Filozofia Ernsta Blocha

niektóre elementy filozofii Ernsta Blocha

 Ernst Bloch to filozof niemiecki żyjacy w latach 1885-1977. Z poczatku interesował się takimi filozofami,jak  husserl i Scheler,po czym jego zainteresowania skierowały sie w stronę Hegla, Schellinga oraz Fichtego. Następnie przyszły zainteresowania Rickertem oraz ogólnie wykładanym w Niemczech marksizmem akademickim.

Znany jest przede wszystkim z dwóch dzieł: Geist der Utopie (1918) oraz Prinzip der Hoffnung, choć w swoim dorobku ma wiele dzieł filozoficznych, zarówno własnych-twórczych, jak i dzieł komentatorskich. jego filozofia została uznana przez niektórych jako najwieksza ekstrwagancja filozoficzna naszych czasów (zdanie Kołakowskiego). 

Bloch postuluje odrzucenie wszelkiego "analitycznego nihilizmu" i chcąc w całości zastąpić ów "żywym procesem". Człowiek jego zdaniem nie powinien zgadzac sie na egzystencję z pustką, a do tego ów analityczny nihilizm prowadzi.

Bloch pisze o potrzebie filozofii utopijnej, która zrywa z mysleniem mechanicznym, instrumentalnym oraz naiwnym realizmem całej logiki faktów zastanej rzeczywistości. Zmęczonej tym jaźni ludzkiej Bloch proponuje nową iskierkę nadziei, którą jest utopia.

Nowy styl myślenia ma sie cechować pojeciem czasu,które oznacza coś więcej niz mechaniczny upływ jednostkowych elementów tego świata. Dotychczasowe myślenie w zbyt małym stopniu uwzględnia żywy proces przemian fetyszyzując "nagie fakty". Myslenie to absolutyzuje w rzeczywistościto, co obecne, natomiast zaniedbuje wszystko to, co się staje, czyli utopie i marzenia.

Jego zdaniem, człowiek  powinien sie uwolnioć od zasciankowości i egoizmu, bo z natury swej jest istota twórczą i pozostajac w systemie, który oparty jest na obiegu pieniądza, żyje w ciemności, gdzie stosunki pomiędzy ludźmi sa metne i niejasna. Trzeźwa naukowa postawa atomizuje takze, jego zdaniem, wszystko, co wielkie i redukuje do prostych czynników. 

Jak powiada Bloch, myslenie oznacza przekraczanie. człowiek musi więc przekroczyć siebie i wyjść z ciemności w kierunku utopii. W Prinzip der hoffnung pisze, ze "człowiek wszędzie jeszcze zyje w prehistorii, wszystko (…) znajduje sie jeszcze przed stworzeniem świata, tego właściwego. Prawdziwa geneza jest nie na początku, lecz na końcu." Bloch przeciwstawia panujacej koncepcji "złej nieskończoności" jako przebiegajacego bez sensu procesu świata, ideę świata konstytuującego sie jako sensowne totum poprzez nieustanne przekraczanie  każdego poszczególnego momentu, kazdego "tu i teraz".