CZY PAPIEŻ MOŻE BYĆ HERETYKIEM*?

„Synu człowieczy, powiedz księciu Tyru: Tak mówi Wszechmocny Pan: Ponieważ twoje serce było wyniosłe i mówiłeś: Jestem bogiem, siedzibę bogów zamieszkuję pośród mórz – a wszak jesteś tylko człowiekiem, a nie Bogiem, i za zamysły Boże uważałeś swoje zamysły” – (Ez. 28:2 BW)

Kościół nie miał wątpliwości, szukano sposobu, żeby temu zapobiec.

Bezustanny spór trwał od średniowiecza, kto jest najważniejszy w Kościele : papiestwo czy sam papież ? Czy  może biskupi, których zbiorowym głosem były sobory ?Co by się stało gdyby wybrano papieża heretyka ? Kto byłby w stanie go usunąć?

Ryzyko wyboru papieża heretyka brano pod uwagę już w XIII wieku. Dla ochrony przed takim niebezpieczeństwem, kościelni prawnicy orzekli, że ostatecznym, najwyższym autorytetem dysponuje sobór powszechny

Sobór powszechny– zgromadzenie ogółu biskupów Kościoła  katolickiego, zwoływane przez papieża, w celu powzięcia uchwał w sprawach wiary, obyczajów i dyscypliny kościelnej (W. Doroszewski SJP )

Sobór powszechny w Konstancji orzekł dekretem z 6 kwietnia 1415 roku, że „sobór stoi nad papieżem”. Uznano, że autorytet soboru powszechnego pochodzi bezpośrednio od Boga, zatem wszyscy chrześcijanie, łącznie z papieżem mają  odtąd przestrzegać decyzji soboru.

„Po pierwsze, synod, prawowicie zgromadzony pod przewodnictwem Ducha Świętego”, będący synodem ekumenicznym i reprezentującym Kościół katolicki oraz jego dysputy, czerpie władzę od samego Chrystusa: każdy, nie zważając na stan i godność, nawet papież, musi mu być posłuszny w sprawach wiary”

W roku 1846 papieżem został Pius IX (Giovanni Feretti), był ostatnim władcą Państwa Kościelnego. (papież sprawował władzę kościelną i świecką)

Państwo Kościelne  istniejące w latach 756 – 1870 w środkowej części dzisiejszych Włoch, było państwem w pełnym znaczeniu tego słowa, z własną administracją, sądownictwem, wojskiem i policją. Prowadziło wojny, bywało obiektem najazdów ( 1527 Sacco di Roma ), w latach 1809 – 1815 było zaanektowane przez napoleońską Francję.

Panowanie Piusa IX przypadło na burzliwy okres w dziejach Europy, zmiany społeczne, rozpowszechnienie oświaty, rozwój nauki, powstanie nowych prądów w sztuce, rewolucje, nacjonalizm, – oznaczały koniec starego porządku.

W listopadzie 1848 roku Pius IX musiał w przebraniu księdza uciekać z Rzymu przed rewolucjonistami Mazziniego, którzy w lutym 1949 roku, w miejsce Państwa Kościelnego proklamowali powstanie Republiki Rzymskiej.

W 1850 roku władzę Piusowi IX przywróciło wojsko francuskie, które odtąd nieustannie go strzegło.

W 1859 roku na skutek wojny austriacko – francuskiej Państwo Kościelne, z wyjątkiem Rzymu i jego najbliższej okolicy, zostało zaanektowane przez nowe Królestwo Włoskie.

Utratę władzy świeckiej papież zamierzał powetować sobie wzmocnieniem władzy w dziedzinie psychiki i duchowości, aktywnie starał się zdominować mentalność katolików.

Lekceważąc postanowienia Soboru w Konstancji, samodzielnie ogłosił dogmat** o tzw „niepokalanym poczęciu” Marii, matki Jezusa. Nie zwracając uwagi na Biblię, stwierdził, że Maria urodziła się bez grzechu.

„Dlatego też jak przez jednego człowieka grzech przyszedł na świat, a przez grzech śmierć, i w ten sposób śmierć ogarnęła wszystkich ludzi, ponieważ  wszyscy  zgrzeszyli”… (Rzymian 5;12 BWP)

Przeciwstawił się Tomaszowi z Akwinu, który twierdził, że Jezus przez swoją śmierć odkupił całą ludzkość, łącznie ze swoją matką.

„ I jak w Adamie wszyscy  umierają, tak też w Chrystusie  wszyscy  będą ożywieni, (23) lecz każdy według własnej kolejności: Chrystus jako pierwszy, potem ci, co należą do Chrystusa, w czasie Jego przyjścia.” (1 Koryntian 15:22-23)

Pius IX wydał wojnę „postępowi, liberalizmowi i współczesnej cywilizacji”.

