Opóźnione zwycięstwo Ameryki

Dzisiejszy artykuł Mure Dickie „Japan reveals first annual trade deficyt in three decades” w Financial Times opisuje przyczyny powstania ¥2,49 bilionowego deficytu (¥77,63/$). O ile w pierwszej połowie roku w wyniku tragicznego w skutkach tsunami kanały dystrybucji wielu producentów uległy zakłóceniu, o tyle w drugiej połowie roku silnie uderzyło 17%-owe wzmocnienie jena. Ponadto wyłączenie 5 z 54 reaktorów jądrowych w połączeniu ze wzrostem cen surowców energetycznych skutkowało 38%-owym wzrostem kosztów importu gazu – do poziomu ¥4,77 bln. Wczorajsza informacja o wystąpieniu pierwszego od 1963 r. deficytu handlowego Japonii jest jak podkreśla w Wall Srteet Journal Japan Phared Dvorak „Decades Later, a Trade War Victory”spóźnionym zwycięstwem Ameryki. O ile nawet wymuszona ponad dwukrotna aprecjacja jena w hotelu Plaza w 1985 r. (z ¥239/$ do ¥128/$ w 1988 r), o ile wyhamowała ekspansję Japońską to nie załamała jej eksportu („End of Era for Japan’s Exports”) to zrobiło to załamanie demograficzne, co powinno być również ostrzeżeniem dla Polski. Deficytowi handlowemu towarzyszy równoczesny spadek PKB o 0,4% jak podał we wtorek Bank Centralny Japonii. Gdyż w przypadku Japonii opisany proces aprecjacji w połączeniu z niskimi stopami procentowymi doprowadziły do „baniek” spekulacyjnych na rynku aktywów, dekad stagnacji i ¥1 trylionowego zadłużenia, w wysokości wg niektórych statystyk już na poziomie 230% PKB. Ponadto jak podaje WSJ obawy przed powtórzeniem opisanego procesu stoją za oporem Chin przed zgodą na aprecjację juana („The widely perceived trauma from the Plaza Accord has been cited by Chinese officials as a major reason for their hesitance to respond to similar pressure from the U.S. now to appreciate the yuan.”)

Wprawdzie jak podaje zarówno cytowany na początku Mure Dickie, jak i Takashi Nakamichi w artykule WSJ Japan „Posts First Trade Deficit Since ’80”deficyt wg innej metodologii jest pierwszym od 1980 roku i powstał z podwójnego efektu spadku eksportu o 2,7%, przy jednoczesnym wzroście importu aż o 12%. Niemniej zgodnie z szacunkami Credit Suisse deficyt handlowy w obecnym roku nadal będzie się utrzymywał na poziomie ¥300-350 md miesięcznie.

Opisywany efekt jest pierwszą oznaką zestarzenia się Japonii i jak przewiduje Barclays Capital, następną oznaką będzie pojawienie się deficytu płatniczego w 2018 r. kiedy to starzejące się społeczeństwo Japonii („Japan’s aging population”) zacznie wycofywać swoje oszczędności z zagranicy również stwarzając problemy z refinansowaniem olbrzymiego długu finansów publicznych. Na razie Japonia jest największym krajem inwestorskim na świecie z pozytywnym saldem zagranicznej pozycji majątkowej na poziomie ¥251 bilionów i dochodami z inwestycji zagranicznych na poziomie 13,33 bln jenów w ciągu pierwszych 11 miesięcy zeszłego roku. O ile jak z powyższych wyliczeń wynika emeryci japońscy mogą spać spokojnie nie martwiąc się o to kto im sfinansuje emeryturę, o tyle Polacy którzy przyjmą dobrowolnie „pakt fiskalny” nie tylko pozbawią się możliwości zbudowania dobrobytu na kredyt, ale zostaną zmuszeni do oszczędności budżetowych i redukcji środków na emerytury nie mając zakumulowanych oszczędności ani krajowych a tym bardziej zagranicznych.