Wraca OFE

Tak pisałem ponad 2 lata temu: ” Rząd wie lepiej, lider otacza się głupszymi od siebie i mamy skutek – przeprowadzono w pośpiechu „poprawkę” do ustawy o OFE w najgorszy możliwy sposób. Reforma OFE zmierzająca do likwidacji tych funduszów była potrzebna od zawsze – im później do tego sie zabrano – tym operacja stawała sie trudniejsza. Coraz więcej pieniędzy przekazywano w prywatne ręce – niekoniecznie polskie, które miały te zgromadzone kapitały pomnażać na rynku papierów wartościowych i akcji. Uzbierało sie tego 300 miliardów zł. Mając nóż na gardle – rząd przystąpił w końcu do reformy OFE.

Z braku czasu nie przeprowadzono akcji edukacyjnej i oczywiście – przyszli emeryci poczuli się okradzeni, natomiast właściciele OFE – banki za pośrednictwem swoich PTE i ich medialnych popleczników wszczęły larum, że rząd poczyna sobie niekonstytucyjnie, że zrywa jednostronnie umowy itp. Powszechnie wiadomo, kto najwytrwalej bronił istniejącdego status quo – twórcy OFE Buzek i Balcerowicz oraz „eksperci ekonomiczni” często występujący w mediach w tej sprawie – Orłowski, Grabowski, Bielecki, Mordasewicz, Boni i inni – wszyscy oni w sposób bezpośredni, lub pośredni powiązani byli, lub są z międzynarodowym kapitałem bankowym. Najwyraźniej rząd ugiął się przed bankami i kształt reformy został skrojony maksymalnie przychylnie dla banków. Usunięty został wymóg osiągania minimalnej stopy zwrotu i w razie strat PTE nie będą musiały ich uzupełniać z aktywów bankowych – ryzyko związane z grą giełdową zostało całkowicie zlikwidowane – można będzie sobie poszaleć, można nawet wspierać bezkarnie upadające, ale „zaprzyjaźnione” spółki, można będzie inwestować w obligacje państwowe, ale nie w polskie, tylko zagraniczne. Pozostawiono natomiast w niezmienionej postaci odpis „za zarządzanie OFE” dla PTE, który za 2013 r. wyniesie dla wszystkich 14 OFE – ok. 1.8 mld. zł., w przyszłym roku ok. 900 mln. zł. – są to pieniądze praktycznie za nic nie robienie. Postulat obniżenia wskaźnika tego odpisu przynajmniej pięciokrotnie został przez rząd przemilczany.
Jeszcze tylko senat, gdzie PO ma decydującą przewagę i prezydent – rząd osiągnie luz finansowy przynajmniej na dwa lata. Zmniejszy się koszt obsługi długu państwa ok 7 mld. zł., nie będą zagrożone ostrożnościowe progi zadłużenia i deficytu budżetowego, będzie można dalej swobodnie zadłużać kraj. Rząd się zarzeka, iż nie będzie tego czynił; potrzebne jest ustawowe zabezpieczenie tej obietnicy w postaci obniżenia owych ostrożnościowych progów. Takie zapewnienie słyszałem w TV wypowiedziane przez ministra Kosiniaka-Kamysza. Czy będzie to tylko gołosłowna deklaracja, z której rząd się natychmiast wycofa – zobaczymy. Pytanie brzmi, czy można się jeszcze bardziej skompromitować, niż uczynił to rząd kierowany przez premiera Tuska?”
I jeszcze tak (grudzień 2013 r.):
„Tej jesieni na OFE znają się wszyscy i wszyscy o nich piszą – przeważnie przeciw rządowym planom (już przyjętym przez sejm) o umorzeniu aktywów OFE w części składającej sie z obligacji skarbu państwa. Argumenty są różne, począwszy od konstytucyjnych po infantylne sądy, że rząd ukradł pieniądze przyszłych emerytów. Podnosi sie także roszczenia PTE z powodu zerwania umów i niebezpieczeństwo dochodzenia ich przed międzynarodowymi trybunałami. Nie jestem zwolennikiem rządów koalicji pod przewodem PDT – wprost przeciwnie (dowodem mogą być setki wpisów na tym portalu), ale większość wypowiedzi, a szczególnie komentarzy – to mitologia.
