Odrodzenie Ruchu Narodowego w Polsce

Odrodzenie Ruchu Narodowego – odwołującego się w warstwie symbolicznej do dorobku endecji i myśli politycznej R. Dmowskiego – w III Rzeczpospolitej jest najważniejszym faktem politycznym ostatniego roku. Pojawiły się książki na ten temat – np. esej Ziemkiewicza – na portalach internetowych trwa przypominanie dorobku intelektualnego i politycznego Narodowej Demokracji.

Niniejszy tekst wpisuje się w aktualną dyskusję, jest on artykułem próbującym z jednej strony zdefiniować podstawy polityki narodowej w zglobalizowanym świecie z drugiej zaś zdefiniować jego naczelne cele polityczne. Ruch Narodowy  powinien umieć zdefiniować największe niebezpieczeństwa społeczne, jakie grożą w krótszej i dłuższej perspektywie Polakom. Jestem zwolennikiem tezy, że w perspektywie krótkiej najważniejszym celem  Ruchu Narodowego jest obalenie oligarchii politycznej  POPiS –u, której części składowe czyli PiS i PO w praktyce politycznej niczym się nie różnią w warstwie zaś symbolicznej  doprowadziły do atmosfery wojny domowej w Polsce, do takiej dezintegracji Narodu, która prowadzi do jego degradacji ekonomicznej, kulturowej i moralnej.

 Myśl narodowych demokratów w swej warstwie kulturowej (a polityka jest pochodną kultury) jest bardzo prosta:  podziały warstwowe i klasowe nie są w stanie zatrzeć wspólnoty  losu ludzi przynależących do tego samego Narodu.Endecy szukali tego co nas Polaków –robotników, chłopów, mieszczaństwo, szlachtę – łączy, co jest im wspólne. Działania PO i PiS szukają tego co nas Polaków dzieli.

Obie partie  działają w myśl filozofii marksistowskiej, w której podziały klasowe są ważniejsze od podziałów narodowych. Obie są przebrzmiałych echem przeszłości, obie odwołują się – w praktyce politycznej – do spuścizny J. Piłsudskiego, który zauroczył nasza inteligencję. Czym twórca Legionów podbił serca Polaków?

Piłsudski rewolucjonista, doszedł – w latach konspiracyjnej szarpaniny – do wniosku, że aby skutecznie kierować ludźmi trzeba być dla nich nie kolegą czy współpracownikiem, lecz wodzem, który ze swoich decyzji tłumaczy się tylko przed potomnością czyli przed nikim. Piłsudski w miarę upływu czasu coraz rzadziej konsultował się ze swoim otoczeniem, argumentów szukał w pismach swojego ukochanego poety J. Słowackiego.

Poeci Marszałka zresztą uwielbiali i utwierdzali jego kult opatrznościowego męża stanu co było nie bez znaczenia w kraju, który – jak do dzisiaj uczy się w polskich szkołach – przetrwał rozbiory dzięki wierszom i poematom ([1]) . Proces podejmowania decyzji wykluwał się w jego głowie, a nie w trakcie dyskusji z podwładnymi. Coraz częściej – a proces ten nasilił się w szczególności po rewolucji 1905 roku – Piłsudski wydawał rozkazy czy polecenia bez racjonalnego uzasadnienie. Rozkazywał a jego najbliższe otoczenie nie musiało jego poleceń rozumieć. Musiało w nie ślepo wierzyć. Jak słusznie zauważył Piotr Wierzbicki ([2]) w relacjach miedzy Marszałkiem a jego współpracownikami, rozum odgrywał role negatywną, więź polityczna stawała się powoli więzią mistyczno-romantyczna będącą zaprzeczeniem racjonalizmu.

Co istotniejsze takie relacje – powtórzmy ślepej bezrozumnej wiary będącej zaprzeczeniem struktury wiary katolickiej – próbowano (nie bez powodzenia) stworzyć, po 1926 r. miedzy Piłsudskim i narodem. Ponieważ metoda wykreowania Piłsudskiego na politycznego wieszcza, na poetyckie słowo Mickiewicza –„i imię jego 44” , które wcieliło się w ciało, jest nieznana współczesnemu czytelnikowi, przytoczę dłuższy fragment wybitnego pisarza Bruno Schulza :

