Traktat gwarantuje, Trybunał odbiera

” Traktat gwarantuje, Trybunał odbiera

Europejski Trybunał Sprawiedliwości nakazuje Polsce zwiększenie limitu inwestowania emeryckich składek za granicą przez otwarte fundusze emerytalne. Limit 5-procentowy łamie, zdaniem Trybunału, zasadę swobody przepływu kapitału. Tymczasem według traktatu akcesyjnego OFE mają charakter funduszy publicznych, a więc nie podlegają wspomnianej zasadzie.

Pięcioprocentowy limit inwestycji zagranicznych otwartych funduszy emerytalnych łamie unijną zasadę swobody przepływu kapitału – orzekł Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) w Luksemburgu. Trybunał podzielił w tej sprawie opinię Komisji Europejskiej, która dwa lata temu skierowała do niego skargę na Polskę. ETS zauważył, że oprócz limitów ilościowych Polska wymaga także od OFE limitów jakościowych w odniesieniu do inwestycji zagranicznych, takich jak wysoki rating zagranicznych akcji i obligacji oraz odmienne niż w kraju rozliczanie kosztów transakcji. Strona polska utrzymywała podczas procesu, że OFE nie są elementem prywatnego sektora ubezpieczeniowego, lecz częścią finansów publicznych, i w związku z tym nie ma do nich zastosowania zasada swobody przepływu kapitału. O publicznym charakterze OFE świadczy m.in. obowiązkowa przynależność ubezpieczonych do II filara. – Nawet gdyby przyjąć, że środki przydzielone OFE mają charakter publiczny, ta okoliczność sama w sobie nie wystarcza do wyłączenia wobec nich zasady swobodnego przepływu kapitału, ponieważ OFE prowadzą działalność gospodarczą – uznał jednak luksemburski Trybunał.

Ministerstwo Finansów twierdzi, że Trybunał nie zakwestionował samego faktu limitowania inwestycji zagranicznych OFE, lecz wysokość tego limitu. – Trybunał wskazał na podobieństwo sytuacji OFE do tej, jaka zachodzi w wypadku instytucji pracowniczych programów emerytalnych. Dyrektywa z 2003 r. wprowadza dla programów pracowniczych 30-procentowy limit inwestowania za granicą – powiedziała Małgorzata Brzoza, rzecznik Ministerstwa Finansów. Według niej, Polska powinna przedstawić konkretne dane uzasadniające, dlaczego u nas limit inwestycji zagranicznych OFE wynosi nie 30 proc., lecz tylko 5 procent. Dalsza procedura związana z wykonaniem wyroku ETS przewiduje, że Komisja Europejska ponownie podniesie wobec Polski zarzuty, a Polska się do nich odniesie. Resorty finansów, pracy i spraw zagranicznych mają ustalić w tej sprawie wspólne stanowisko.

Mamy gwarancje traktatowe

– Publiczny charakter OFE Polska ma zagwarantowany traktatowo w momencie akcesji do Unii Europejskiej. Negocjując traktat, Polska do końca podtrzymywała stanowisko, iż OFE są elementem sektora finansów publicznych, zaś Komisja Europejska naszego stanowiska nie zakwestionowała, i tak stanęło w traktacie. Dlatego też traktat nie wyznaczył nam żadnego okresu przejściowego na dostosowanie przepisów o OFE do prawa europejskiego, chociaż zrobił to w odniesieniu do Węgier. To było jedno z większych zwycięstw polskich negocjacji akcesyjnych – wyjaśnia dr Cezary Mech, który uczestniczył w negocjacjach akcesyjnych dotyczących OFE jako ówczesny prezes Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi (UNFE). – Nie wiem, na jakiej podstawie zostaliśmy postawieni przed Trybunałem, skoro publiczny charakter OFE mamy zagwarantowany w traktacie akcesyjnym, przyjętym w referendum – dodaje finansista.

Jedyny obowiązek dostosowania przepisów po stronie Polski dotyczył pracowniczych programów emerytalnych prowadzonych przez powszechne towarzystwa emerytalne, które to programy nie są częścią publicznego zabezpieczenia emerytalnego. Polska wywiązała się z tego obowiązku, podnosząc limit inwestycji zagranicznych PTE w ramach programów pracowniczych do 30 procent. Powszechne towarzystwa emerytalne prowadzą działalność gospodarczą, ale PTE to nie to samo co OFE, które są funduszami publicznymi.

