie jedynie różnych form materii?

Skąd właściwie wiemy, że mamy wolną wolę? Odnosimy wrażenie, że dokonujemy wyborów – być może jest to jakiś dowód. Inni powiedzą, że Bóg dał nam wolną wolę i zostało to zapisane w Biblii, wobec czego mamy potwierdzenie swoich subiektywnych wrażeń. Dobrze, ale co na to ludzie w istnienie Boga niewierzący, uznający istnienie jedynie różnych form materii?

Z poglądu, że wszystko co istnieje i oddziałuje na wszechświat jest namacalne (tzn. możliwe do uchwycenia i opisania przy wykorzystaniu aparatu metodologicznego fizyki) można by wysnuć wniosek, że świat od zarania jest zdeterminowany. Każde przyszłe zdarzenie wynika ze stanu obecnego i teoretycznie byt pozostający zewnętrznym wobec wszechświata, mógłby dokładnie przewidzieć co nastąpi. Pogląd ten zwiemy determinizmem. W deterministycznej wizji świata nie ma miejsca na wolną wolę, a człowiek jest jedynie obserwatorem zdarzeń, widzem wielkiego scenariusza napisanego przez wszechświat. Nie istnieje zatem kategoria „odpowiedzialności” czy „winy”, te bowiem wynikają z założenia o istnieniu wolnej woli. Człowiek jest bezsilny wobec świata, wszelkie jego przyszłe poczynania są skrzętnie „zaplanowane” (choć żaden osobowy stwórca świata nie istnieje), odgrywa przydaną mu przez nieświadomą materię rolę. Czy jednak wizja deterministyczna jest jedyną słuszną, jeśli przyjmiemy, że nie istnieje nic, co byłoby niematerialne? Nie uważam tak. Wolna wola może wynikać z tego, że wszechświat mimo swojej materialnej istoty nie jest do końca przewidywalny, pewne zdarzenia mają równe prawdopodobieństwa wystąpienia, dlatego nie istnieje żaden z góry ustalony plan.

Osobiście wierzę, że człowiek ma wolną wolę, chociaż (podobnie jak w wielu innych kwestiach) sądzę, że nie da się tego w sposób niezbity dowieść.

Tekst pierwotnie ukazał się na stronie Junta.pl