Józef Retinger- polski orędownik i konstruktor zjednoczenia Europy

Z cyklu 'ojcowie zjednoczonej Europy’ osoba Józefa Hieronima Retingera. Z Wikipedii- „doradcy W. Sikorskiego, organizatora Kongresu Haskiego, sekretarza generalnego Ruchu Europejskiego, jednego z twórców Wspólnoty Europejskiej…”

 Józef Hieronim Retinger był jednym z dwóch ojców założycieli Niezależnej Ligi Współpracy Gospodarczej (obok van Zeelanda). Początki jej działalności datuje się na czerwiec 1946. Była ona hojnie wspierana przez przez finansistów i przedsiębiorców: N. Rockefellera, D. Rockefellera, W. Wisemana (współwłaściciela Domu Bankowego „Kuhn Loeb & Co.”- tego samego, którego patnerzy finansowali niegdyś aktywności Lwa Trockiego, a później paneuropejską Coudenhovego-Kalegri– o którym napiszę w kolejnym poście).

Rok później, w 1947 Liga zaczyna współpracę z podobnymi inicjatywami na rzecz zjednoczonej Europy- z Ruchem Zjednoczonej Europy (którą powołał Churchill, a 'dowodził’ jego zięć- Sandys), Unii Federalistów Europejskich oraz Europejskiej Unii Parlamentarnej. Aby scalić i skoordynować działania wszystkich tych organizacji powstał Komitet Koordynacyjny Międzynarodowych Ruchów na Rzecz Zjednoczenia Europy, którego honorowym sekretarzem został Józef Hieronim, zaś przewodniczącym- zięć Churchilla. Na owoce tego przedsięwzięcia nie trzeba było długo czekać. W 1948 odbył się Europejski Kongres w Hadze, który stać się miał początkiem jednoczenia się państw naszego kontynentu. Jak mówił później sam Retinger: „W Hadze położono fundamenty pod to wszystko, co w następnej dekadzie miało wyznaczać postęp idei europejskiej. Wszystkie wielkie traktaty miały swe korzenie w tym płodnym i śmiałym kongresie (…)” [J. Retinger, Memoirs of a Eminance Grise, edited by John Pomian, s.221]

Warto zaznaczyć, że to właśnie Retinger i Sandys domagali się po Kongresie Haskim utworzenia Rady Europy, razem też przygotowali memoriał zawierający projekt jej struktury. Projekt trafił pokrótce do rządu francuskiego, który wystąpił z propozycją, na forum międzynarodowym, utworzenia tejże Rady Europy ( doczekał się on realizacji- 5 maja 1949). Był to pierwszy poważny powojenny krok ku zjednoczeniu krajów naszego kontynentu.

Kim był więc ten z pozoru 'wybitny’ Polak, który współtworzył fundament pod integrację europejską? O jego młodości wiadomo tyle, ile napisał w swoich Wspomnieniach. „Pragnąłem żyć nieskrępowany granicami i paszportami, ani ponurą atmosferą przeszłości, ani gorzkimi rozczarowaniami teraźniejszości, ale jednocześnie chciałem poświęcić swą pracę ojczyźnie. Postanowiłem zapoznać się z tym, co jest największe i najwspanialsze poza granicami Polski (…)” [J. Retinger, Memoirs of a Eminance Grise, edited by John Pomian, s.2-3]

Podczas I Wojny Światowej był łącznikiem pomiędzy rządem brytyjskim, a 'kołami austriackimi’ (celem jego działalności miało być zerwanie sojuszu Monarchii Habsburskiej z Niemcami- jak twierdzi Jędrzej Giertych w broszurze „O Józefie Retingerze,”s.331-347). W 1918 wpadł jednak w niełaskę władz angielskich i rok później wyjechał do Meksyku. Przebywał tam kilka lat, zdobywając wpływy wśród tamtejszych polityków, co doprowadziło go do prezydenta Eliasa Callesa (którego został doradcą). Warto tutaj odnotować, iż polityk ten (Calles), socjalista i mason (członek loży Helios w Guayamas) był zatwardziałym przeciwnikiem Kościoła. Zamykał kościoły, klasztory, seminaria. Wydalał z kraju oraz prześladował duchownych, dopuszczając się również pogromów i zabójstw. Zdaniem Henryka Pająka, z jego polecenia zabitych mogło zostać nawet 5000 osób. Nie przeszkadzało to jednak Retingerowi być jego doradcą.

W czasie II Wojny Światowej był tłumaczem i doradcą Władysława Sikorskiego.

„Jako sekretarz generała Sikorskiego [Retinger] nie odstępował go ani na krok, towarzysząc premierowi we wszystkich podróżach zagranicznych. Z wyjątkiem tej ostatniej...Stanisław Kot cytował słowa gen. Sikorskiego, który mówił: „Ostrzegam cię jak najbardziej stanowczo przed tym włóczęgą! Ja nie wiem, dla kogo on pracuje!”. Nie zdobył się jednak na odsunięcie Retingera.” [M. Rutkowska, To nie był wypadek, „Nasz Dziennik”,4 lipca 2003]. Pomimo swoich obaw, Sikorski wystąpił o dossier swojego tłumacza dopiero na trzy miesiące przed 'wypadkiem’, w którym zginął. Polski kontrwywiad odpowiedział, iż jest on działaczem Międzynarodowej Federacji Związków Zawodowych (w której wielkie wpływy miały radzieckie służby, a sama organizacja była przez pewien czas podejrzewana o bycie moskiewską agendą) , oraz wiceprezesem polskiej sekcji B’nai B’rith w Londynie(Synowie Przymierza, żydowska organizacja wolnomularska). [J.Ciechanowski,Józef Retinger w świetle raportów brytyjskiego wywiadu z lat 1913 do 1941, opublikowany w „Zeszytach Historycznych” „Kultury” paryskiej- z.59/1982, s.196-205]. Co więcej, raport brytyjski zaznaczył, że Retinger dostarczył ambasadorowi radzieckiemu obszerne sprawozdanie z wizyty Sikorskiego w Stanach Zjednoczonych. [H.Pająk, Retinger mason i agent syjonizmu, s.50]. Jak pisze w swojej książce „Rodowód ideowy Unii Europejskiej” Jerzy Chodorowski, Józef Hieronim „należał do tych twórców zjednoczenia Europy, którzy w działalności swej operowali metodami zakulisowymi. Obok Monneta był to najwybitniejszy architekt integracji europejskiej, który odegrał w tym dziele rolę szarej eminencji(…)”