Dlaczego Piłsudski przeprowadził zamach stanu?

Józef Piłsudski kojarzony jest głównie jako osoba, która walnie przyczyniła się do odzyskania niepodległości przez Polskę w listopadzie 1918 roku, jednak warto pamiętać, że marszałek zapisał się na kartach powojennej historii kraju z bardziej kontrowersyjnych przyczyn. W maju 1926 roku doszło do Przewrotu majowego, czyli zamachu stanu pod przewodnictwem Piłsudskiego, w wyniku którego zginęło 379 osób, a około 1000 zostało rannych. Historycy i badacze do dziś spierają się, czy tak zdecydowane działania ze strony marszałka Piłsudskiego było zasadne. Dowiedz się, jakie były powody przeprowadzenia Przewrotu majowego przez Piłsudskiego, jednego z bardziej kontrowersyjnych wydarzeń w Polsce po I Wojnie Światowej.

Zamach stanu w powojennej Polsce – przyczyny polityczne i społeczne

Mimo radości Polaków i Polek z odzyskania niepodległości po prawie 123 latach od ostatniego, trzeciego rozbioru Polski, życie w powojennej rzeczywistości nie było tak proste, jak zakładano na początku (listopad 1918 roku). Tuż po odzyskaniu niepodległości Polska uwikłała się w krwawą wojnę z Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Radziecką. Potem z kolei kraj nie mógł poradzić sobie z kryzysem – nie tylko gospodarczym, ale również politycznym. Kolejne rządy upadały, a w ciągu 8 pierwszych lat niepodległej Polski do dymisji podało się aż 13 premierów.

Niemoc kolejnych rządów doprowadziła do serii strajków robotniczych będących przejawami niepokojów społecznych. I tak jesienią 1923 roku strajk rozpoczęli pracownicy kolei państwowych, poczty oraz górnicy z Zagłębia Dąbrowskiego, co spotkało się z dużym sprzeciwem ówczesnych władz, które zdecydowały się na pacyfikację protestu.

To właśnie kwestia polityczna i wynikające z tego problemu niepokoje społeczne podawane są jako jedne z powodów Przewrotu majowego, który przeprowadził Józef Piłsudski wraz z wiernymi mu oddziałami w 1926 roku. W dniach 12-15 maja doszło do walk ulicznych między żołnierzami marszałka a siłami rządowymi, co doprowadziło do dymisji Wincentego Witosa (ówczesnego premiera) oraz ustąpienia z urzędu prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. W trakcie starć zginęło łącznie 379 żołnierzy i cywilów, a około 1000 osób zostało rannych.

Przewrót majowy a kryzys gospodarczy – Piłsudski zauważa niemoc kolejnych rządów

Jak się łatwo domyślić, taki stan rzeczy prowadził do wielu problemów, których największe skutki odczuwali zwykli obywatele. Szalejąca hiperinflacja spowodowana dodrukowywaniem pieniędzy doprowadziła do stworzenia nowej waluty (złoty polski), a reforma rolna, która w założeniu miała pomóc najbardziej potrzebującym rolnikom, okazała się niekorzystna zarówno dla chłopów, jak i dużych właścicieli ziemskich.

Ludzie w miastach również odczuwali skutki kryzysu gospodarczego, co często powodowało strajki klasy robotniczej i blokowanie najważniejszych ośrodków miejskich w kraju, co jeszcze mocniej destabilizowało państwo.

Zamach stanu Piłsudskiego w kontekście sytuacji Polski na arenie międzynarodowej

Warto również pamiętać, że żaden kraj nie istnieje w próżni i podobnie było z Polską w latach 20. ubiegłego wieku. W 1922 roku we włoskim Rapallo doszło do podpisania traktatu między Republiką Weimarską (dawne Cesarstwo niemieckie) a Rosją Radziecką, który pogłębiał współpracę obu państw, znacząco osłabiając tym samym pozycję Polski w regionie. Duży wpływ miał na to również wojna celna z Niemcami, która rozpoczęła się w 1925 roku, przez co zachodni sąsiedzi Polski przestali kupować węgiel kamienny. Doprowadziło to do nagłego pogorszenia się sytuacji gospodarczej w Polsce, co jeszcze mocniej skłoniło Piłsudskiego do przeprowadzeniu przewrotu majowego.