„CP” – Droga do wielkości

Tekst przygotowany do wystąpienia na spotkaniu łódzkim; udało się mi przedstawić tylko część wstępną – wobec niechęci organizatorów.
Czy treść jest zgodna z deklarowanym tematem spotkania?
Refleksje ze spotkania – w osobnej notce.

 

Na niedawnym spotkaniu nowej platformy medialnej – nowego Ekranu, miała miejsce dyskusja panelowa dotycząca obronności. Pytanie jakie zadałem dotyczyło kwestii podstawowej –czy jest czego bronić?

Bo wszyscy powołujemy się naPolskę i polskość, ale czy na pytanie dotyczące wartości niesionych przez polskość – jesteśmy w stanie je wyegzemplifikować?

 

 Mnie treść postawionej kwestii postawiła „do pionu” ponad 30 lat temu – wtedy, gdy „wybuchła” pierwsza Solidarność. Właśnie wtedy zostało mi zadane pytanie: no dobrze, ale jakie wartości chcecie promować? Co macie do przekazania innym i na jakich zasadach organizować życie społeczne – skoro to ma być tak pięknie?

 

Bardzo byłem zaszokowany takim postawieniem sprawy – zwłaszcza, że miało to miejsce poza Polską. Bo powoływanie się na historię, powstania, martyrologię itp. – dla tamtych ludzi było pozbawione znaczenia.

 

Może właśnie powstały stres sytuacyjny pobudził mnie do głębszego zajęcia się tematem.

I wbrew pozorom – ujęcie tematu wcale nie jest oczywiste. Dopiero porównania cywilizacyjne czynione na bazie prac prof. Konecznego, dają możliwości wskazania rozróżnień. Jednak wgłębienie się w temat od tej strony – także budzi pewne wątpliwości.

Przyjęte kryteria porównawcze – czyli pięć czynników kulturowych – Prawda, Dobro, Piękno, Dobrobyt i Zdrowie, nie są jednoznaczne.Cech jednoznaczności nabierają tylko w obrębie danej cywilizacji. W innej – ich znaczenie może być istotnie różne.

W czasach Konecznego – nie było tak wielkiego przemieszania kultur – stąd, można z przekąsem stwierdzić, że miał On nieco ułatwione zadanie.

 Należy wszakże zaznaczyć, że profesor Koneczny wskazywał różnice w pojmowaniu pojęć podstawowych cywilizacji, ale traktował je jako ułomności, a nie odmienności.

Te spostrzeżenia skłoniły mnie do poszukiwania wcześniejszych zasad cywilizacyjnych, które doprowadziły do ukształtowania się wspomnianych pojęć podstawowych.

Efekty zawarte są w opracowaniu „Cywilizacja Polska” dostępnym w necie na portalu polacy.eu.org

Nie jest to tekst łatwy w odbiorze – zwłaszcza przy pierwszym czytaniu. Podsumowaniem zaś może być stwierdzenie tytułowe – Polska i polskość niesie tak bogaty zestaw wartości, że na ich podstawie możliwe jest zbudowanie cywilizacji. I od razu należy zaznaczyć, że są to wartości tożsame z ideami cywilizacji określanej przez prof. Konecznego jako łacińska, ale polska wersja jest znacznie bliżej ideału.

 

Tyle tytułem wstępu.

 

Część druga.

 

Mamy zatem ideę wartą urzeczywistnienia. Pytanie zasadnicze – jak to zrobić?

 

W różnych środowiskach narasta potrzeba zmian, co wynika z zauważalnie zaostrzających się sytuacji konfliktowych na świecie. Występują coraz większe dysproporcje rozwojowe – zarówno materialne, jak i mentalne.

Są coraz bardziej zauważalne także w polskim społeczeństwie. Zmiany, jakie nastąpiły po roku 89 nie tylko nie poprawiły relacji społecznych, ale wręcz znacznie podsyciły zarzewia konfliktów.

Opis, czy może lepiej diagnozy stanu, są czynione i swym zakresem obejmują mniejszy, bądź większy fragment społecznej rzeczywistości. Jednakże brak wskazania realnych dróg wyjścia z obecnego stanu. Wszak czynniki, które doprowadziły do obecnej sytuacji nie są i nie będą bierne. Zmiany będą budzić dla nich zagrożenie i trudno się nawet dziwić, że będą się temu przeciwstawiały. A w ich rękach jest władza, pieniądze i środki przekazu.