„Gdy wiek XIX strawił ostatniego wielkiego człowieka/…/. Nastała restauracja małości. Z ulga restytuowano przeciętność, przywrócono zasadę zrozumiałości, racjonalizmu. Podzielono cały obszar życia, rozkawałkowano, poddano kontroli. Proklamowano niemożliwość wielkości, obwieszczono jej niepotrzebność. Wysunięto nieosobowy proces dziejowy, cyfry i statystykę./…/. Dlatego gdy powoli niepostrzeżenie wyrosła wśród nas milcząca wielkość i pierwsze wieści, jak ciche błyskawice, rozbiegły się o niej – pierwszym odruchem masy było zaprzeczyć, zamknąć się przed nią, odebrać jej kredyt. /…/. Zwłaszcza gdy ta wielkość gardzi uwodzicielstwem, nie pieści, nie pochlebia, nie obiecuje. Ażeby ja znieść, trzeba ja pokochać.”.

Po takim wstępie w którym polityka Dmowskiego oparta – jak pamiętamy –  na racjonalizmie, cyfrach i statystyce jest synonimem małości i przeciętności, Bruno Schulz, pointuje :

„Ale ten wielki był większy od swych czynów. Nie mieścił się w żadnym z nich. Pozostawał poza nimi ogromny i nieodganiony. Nie zużywał do cna swych rezerw. /…/. Jego siła, jądro jego istoty pozostałe nie zużyte. Położył się nim na Polsce jak chmura i trwa.”.([3]).

Czy to czegoś czytelnikowi nie przypomina ? Bo mnie przypomina peany polskich pisarzy pod adresem Stalina i Bieruta. Oczywiście J. Piłsudski był przywódca niepodległej Polski i pisarze przedwojenni w swojej pracy artystycznej nie byli poddani żadnej presji ideologicznej, ale struktura relacji pomiędzy nimi a Piłsudskim i Bierutem była identyczna. Intensywny trening – bo jak inaczej to nazwać – polskich pisarzy w kultywowaniu wielkości Marszałka Piłsudskiego ułatwił sowietom po 1945 roku narzucenie polskiej elicie niewoli ideologicznej, ponieważ do niewoli polityczno-intelektualnej nasza elita artystyczna była przyzwyczajona.

Jednak kult Marszałka J. Piłsudskiego – wbrew opiniom niektórych endeków – miał swoje realne podstawy. Nie kto inny jak twórca endecji Roman Dmowski w listach do najbliższych przyjaciół ([4]) twierdził, że rola Naczelnika Państwa w latach 1918-1919 była w gruncie rzeczy opatrznościowa. Dmowski – na pytanie swoich przyjaciół, dlaczego endecja nie próbowała przejąć władzy w 1919 r. –odpowiadał :

„Niezadowoleni z rządów Piłsudskiego /…/ żądali od nas wzięcia władzy. Byli nawet tacy, co mówili i mówią : niech Dmowski przyjedzie i stworzy rząd silny. Otóż na pewno, gdybyśmy rząd stworzyli – przypuśćmy ze mną na czele – bylibyśmy Polskę porządnie zarżneli. ; 1. Nie zapominajcie, ze żyjemy w czasach rewolucyjnych, które jeszcze krócej lub dłużej potrwają. My rewolucjonistami nie jesteśmy /…/. 2. Jesteśmy znienawidzeni przez wszystkie żywioły rewolucyjne, które przeciw nam mocniej by się zmobilizowały i zacieklejszą prowadziłyby walkę niż przeciw rządom, istniejącym pod Piłsudskim. ; 3. Żydzi wszyscy murem przeciw nam by stanęli. 4. Niemcy przeciw naszym rządom, zwłaszcza gdyby mnie widzieli na czele, rozwinęliby sto razy silniejsza podziemną robotę przez swoich agentów niż to robią. 5. Dla bolszewików moskiewskich bylibyśmy potęga reakcyjna, którą za wszelka cenę trzeba obalić, nam by pewnie pokoju nie proponowali. 5. W krajach alianckich Twój przyjaciel (Dmowski – przyp. mój) jest znienawidzony przez bardzo wpływowe żywioły. /…/ wszystko by one robiły żeby moje rządy obalić i waliłyby, ma się rozumieć w Polskę. /…/ moglibyśmy np. ani grosza kredytu u aliantów nie dostać. ; Słowem , mielibyśmy walkę na wszystkie strony. Czy my przy obecnym stanie organizacyjnym sił naszych moglibyśmy walkę taka wytrzymać. Przegralibyśmy ja z kretesem, a z nami Polska by przegrała.”.

