Prezydent wbrew konstytucji? Na marginesie „piątkowych wydarzeń”

Czy potrzebna jest zmiana prawna? Jak są egzekwowane obecne przepisy, zapewniające wolność – i bezpieczeństwo – zgromadzeń?

Zgodnie z informacją na stronie Kancelarii Prezydenta RP „prezydent Bronisław Komorowski w związku z piątkowymi wydarzeniami opowiada się za wzmocnieniem uprawnień władz samorządowych w zakresie decydowania o możliwości organizowania demonstracji”. www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/art,2014,prezydent-spotkal-sie-ze-wspolpracownikami-ws-demonstracji.html

W kontekście tej zapowiedzi, warto krótko przyjrzeć się, jaki jest obecny stan prawny w tym zakresie.

Nadrzędnym aktem jest Konstytucja RP, która w art. 57 mówi, że „każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Ograniczenie tej wolności może określać ustawa.”

Ustawa o której wspomina Konstytucja to Prawo o zgromadzeniach (ustawa z dnia 5 lipca 1990 r.). W skrócie:

– potwierdza ona prawo obywateli do odbywania zgromadzeń;

– odbycie zgromadzenia nie wymaga zgody żadnego organu;

– wymagane jest tylko zawiadomienie organu gminy;

– zgromadzenie musi mieć przewodniczącego, który m.in. może zażądać opuszczenia zgromadzenia przez osoby, nie stosujące się do przepisów prawnych i w tym celu ma możliwość uzyskania pomocy od policji.

Zgodnie z art. 8.2 ustawy, organ gminy zakazuje zgromadzenia publicznego, jeśli „odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach”.

Przeszkadzanie w legalnym zgromadzeniu lub choćby taki zamiar jest stypizowane w art. 52 par 1 Kodeksu wykroczeń jako wykroczenie i podlega karze „aresztu do dwóch tygodni, ograniczenia wolności do dwóch miesięcy albo karze grzywny”. Z tego samego artykułu ścigane powinny być osoby, które zajmują miejsce przewidziane na legalnie zgłoszone zgromadzenie.

Dyrektor biura prasowego Kancelarii Prezydenta, Pani Joanna Trzaska-Wieczorek w swojej wypowiedzi dla PAP nie sprecyzowała na czym miałoby polegać zapowiadane wzmocnienie uprawnień władz samorządowych. Dla mnie taka zapowiedź brzmi niepokojąco. Konstytucja gwarantuje wolność zgromadzeń, i czy się to urzędnikom magistratu spodoba czy nie, każdy obywatel może zorganizować zgromadzenie, zgłaszając to odpowiednim organom. Jeśli w trakcie takiego zgromadzenia dojdzie do łamania prawa, to przecież są odpowiednie instrumenty, aby osoby popełniające wykroczenia ścigać.

Są też instytucje państwowe, które powinny dbać o to, żeby zagwarantowane konstytucyjnie zgromadzenia mogły się normalnie i pokojowo odbywać. Już pierwszy artykuł ustawy O policji mówi, że do podstawowych zadań policji należy „zapewnienie spokoju w miejscach publicznych” (Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, art. 1 p. 2.2).

Być może tutaj lokować się powinna troska Pana Prezydenta dotycząca „piątkowych wydarzeń”:

• w jaki sposób policja chroniła legalną demonstrację?
• w jaki sposób przeciwdziałała faszystom z Antify, którzy publicznie nawoływali się do zrobienia rozróby? (piszę o nich „faszyści”, bo jawnie nawołują do fizycznej eliminacji przeciwników politycznych – vide http://antifa.bzzz.net/site/index.php; jeśli zgromadzenie zakłócili „kibole” – pytanie należy rozciągnąć również na nich)
• jak takie działania realizowano rok temu?
• czy podjęto jakieś kroki przeciwko gazecie nawołującej do powstrzymania legalnego zgromadzenia i m.in. rozdającej gwizdki w celu zakłócenia legalnego zgromadzenia?

Może najpierw warto odpowiedzieć na pytanie, jak egzekwowane są obecnie obowiązujące, całkiem dobre przepisy, a dopiero potem zabierać się za ich zmianę?