„Umorzenie” obligacji, to nie kradzież – państwo nie będzie wykupywać obligacji od OFE (i płacić rocznych odsetek), ale jednocześnie przejmuje zobowiązania emerytalne od OFE w zakresie przejętych aktywów. Emeryt na tej operacji nie traci – jego indywidualne konto (w myśl zasady zdefiniowanej składki) pozostaje bez zmian. Wartość konta w ZUS począwszy od roku 1999 rosła średnio 6,8 % rocznie, a w OFE 6,6 %. Gdyby waloryzacja skumulowanej składki emeryta była proporcjonalna do PKB, to przyrosty byłyby powyżej 8% rocznie. W dotychczasowym systemie (wraz z obowiązującym OFE – ich udział został ponad 2 lata temu zmniejszony z 7,3 % do 2,3 – później nieco wzrastał) zdecydowana większa część przyszłych emerytur przypada na ZUS (całość składki, to 19,52 % podstawy). Obecna reforma nie będzie miała zdecydowanego wpływu na wysokość przyszłych emerytur.
Oczywiście, rząd „umarzając” obligacje wartośći 150 mld. zł. – zmniejsza o tę kwotę zadłużenie państwa, zmniejsza też wartość obsługi tego zadłużenia o prawie 8 mld, zł. oddala niebezpieczeństwo przekroczenia progów ostrożnościowych dotyczących zadłużenia i deficytu budżetowego. Kupuje sobie spokój w tych kwestiach przynajmniej na 2 lata; w kategoriach sekularnych opcja jest jednak zerowa (a nawet zobowiązania państwa w stosunku do przyszłych emerytów są większe, o ile większy jest przyrost PKB od średniej rentowności obligacji, które były dotychczas w posiadaniu OFE). Niebezpieczeństwo polega na tym, iż rząd, który myśli „kadencyjnie” może wykorzystać powstałe możliwości do dalszego zadłużania Polski, by mieć pieniądze na zbliżające się wyborcze kampanie – na nową porcje wyborczej kiełbasy. Dlatego wszystkie odpowiedzialne siły polityczne w Polsce powinny domagać się ustawowego obniżenia poziomu zadłużenia – proporcjonalnie do zmniejszenia jego wolumenu o owe 150 mld.
Pozostaje jeszcze kwestia niezmienionej stawki „za zarządzanie OFE” – o tym obecna reforma skrzętnie milczy – nagłaśnia sie jedynie obniżenie prowizji pobieranej przy wpłacie składki (z 3,5 % do 1,75 %). Tymczasem w czasie okresu składkowego – 40 lat – wartość pobranego od aktywów odpisu „za zarządzenie” wynosi ponad 14 % wartości skumulowanej składki. Wystarczy powiedzieć, iż od 300 mld. zł. zgromadzonych w OFE – PTE pobiorą sobie za r.2013 ok 1,8 mld. zł., a w ciągu istnienia OFE – PTE „zarobiły” na tej składce ponad 17 mld. zł. Być może jest cicha ugoda z międzynarodowym kapitałem bankowym, by sprawy tego odpisu nie ruszać – wówczas nie będzie dochodzenia roszczeń z tytułu zerwania umów w sprawie prowadzenia OFE. To jest działanie za plecami Polaków, to wynik indolentnego sposobu stopniowej likwidacji OFE; a wystarczyło sięgnąć po wzorzec węgierski polegający na tym, że to przyszli emeryci rezygnują z OFE, a nie państwo arbitralnie przejmuje ich aktywa – wówczas nie byłoby prawnej podstawy do kwestionowania tego przez PTE i ich właścicieli – międzynarodowych banków.
Stało się – jak zwykle w przypadku tego nieudolnego rządu – pożądana zmiana została przeprowadzona z maksymalną stratą dla Polski i Polaków.”
Ten wyrok TK pokazuje jasno, że konstytucja nie została naruszona i utrzymywanie tej instytucji (OFE) to anachronizm, który tylko pozwala bankom spijać śmietankę i śmiać się z przyszłych emerytów, którzy dali sobie wmówić, że to ich kapitały. W rzeczywistości wielkość emerytur zależy od stanu gospodarki państwa, a kapitały z OFE mogłyby wybitnie ten stan poprawić zamiast „pracować” na rzecz 14 banków będących właścicielami PTE i zawiadującymi OFE…