Jaśniej i precyzyjniej wyrazić się nie można. Z tej analizy twórcy endecji wynika, że Polskę uratował J. Piłsudski, że to tylko on mógł skanalizować żywioły rewolucyjne i że tylko on mógł wygrać  z bolszewikami. Dmowski to rozumiał. Mam wrażenie, że dzisiejsi jego zwolennicy o tym zapomnieli. Dmowski nie chciał walczyć o władze, obawa przed władzą – a ona jest esencja polityki – nie opuści endecji przez całe dwudziestolecie.

Natomiast Piłsudski władzy chciał, chciał ją namiętnie, całym sobą i potrafił ja dwukrotnie – raz legalnie w 1918, drugi raz siłą w 1926 r. – zdobyć. Endecy – ale nie twórca endecji – mieli kompleks Piłsudskiego, stąd nieprawdopodobna wręcz obsesyjna nienawiść do Marszałka. Nienawiść, która uniemożliwia im zrozumienie historii. Pytanie które zadawał sobie Dmowski do końca życia brzmiało : dlaczego Piłsudski przedstawiciel antyracjonalnych romantyczno-rewolucyjnych rojeń był w polityce skuteczny, a ja racjonalista – nie ? 

Otóż dlatego, że rezultaty I wojny światowej były szeregiem cudów, o których marzyli wszyscy romantyczni rewolucjoniści różnych narodowości XIX wieku i w imię których organizowali niezliczone spiski, powstania, rewolucje, topione w krwi lub unicestwiane przez międzynarodówkę tajnych policji. Pokój w Wersalu został zawarty w oparciu o „zasadę narodową”, o której spełnienie walczyli właśnie ci ledwo dorośli młodzieńcy i która w XIX wieku wydawała się politycznym absurdem. Jeżeli chodzi o Polskę to cud polegał na tym, ze wszyscy jej trzej zaborcy przegrali wojnę, chociaż było to sprzeczne z elementarną logiką, skoro nie wszyscy byli po jednej stronie.

Spełniły się zatem najbardziej absurdalne prognozy polityczne, prognozy polityczne lewicy, Józefa Piłsudskiego – Lenina i Trockiego także – , tak wykpione przez narodowych demokratów. Prognozy te pochodziły z silnego przekonania, że wojna jest zapalnikiem rewolucji, i że rewolucja we wschodniej Europie – uciśnionej przez wielonarodowe monarchie – przybierze narodowa formę. Tylko w Rosji rewolucja przybrała charakter klasowy. Sny i marzenia stały się rzeczywistością. W 1918 roku powtórka z Wiosny Ludów zwyciężyła. I od 1918 roku do dzisiaj trwa bezustanny proces likwidowania jej skutków, tak bowiem możemy interpretować historie XX-wiecznej Europy. Komunizm i nazizm – dla których Traktat Wersalski był „babilońską wstecznicą” – narody, które, po I wojnie światowej, odzyskały niepodległość po prostu likwidował.

Jeżeli narody Europy nie doprowadzą w XXI wieku do zmiany funkcjonowania UE czyli do powstania „Europy Ojczyzn” to UE będzie ostatecznym domknięciem procesu likwidacji skutków Traktatu Wersalskiego. W XXI wieku, żyjemy w kluczowym momencie historii, który zdecyduje czy narody będą podstawa cywilizacji światowej opartej o zasady demokracji czy wręcz przeciwnie zostaną one kulturowo zniesione i powstanie system dominacji oligarchii finansowej, który zapowiada – dzisiaj to już widzimy jasno – upadek  naszej kultury.

Walka o suwerenność narodową jest walką o demokracje i postęp, kto tego nie widzi, ten jest ślepy. Jakiej – w takim razie – polityki Polacy dzisiaj potrzebują?  Walka o suwerenność Polski nie odbywa się dzisiaj na polach bitew tylko w gabinetach biurokratów i technokratów, jest to walka na argumenty, wiedzę – jest to ten typ walki jaką zaprezentował w Paryżu w 1919 r. Roman Dmowski, który w kilku językach europejskich pokonał w dyskusji zachodnioeuropejskich polityków wprawiając ich w zdumienie swoja inteligencją, znajomością świata i kultury politycznej.

Restauracja myśli narodowych demokratów jest podstawowym zadaniem pozaparlamentarnej prawicy. Odbudowa naszej kultury jest podstawowym zadaniem Ruchu Narodowego. Najpierw kultura, potem polityka.

Piotr Piętak  (cdn.)