Zapragnął stać się nieomylnym, w tym celu zwołał sobór powszechny.

Sobór watykański I był całkowicie zdominowany przez papieża, uczestnicy byli zastraszani, onieśmielani i zniewalani. Nie było tajnego glosowania, oponenci narażeni byli na utratę stanowiska, a nawet na aresztowanie przez papieską policję. W tej sytuacji wielu nie sprzyjających papieżowi biskupów wyjechało w trakcie soboru, co Pius IX przyjmował z zadowoleniem.

Dopiero po dwóch miesiącach trwania soboru, ku zaskoczeniu zgromadzonych biskupów, na porządku obrad postawiono kwestię papieskiej nieomylności, czym wielu z nich było zaszokowanych i zgorszonych.

Protestujących biskupów ormiańskich, papieska policja próbowała aresztować na ulicy, wynikła bijatyka a następnie zamieszki. Biskupi zażądali pozwolenia na wyjazd, po odmowie po prostu uciekli.

Na obrady soboru watykańskiego I powołano łącznie 1084 biskupów, z czego stawiło się 700. Około 50 z nich energicznie popierało papieskie projekty wprowadzenia dogmatu o nieomylności, mniej więcej 130 sprzeciwiało im się zawzięcie, pozostali byli obojętni albo niezdecydowani.

W głosowaniu 13 lipca 1870 roku 451 biskupów było za przyjęciem dogmatu, a 88 było przeciw. Cztery dni później, 17 lipca , 55 biskupów ogłosiło oficjalnie, że są przeciwni dogmatowi, lecz z szacunku dla papieża wstrzymają się od glosowania. Potem wszyscy wyjechali z Rzymu, co zresztą wielu innych zrobiło już wcześniej. W drugiej turze 535 biskupów było za, tylko 2 przeciw.

Biorąc pod uwagę 1084 uprawnionych do głosowania, oraz 535 popierających w głosowaniu, „większość” wyniosła 49 procent.

Świat katolicki  zareagował oburzeniem.

Biskup Rottenburga ( Badenia-Wirtengergia ) otwarcie napiętnował papieża jako „siewcę niezgody w Kościele”. W Braunsbergu ( Bawaria ) pewien znany profesor ogłosił manifest nazywający Piusa IX „heretykiem i burzycielem Kościoła”, a lokalny kardynał i lokalny biskup nieoficjalnie poparli jego wystąpienie.

Niechęć do katolicyzmu wzmogła się w całej Europie i Ameryce Północnej. W Holandii zakrawało to wręcz na schizmę. W Cesarstwie Austro -Węgierskim rząd zerwał konkordat. W Prusach kanclerz Bismarck wprowadził prawa radykalnie zmieniające status Kościoła i jego stosunki z państwem. Wygnano jezuitów, państwo przejęło kontrolę nad szkolnictwem, śluby cywilne stały się obowiązkowe.

Papiestwo zareagowało na te zmiany niesłychanie agresywnie. Wszyscy biskupi musieli złożyć pisemne oświadczenie popierające nowy dogmat, a w razie odmowy narażali się na kary lub odwołanie. Wszystkie książki i artykuły kwestionujące dogmat trafiały automatycznie na indeks. Wiele relacji dotyczących soboru skonfiskowano, zasekwestrowano, ocenzurowano lub zniszczono.

Pius IX obwołał się nieomylnym, lecz usiłując przywłaszczyć sobie boskie prawa, postawił się co najwyżej na miejscu Księcia Tyru.

„Synu człowieczy, powiedz księciu Tyru: Tak mówi Wszechmocny Pan: Ponieważ twoje serce było wyniosłe i mówiłeś: Jestem bogiem, siedzibę bogów zamieszkuję pośród mórz – a wszak jesteś tylko człowiekiem, a nie Bogiem, i za zamysły Boże uważałeś swoje zamysły” – (Ez. 28:2 BW)

* Heretyk  – wyznawca poglądów religijnych uznawanych za błędne przez kościół w danym środowisku panujący i jego wyznawców ( W. Doroszewski SJP)

** Dogmat – teza podawana do wierzenia przez Kościół jako prawda; nie udowodnione twierdzenie podawane do wiary i przyjmowane bezkrytycznie jako niezmienne, prawdziwe i autorytatywne. ( W. Doroszewski SJP)

Dogmat – to nic innego jak wyraźny zakaz myślenia. Ludwig Feuerbach (wikipedia

M. Baigent, R. Leigh Inkwizycja