Trudno też oczekiwać, że zubożone i zatomizowane społeczeństwo samo potrafi wyartykułować potrzeby i drogę do ich realizacji.

 

Obecne struktury organizacyjne i instytucje społeczne, są nastawione na podtrzymanie obecnego stanu i przeciwdziałanie zmianom. Dotyczy to także systemu partii politycznych, organów przedstawicielskich i sposobów stanowienia prawa.

Wydaje się, że zmian z wykorzystaniem wszystkich tych struktur , raczej nie należy planować; zawsze pojawią się przeszkody i obstrukcje, czy świadome przekierowanie na błędne tory.

Zmiany o których mowa winny być dogłębne, ale też elastycznie dostosowane do okoliczności.

 Z uwagi na wskazane możliwości destrukcyjne – istniejące struktury muszą być zamienione zupełnie odrębnymi działaniami.

 

Budowa nowych struktur organizacyjnych.

Mając ideę – nie można powiedzieć – „weźcie i zróbcie”. Trzeba wskazać jak i kto tę ideę będzie w stanie zrealizować. Jednocześnie jednak konieczne jest zapewnienie bieżącego funkcjonowania instytucji społecznych; metoda rewolucyjna zmian poprzez likwidację, jest najdroższą, a dodatkowo – nie daje gwarancji zmian w pożądanym kierunku.

 

Konieczne jest zatem budowanie nowych elit i jednoczesne tworzenie programu realizacyjnego.

Budowa nowych elit – to kwestia czasu liczonego nie latami nawet, a pokoleniami.

Czy jest to możliwe?

Wydaje się, że jedyną drogą realizacji celu jest powołanie ruchu społecznego o ściśle określonym zakresie oddziaływania. Jednocześnie ruch ten winien stanowić bazę kadrową dla przyszłych elit.

Jakie cechy ruchu można wskazać?

 

1.    oparty na wartościach

2.    struktura rozproszona

3.    pełna jawność

4.    bierność w działaniu

5.    wola przynależności.

 

Rozwinięcie.

Wskazane cechy ruchu są wzajemnie uzależnione i wzajemnie wynikające. Podany punkt piąty – wola przynależności – jest zasadniczym; jeśli nie widzi się celu, albo oczekuje bardziej radykalnych działań – to miejsce takiej osoby jest w innych strukturach. Tu musi być silnie zaakcentowane dążenie i wola udziału w procesie budowania elit i realizacji idei.

 

Wartości jakie winny być wskazywane jako fundamentalne dla ruchu – wynikają z idei cywilizacyjnej. Na potrzeby ruchu powinny być uformowane w postaci odnoszącej się do konkretnych zagadnień istotnych dla życia społecznego.

Tych fundamentalnych odniesień nie powinno być wiele, a ponadto być takiej formy, aby każdy członek ruchu mógł samodzielnie dostosowywać zawartą treść do okoliczności.

Ze swej strony uformowałem cztery takie istotne odniesienia. Są zawarte w Apelu – integralnej części opracowania „Cywilizacja Polska”:

 

Naród i przynależność do wspólnoty narodowej jako istotne wartości każdego człowieka; podstawowym obowiązkiem jest dbałość o zachowanie tradycji, pogłębianie wiedzy historycznej i obrona przed bezpodstawnym poniżaniem godności Narodu. Jest także obowiązkiem przyczynianie się do tworzenia więzi między narodami na zasadach określonych przez wspólnotę idei.

 

Wszelkie relacje winny bazować na przekonaniu, że wszyscy jesteśmy równi wobec Boga i innych ludzi, a przejawy rasizmu i ksenofobii piętnowane i eliminowane.

 

Poprawa bytu materialnego społeczeństw winna być związana z tworzeniem relacji, które zapewniają najbardziej wszechstronny, indywidualny rozwój każdej osoby. Prymat osoby, czyli personalizm, to dobro nadrzędne.

 

Rodzina, to podstawowy element społeczeństwa spełniający rolę nośnika ciągłości pokoleniowej i kulturowej. Wypełniane zadania wymagają szacunku i najwyższej troski o utrzymanie tej instytucji jako czynnika kształtującego społeczeństwo, i jest narodową powinnością. Rola kobiety winna zyskać przynależne jej miejsce – równoprawnego partnera, a trwałość rodziny przedmiotem szczególnych starań, gdyż tylko w takich warunkach można uzyskać zadowalające wyniki wychowawcze i krzewić uczucia patriotyzmu.

