Gdzie jest Jezus?

Święty, któremu wydaje się, że Bóg go opuścił? Błogosławiony, który nie znajduje pociechy w modlitwie? Takie doświadczenia opisał w swym dziele św. Jan od Krzyża i nazwał je „nocą ciemną”.

"Noc ciemna"

"W mojej duszy tak wiele jest sprzeczności. Tak dojmująca tęsknota za Bogiem – tak dojmująca, że bolesna – nieustanne cierpienie – a mimo to [jestem] przez Boga niechciana – odrzucona – pusta – bez wiary – bez miłości – bez zapału" – takie słowa Matki Teresy, opublikowane rok temu w książce „Come Be My Light: The private writings of The Saint of Calcutta", musiały być dla wielu ludzi szokiem i wywołać kontrowersje. Amerykańskie media podniosły larum, a te bardziej skierowane na lewo z satysfakcją twierdziły, że ujawnione listy Matki Teresy udowadniają ukrywany przez dziesiątki lat jej brak wiary. Skoro ktoś taki jak Matka Teresa twierdzi, że Boga nie ma, to znaczy, że Jego nie ma rzeczywiście! Dochodziły do tego opinie, że wobec tego żyła ona w obłudzie i w związku z tym jej świętość się nie liczy. Jak niesprawiedliwe były te oceny, polski czytelnik może się już przekonać sam, uważnie zgłębiając polskie wydanie książki. Przede wszystkim jednak należałoby wyjaśnić, iż doświadczenie Matki Teresy nie jest jedyne i nieznane w historii duchowości.

Mistyczne doświadczenie opuszczenia

„Jam człowiek, co zaznał boleści pod rózgą Jego gniewu; On mnie prowadził, iść kazał w ciemnościach, a nie w świetle, przeciwko mnie jednemu cały dzień zwracał swą rękę" – te słowa wypowiedziane, jak mówi Tradycja, przez Jeremiasza (Lm 3,1-3) mogłyby zostać przypisane św. Janowi od Krzyża, św. Róży z Limy, św. Teresie z Lisieux czy Ojcu Pio. Skargę Jeremiasza: „Nawet gdy krzyczę i wołam, On tłumi moje błaganie" (Lm 3,8) mógłby wypowiedzieć św. Ignacy Loyola. Św. Jan od Krzyża w swym dziele „Noc ciemna" opisał cierpienia duszy, którą Pan Bóg doświadczył takim stanem ciemności, osamotnienia i opuszczenia. Wiemy, że cierpienie to dotykało ludzi niezwykle oddanych Bogu, którym -myśląc po ludzku – należała się jakaś nagroda od Boga. I owszem, nagroda przyszła, lecz nie taka, jaką ten świat jest zdolny przyjąć. Według karmelitańskiego świętego, ciemna noc, przez którą przechodzi dusza, jest procesem, na końcu którego nastąpi pełne mistyczne zjednoczenie z Bogiem. Uczucie pustki i opuszczenia przez Boga to tylko złudzenie, któremu niedoskonała ludzka dusza nie potrafi się oprzeć. Ten stan całkowitej oschłości, głębokiego przekonania, że Bóg nie wysłuchuje modlitw, że jest nieobecny, pogłębia pewność, że nikt nie jest w stanie tej beznadziejnej sytuacji zrozumieć. Cierpienie jest tym większe, że towarzyszy mu ogromna tęsknota za Bogiem. Jakże zrozumiałe stają się wówczas słowa wypowiedziane przez Jezusa na krzyżu: „Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?"

„Święta od «ciemności»"

„Noc ciemna" Matki Teresy trwała aż pięćdziesiąt lat. Wiedzieli o tym trudnym doświadczeniu jej przewodnicy duchowi i spowiednicy – pocieszali ją, wskazując na podobne przeżycia wielu mistyków i świętych. Jednak dopiero po wielu latach święta z Kalkuty mogła napisać, że pokochała swoją ciemność. Zbliżyła ją ona do cierpiącego Chrystusa i mistycznie zjednoczyła z tymi, którym pragnęła przez swoją misję pomóc: z odrzuconymi, samotnymi, pogardzanymi, niczyimi. „Niebo nic nie znaczy – dla mnie wygląda jak puste miejsce – myśl o nim nic dla mnie nie znaczy, a mimo to ta dręcząca tęsknota za Bogiem. – Bardzo proszę o modlitwę, żebym wciąż się do Niego uśmiechała mimo wszystko. Bo jestem tylko Jego – więc On ma wszelkie prawa do mnie. Jestem całkowicie szczęśliwa, że jestem nikim nawet dla Boga" – pisała Matka Teresa do arcybiskupa Periera. Nikt nie domyślił się, jakie przeżywała męczarnie. Dla tych, którzy ją spotkali, była świadkiem miłości Boga do człowieka. Mogła nim być dzięki heroicznej wierze. Jej wielka tęsknota za Bogiem jest dowodem na jej niezłomną wiarę, której nigdy nie straciła. „Mimo tego wszystkiego -pisała – jestem Jego maleńką – i kocham Go – nie za to, co daje – ale za to, co zabiera". Dzięki tej miłości mogła się uśmiechać do Niego, powtarzając słowa swojej patronki, św. Teresy z Lisieux: „Im większy ból i im ciemniejsza ciemność, tym słodszy będzie mój uśmiech dla Boga".