Czy rząd indagowany w tej sprawie przez Komisję Europejską, a potem przez Trybunał, nie zapoznał się z zapisami traktatu? A może w tajemnicy przed opinią publiczną wpisano doń coś, o czym nawet negocjatorzy nie byli poinformowani? Może potrzebne będzie nowe referendum? "Nasz Dziennik" tuż przed akcesją zapytał o status OFE w Unii Europejskiej ówczesną minister ds. europejskich Danutę Hźbner. Pani minister była zaskoczona pytaniem i w odpowiedzi streściła jedynie oficjalne polskie stanowisko. W każdym razie rząd będzie teraz musiał sprawę dogłębnie wyjaśnić. Konsekwencje podniesienia limitu inwestycji zagranicznych OFE z 5 proc. do 30 proc. będą bardzo poważne zarówno dla ubezpieczonych, jak i dla Polski.

Rozhuśtają rynek

– Ryzyko inwestowania środków OFE wzrośnie, ponieważ dojdzie ryzyko kursowe – tłumaczy Paweł Pelc, były wiceszef urzędu nadzorującego OFE. – Im mocniejszy będzie kurs złotego, tym mniejsze oszczędności emerytów i na odwrót. Zwiększy się zmienność jednostek uczestnictwa w OFE, zaś wysokość świadczeń emerytalnych będzie w jeszcze większym stopniu zależna od momentu przejścia na emeryturę. Wzrosną też koszty inwestowania, ponieważ firmy zarządzające OFE, nie znając dobrze rynku zagranicznego, będą zmuszone korzystać z usług zagranicznych firm zarządzających. Jeśli tego nie zrobią, ryzykują, że będą miały niższe stopy zwrotu z inwestycji.

Czy w dobie kryzysu OFE mogą stracić na zagranicznych rynkach pieniądze emerytów? – Bardziej chodzi o ryzyko spadku wartości niż całkowitej utraty oszczędności – twierdzi Pelc. Po pierwsze, firmy zarządzające gwarantują pokrycie z własnej kieszeni niedoboru, choć są to po części gwarancje papierowe, jeśli porównać wielusetmiliardowe aktywa OFE z kapitałem firm zarządzających. Kolejnym gwarantem jest bank-depozytariusz, w którym ulokowane są środki OFE. Na końcu wreszcie są gwarancje państwa dla naszych oszczędności w OFE. – Casus Grecji pokazuje jednak, że gwarancje nie zawsze się materializują – zaznacza nasz rozmówca. Przy operacji redukcji długów Grecji prywatni inwestorzy musieli zadeklarować "dobrowolny udział" w stratach i właśnie z powodu owej wymuszonej przez polityków "dobrowolności" nie mogą teraz dochodzić zwrotu strat od gwarantów długu greckiego, czyli banków inwestycyjnych, które wystawiały greckie CDS-y zabezpieczające inwestorów (nabywców greckich obligacji) na wypadek bankructwa tego kraju. Okazuje się zatem, że nawet inwestorzy finansowi podczas obecnego kryzysu w strefie euro bywają wystawieni do wiatru, a cóż dopiero szary emeryt z dalekiej Polski.

Zwiększenie inwestycji OFE w zagraniczne aktywa zmniejszy ilość środków na polskiej giełdzie, utrudniając naszym przedsiębiorstwom dostęp do kapitału i osłabiając wzrost gospodarczy. Będzie też miało negatywny wpływ na rozwój naszego rynku kapitałowego, bo trzeba pamiętać, że dla wielu podmiotów zagranicznych debiutujących na warszawskim parkiecie magnesem była obecność stabilnego inwestora w postaci OFE, obracającego wielomiliardowymi środkami.

– Rząd będzie miał problem ze sfinansowaniem swoich potrzeb pożyczkowych ze względu na ograniczenie popytu – podkreśla Paweł Pelc. OFE większą część środków inwestowały bowiem dotąd w polskie obligacje. Wypływ emeryckich oszczędności na rynki zagraniczne wiąże się z koniecznością zamiany ich na rynku na obce waluty, a potem z ponowną wymianą walut na złote. – Wymiana na rynku znacznych środków spowoduje wzrost zmienności na rynku złotego, kurs przy każdej z tych operacji będzie podlegał silnym wahnięciom, słowem – OFE będą "huśtały" złotym – ostrzega Pelc, zaznaczając, że daje to duże pole dla spekulacji. W efekcie Narodowy Bank Polski, aby utrzymać stabilność polskiej waluty, będzie musiał dysponować znacznie większymi rezerwami walutowymi niż obecnie.”

Za ”Traktat gwarantuje, Trybunał odbiera”

Polecam również http://pawelpelc.nowyekran.pl/post/45158,do-szeregu