 

Struktura rozproszona.

 Jest konieczna z kilku powodów. Przede wszystkim – należy się liczyć, ze obecne struktury władzy będą dążyć bądź do likwidacji ruchu, bądź do przejęcia nad nim kontroli.

Tylko w sytuacji, gdy każdy z członków ruchu będzie zdolny do samodzielnych działań, takie próby zakończą się niepowodzeniem. Także wszelkie umieszczanie w szeregach osób „zadaniowanych” na zniszczenie ruchu – przyniesie przeciwne rezultaty; każda przynależność osób deklarujących akceptację celów – wzmacnia ruch, a ewentualne działania destrukcyjne – nie przenoszą się na pozostałych uczestników.

Wszakże należy zaznaczyć, że ta sytuacja może mieć miejsce jedynie przy prosto i jednoznacznie uformowanych zasadach – wartościach, co wskazane zostało w punkcie pierwszym.

 

Jawność.

To nawiązanie do możliwej penetracji ruchu przez element destrukcyjny. Jawność danych umożliwia konfrontację rzeczywistej roli osób deklarujących swój udział z ich postawami życiowymi i to w miejscu zamieszkania. Wśród sąsiadów – nie da się odgrywać li tylko roli – wszelkie fakty są zbyt widoczne.

Jednocześnie ruch ma być kuźnią kadr przyszłych elit.

Czy można tworzyć elity, w tym i lokalnych liderów , w sposób tajny? Taką rolę mogą pełnić tylko ludzie gotowi do poddania swej postawy osądowi publicznemu.

Oczywiście – musi powstać system weryfikacji danych – zarówno w odniesieniu do sposobu odrzucania nieuzasadnionych zarzutów, jak i eliminowania jednostek pozbawionych cech przywódczych.

Ten proces – nie może mieć zbyt dynamicznego charakteru. To dlatego przewidywany jest długi czas formowania. Dopiero wtedy mogą ukształtować się sprawdzone w działaniu jednostki, które stanowić będą rzeczywiste elity narodu. Sama deklaracja jest tylko krokiem wstępnym, acz ważnym – już poprzez sam ten fakt wyłania ludzi ideowych i dynamicznych.

 

Bierność w działaniu.

Na pierwszy rzut oka – trudno pogodzić powoływanie ruchu, którego celem jest realizacja idei z sugerowaną biernością. Jednakże – jest to jedyny wariant rozwojowy.

Należy sobie zdawać sprawę, że realizacja idei jest sprawą odległą, ale przez to określa kierunki rozwojowe, które maja prowadzić do celu.

Gdyby u podstaw ruchu znalazły się konkretne rozwiązania to należy liczyć się z tym, że mogą one stracić swą aktualność w wyniku okoliczności – np. w postaci konieczności dostosowania do zaistniałych warunków zewnętrznych.

Dlatego sam ruch nie powinien być aktywny. Jednakże nic nie stoi na przeszkodzie, aby uczestnicy ruchu tworzyli organizacje celowe – do realizacji określonego zagadnienia. To mogą być inicjatywy zarówno lokalne, jak i o szerszym charakterze – do partii obejmującej zasięgiem cały kraj.

 Właśnie, również z tego powodu, ruch winien być jawny; w danym rejonie uczestnicy mogą z łatwością nawiązać kontakt bezpośredni i wspólnie próbować realizacji inicjatywy. Baza danych – właśnie takie działania ma umożliwiać, a stanowić będzie przecież rezerwuar ludzi o określonych, przynajmniej co do zasad, poglądach i do tego aktywnych.

 

Jednocześnie należy pamiętać, ze nie wszystkie inicjatywy udają się. Po nieudanym działaniu – zaangażowane i wartościowe jednostki często popadają w stan apatycznej bierności. Odwołanie do ruchu (bo wartości niesione przez ruch są odniesieniem) – będzie w takim przypadku możliwością ponownego włączenia w prace nad innymi inicjatywami. Acz kolejne nieudane działania wskazywać mogą na brak zdolności w tym kierunku.

 

 

Ruch społeczny, którego założenia tu przedstawiłem – winien już na wstępie uformować pewne minimum programowe. Cele, jakich realizacja jest zadaniem pierwszoplanowym dla dalszych możliwości rozwoju ruchu.

Te cele winny być uformowane w dyskusji.