Zbrodnie wojenne w Europie nadal bezkarne

Dla wielu kanadyjskich weteranow – zolnierzy i policjantow, ktorych wyslano do tej strefy konfliktu, horror ktory widzieli pozostaje zbyt zywy.

Kilka tygodni temu mialy miejsce wazne zdarzenia w miedzynarodowym trybunale w Hadze, ktore na pewno beda mialy wplyw na przyszla stabilizacje Balkanow.

W listopadzie zwolniono po apelacji dwoch ludzi – sa to Mladen Markac i Ante Gotovina. Uniewinniono tez bylego premiera Kosova – Ramush Haradinaj byl oskarzony o przestepstwa wojenne, w tym tortury i morderstwa. Wszyscy trzej powrocili do domu, witani na czerwonym dywanie jak dostojnicy, konkretnie w Zagrzebiu i Pristinie.

Dla wielu kanadyjskich weteranow – zolnierzy i policjantow, ktorych wyslano do tej strefy konfliktu – horror, ktory widzieli pozostaje zbyt zywy.

Przestepstwa za ktore skazany zostal Markac i Gotovina, zostaly popelnione w kanadyjskim sektorze operacji pokojowej ONZ w poludniowej Chorwacji. Dnia 5 sierpnia 1995 roku oddzialy chorwackie pod dowodztwem Markaca i Gotoviny przedarly sie przez linie kanadyjskich posterunkow obserwacyjnych, rozpoczynajac ofensywe pod nazwa Operacja Sztorm… Ludnosc serbska tego regionu – to jest Krajina – zadeklarowala swoja wlasna secesje z nowo proklamowanego panstwa chorwackiego, ktore oderwalo sie od Jugoslawii w 1991 roku.

Zaczely sie starcia zbrojne pomiedzy Chorwatami i Serbami z Krajiny, a kiedy sie uspokoilo, jednostki ONZ, w tym kanadyjskie grupy bojowe, ustanowily strefe zdemilitaryzowana miedzy dwoma fakcjami. W Operacji Sztorm, Chorwaci bardzo szybko zdobyli przewage nad obroncami serbskimi, co spowodowalo masowa ucieczke cywilnej ludnosci serbskiej do sasiedniej Bosni.

Dwa lata wczesniej, w ograniczonej ofensywie chorwackiej, na krotko udalo sie Chorwatom opanowac cztery miejscowosci serbskie. Kiedy Kanadyjczycy sila odebrali te miejscowosci, odkryli szczatki serbskich cywili, brutalne egzekucje mialy miejsce w serbskich domach.

Serbowie wiedzieli, ze moze spotkac ich ponownie ten sam los, tak wiec 200 tysiecy ludzi porzucilo domy i uciekli. Po to, zeby Serbowie nieustannie uciekali, sily chorwackie ostrzeliwaly bezbronne kolumny uchodzcow, a takze ostrzelali miasto Knin, ktore zostalo zadeklarowane miastem otwartym (czyli bezbronnym) przez kanadyjskiego  dowodce.

Kanadyjscy zolnierze nie byli w stanie zapobiec masowemu okrucienstwu, ale zrobili co mogli zeby zebrac ewidencje, wierzac ze pewnego dnia sprawiedliwosci stanie sie zadosc. Niestety, przestepca wojenny jest widziany przez druga strone jako zwycieski bohater wojenny i narodowy.

W szczegolnosci Ante Gotowina, byly kapral Francuskiej Legii Cudzoziemskiej mianowany w Chorwacji generalem, byl uwielbiany przez Chorwatow, a ta adoracja byla jeszcze wieksza, gdy wydano nakaz aresztowania w 2001 roku. Gotovina dlugo ukrywal sie, ale zostal zatrzymany przez Hiszpanow na Wyspach Kanaryjskich w 2005 roku. Aresztowanie i ekstradycja do Hagi spowodowaly masowe demonstracje poparcia dla Gotoviny w calej Chorwacji.

W roku 2011 Gotovina zostal skazany na 24 lata, a Markac na 18 lat. W trakcie apelacji trzech sedziow glosowalo za uniewinnieniem, a dwoch bylo przeciwnych.

Ramush Haradinaj byl aktywnym dowodca  w konflikcie w Kosovie, jego ludzie mordowali Serbow i niektorych Albanczykow. Policjanci kanadyjscy prowadzili sledztwo i zgromadzili ewidencje, Albanczyk zostal oskarzony w 2005 roku. Jednak zostal dwa razy  uniewinniony, bo jego zdolnosci i mozliwosci zastraszania swiadkow nie ulegly zmniejszeniu po aresztowaniu.

Przestepstwa mialy miejsce, zolnierze kanadyjscy byli swiadkami, ale dopoki ktos jest odpowiedzialny, nie ma powodow do radosci.