Tamara Jakżyna nie przybędzie już na Foksal

Wiadomość o zaginięciu w Moskwie Tamary Elżbiety Jakżyny dotarła do Klubu Publicystyki Kulturalnej przed tygodniem. Od prawie dwóch lat była naszą koleżanką klubową, znaliśmy ją, lubiliśmy, z niepokojem śledziliśmy więc rozwój wydarzeń. I oto dzisiaj potwierdziły się nasze najgorsze przypuszczenia – znana rosyjska dokumentalistka polskiego pochodzenia została zamordowana. Jej ciało znaleziono w środę, 15 kwietnia, o godz. 18:43, na peryferiach Moskwy.

Tamara Elżbieta Jakżyna była absolwentką Wydziału Dziennikarstwa Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego – tematem jej pracy dyplomowej był „Polski Teatr Telewizji” (zbierała materiał pod kierownictwem Jerzego Antczaka w TVP). Ponad 20 lat pracowała w redakcji muzycznej telewizji państwowej. Później była związana z kilkoma wytwórniami i studiami filmowymi, ostatnio współpracowała z Rosyjską Symfoniczną Orkiestrą Filmową, realizując cykl „Muzyka ekranu na żywo”. Była członkiem Związku Filmowców Rosyjskich, Stowarzyszenia Dziennikarzy FR, Międzynarodowej Federacji Dziennikarzy, Rosyjskiej Akademii Sztuki Filmowej „Nika”. I od niedawna należała też do SDP.

Tamara jak tylko była w Polsce, gościła na comiesięcznych spotkaniach Klubu Publicystyki Kulturalnej SDP w Domu Dziennikarza w Warszawie. Zawsze aktywna, sensownie zabierająca głos, choć niezwykle skromna. Wysoka i szczupła, „bezwiekowa”, nigdy nie przypuszczałam, że ma 70 lat. Przed rokiem, 7 maja 2014 r., premierą swego autorskiego filmu. „Papież, który nie umarł”, otworzyła cykl imprez organizowanych przez SDP „Maj na Foksal”. Film wzbudził żywą dyskusję, została wtedy zaproszona na kilka pokazów i festiwali, zdobyła nagrody.

Ale swój pierwszy rosyjski dokument poświęcony Janowi Pawłowi II zrealizowała już w roku 2005, pt. „Nie lękaj się, modlę się za ciebie!”. Opowiedziała w nim o ekumenicznym nauczaniu polskiego papieża, jego związkach z prawosławiem i spotkaniach z Rosjanami. Jako reżyserka i scenarzystka, autorka kilkunastu filmów dokumentalnych, Jakżyna wiele czasu poświęcała promocji kultury polskiej w Rosji. Prowadziła Klub Filmu Polskiego w Domu Kina w Moskwie, w ramach którego prezentowała najlepsze polskie filmy młodym filmowcom i studentom. Była kuratorem działu „Polska” w piśmie „Mecenat i Świat”. Przeprowadzała wywiady z polskimi reżyserami, pisarzami i muzykami.

W czerwcu 2014 r. była z nami w Kazimierzu Dolnym, z okazji 50-lecia tamtejszego Domu Dziennikarza. Nigdy nie zapomnę jej zachwytu z programu wyprawy i klimatu tego niezwykłego miasteczka. W tym roku była jeszcze na dwóch spotkaniach klubowych: w styczniu i marcu. Umówiłam się, że ponownie spotkamy się w maju, po powrocie z Moskwy… Teraz mam nadzieję, że dowiemy się o prawdziwych motywach jej zabójstwa.

Według rosyjskich śledczych Jakżynę zamordował 12 marca Igor Drozdow, jej sąsiad. Wcześniej zaproponował, że ją podwiezie swoim samochodem. Po drodze miało dojśći do kłótni, podczas której kierowca zabił Jakżynę. Ciało ukrył na obrzeżach Moskwy.

Drozdow został zatrzymany we wtorek. Natomiast przed tygodniem policja zatrzymała dwóch mężczyzn – 52-letniego Elmana Kariakina i 31-letniego Romana Firsowa, którzy próbowali sprzedać mieszkanie zabitej, jak się okazało na podstawie spreparowanych dokumentów. Zeznali oni, że sprzedaż mieszkania zlecił im Drozdow.

O zaginięciu Jakżynej jako pierwsza, 16 marca br., zaalarmowała jej przyjaciółka, zaniepokojona tym, że od dwóch dni nie odbiera telefonu. W tym samym dniu siostra zaginionej powiadomiła policję o jej zniknięciu. 28 marca sąsiedzi Jakżynej zauważyli, że jej mieszkanie zostało wystawione na sprzedaż i poinformowali o tym policję.

Teresa Kaczorowska ( przewodnicząca Klubu Publicystyki Kulturalnej SDP)