Uczłowieczenie demona

Wytłumaczenie się z dziwnego nicka. Język potoczny a historia myśli społecznej. To samo pod różnymi postaciami w różnych krajach.
Anarchizm a komunitaryzm czyli awers i rewers. Odmienność polskiej tradycji od tradycji innych narodów w 19 i 20 wieku. Nieznane i zapomniane wątki społecznej organizacji gospodarczej w Europie i Ameryce.

   Spot następny -40 będzie jakby rozszerzeniem i pogłębieniem niektórych wątków Credo, które to wzbudziło spore zainteresowanie. Iżby jednak mógł powstać, trza wytłumaczyć się tego dziwnego nicka – Anarchanioł, pod którym zacząłem pisać.

Otóż Anarchia w potocznym polskim języku to nic innego, jak nieopisany burdel. Anarchiści natomiast to byli osobnicy zajmujący się rzucaniem bomb na rosyjskich arystokratów w 19 wieku a obecnie rzucają oni koktajle Mołotowa na policję. Istotnie, tacy osobnicy jak najbardziej byli i są.

Natomiast w tradycji myśli społecznej w Europie anarchizm to zupełnie co innego – mianowicie promowanie….

spółdzielczości w gospodarce. Polacy mieli za zaborów wybitne osiągnięcia w tym zakresie, nie tylko w zaborze niemieckim. Wystarczy podać, że twórca polskiej spółdzielczości finansowej w zaborze rosyjskim czyli Mielczarski ( o którym właśnie Obywatel wydał monografię) zorganizował takich spółdzielni setki, jeśli nie tysiące a potem w Niepodległej Polsce rozwijał to samo.

Najwybitniejszym polskim przedstawicielem tej tendencji był bliski przyjaciel Marii Dąbrowskiej Edward Abramowski – wybitny polski patriota oraz chrześcijański mistyk. Jego zasługą są między innymi słynne Żoliborskie Sady czyli autentyczna spółdzienia mieszkaniowa. O Abramowskim "Obywatel" również wydał monografię.

Abramowski zasłużył się też jako autor zupełnie genialnego artrykułu wydrukowanego w 1928 roku w tomie jego dzieł wydanym przez PSS Społem ( tak, tak – wtedy Społem wydawało poważne dzieła teoretyczne) pt. Socjalizm a Kooperatyzm. W artykule tym poddał teorię socjalistyczną druzgocącej i wyjątkowo trafnej diagnozie dokładnie przewidując, co się stanie, jak cała gospodarka zostanie upaństwowiona. Gdyby Lenin znał ten artykuł przed rewolucją, to zamiast przeprowadzać swe niszczycielskie dzieło wziąłby zimny prysznic oraz ciepłą kąpiel z olejkiem, iżby mu przeszły idiotyczne miazmaty.

Prób wprowadzenia na szerszą skalę gospodarki spółdzielczej było wiele i jak wspomniałem, w II RP ona kwitła. Komuniści zamienili ją w biurokratyczną fikcję a rządzący od 22 lat neolibarałowie wyrzucili na śmietnik, jako rzekomo komunistyczny przeżytek – do tego stopnia, że młodym ludziom dziś  nazwa "spółdzielnia" nic nie mówi a prawnie oznacza ona tylko strukturę przejściową pracy przeznaczoną dla trwale bezrobotnych.

Tymczasem w krajach Zachodu wcale tak nie jest. Na przykład w Danii jest spółdzielczość świetnie rozwinięta – do tego stopnia, że  na Bornholmie ( na którym byłem dwa lata temu_ cała ziemia jest obrabiana właśnie w tym systemie. Jednak najbardziej spółdzielczym czyli anarchistycznym krajem jest…Szwajcaria, gdzie do niedawna ( a może jeszcze teraz) największym pracodawcą była sieć domów towarowych zorganizowana właśnie spółdzielczo. Z kolei w USA wymyślono na sporą skalę pewną swoistą formę spółdzielczości czyli akcjonariat pracowniczy. W ten sposób uratowano tam bankrutujące stalownie. Róznica jest taka, że w spółdzielczości każdy ma 1 głos i taki sam udział a w akcjonariacie pracowniczym udziały są różne i siła głosu też. Ciekawe jest natomiast to, że w spółdzielczości obowiązuje tak daleko posunięta demokracja, że niepotrzebne są….związki zawodowe, chyba że będą to związki zawodów ( np.krawców, piekarzy. listonoszy itp. zajmujące się dbaniem o jednakowy poziom płac swych członków w rozmaitych firmach oraz budowaniem ich etosu zawodowego.

W Polsce w 81 roku Solidarnośc poszła w trochę innym kierunku, powołując Rady Pracownicze, czyli reprezentacje wyłonione demokratycznie przez całe załogi, bez wpływu załóg na ich decyzje pomiędzy wyborami

Kilkanaście procent tych Rad przetrwało stan wojenny, ale potem zniszczył je smok Balceron powołując w ich miejsce tzw. samogwałt gospodarczy czyli jednoosobowe spółki skarbu państwa, będące przedsionkiem przed sprzedaniem ich w obce ręce. W latach 89-90 w Polsce narodził się jednak amerykański akcjonariat pracowniczy. Tenże smok załatwił poprzez drakońskie podatki, które obowiązywały tylko tzw. jednostki gospodarki uspołecznionej, do których zaliczał się akcjonariat. Najsłynniejszym takim podatkiem był popiwek, który oznaczał drakońskie pogarszanie się sytuacji materialnej członków takich załóg. Byłem wtedy członkiem takiego akcjonariatu w firmie obsługującej statki. Firma zatrudniała 40 0sób i miała kilka poważnych lokali i urządzeń. Popiwek załatwił nas na amen i zbankrutowaliśmy, zaś nasze bardzo popłatne usługi przeszły w ręce zaplecza portów niemieckich.

Wracając jeszcze do spraw światowych to warto podkreślić, że najpoważniejszą próbą w najnowszej historii wprowadzenia na szerszą skalę gospodarki spółdzielczej była Katalonia w czasie republiki hiszpańskiej lat 30-tych. System tak zorganizowanej gospodarki radził tam sobie całkiem dobrze. Tymczasem komuniści hiszpańscy, którzy w wyborach zdobyli zaledwie kilknaście procent głosów, dzięki NKWD kierowanej przez ambasadora rosyjskiego o żydowskim nazwisku, przejęli kontrolę nad całym rządem i utopili Katalonię we krwi –

zanim tam przyszedł generał Franco. Nieliczni działacze anarchistyczni przedostali się do Francji i tam ich potomkowie żyją do dziś.

A teraz o różnicy między anarchizmem a komunitaryzmem. Róznią się one tylko tym, że komunitaryzm przywiązuje wielką wagę do takich wartości jak Bóg czy rodzina. Dlatego jest on mi bliższy niż anarchizm, ale  nie potrafiłem wymyślić na tę okolicznośc żadnego zgrabnego nicka.

Teraz już rozumiecie , dlaczego bliższy jest mi skrót PSS niż PPS, o czym pisałem wcześniej.

Ot i cała tajemnica.

                                                 A – JA – TO – LACH