Obywatelu! Zagłosuj w sprawie oceny sędziów!

  Ministerstwo Sprawiedliwości wymyśliło cenzurki dla sędziów.  Projekt budzi liczne kontrowersje. Rozwiązanie ma być wprowadzone w drodze ustawy – przy okazji nowelizacji Prawa o ustroju sądów powszechnych.   Ocena okresowa sędziów – co to za „zwierzę” Do znowelizowanego prawa, określającego jak zorganizowane są sądy,  mają być wprowadzone nowe artykuły 106 a-g. W artykule 106a § 1 stanowi się, iż: § 1. Sędzia podlega okresowej ocenie pracy, której zakres obejmuje analizę: 1) sprawności i efektywności w podejmowaniu czynności i kierowaniu postępowaniem przy rozpoznawaniu przydzielonych spraw lub wykonywaniu powierzonych zadań, 2) kultury urzędowania, obejmującej kulturę osobistą i sposób zachowania oraz poszanowanie praw stron lub uczestników postępowania przy rozpoznawaniu przydzielonych spraw lub wykonywaniu powierzonych zadań, 3) umiejętności w zakresie jasnego i kompletnego formułowania […]

Ministerstwo Sprawiedliwości wymyśliło cenzurki dla sędziów.  Projekt budzi liczne kontrowersje.

Rozwiązanie ma być wprowadzone w drodze ustawy – przy okazji nowelizacji Prawa o ustroju sądów powszechnych.

Ocena okresowa sędziów – co to za „zwierzę”

Do znowelizowanego prawa, określającego jak zorganizowane są sądy,  mają być wprowadzone nowe artykuły 106 a-g.

W artykule 106a § 1 stanowi się, iż:

§ 1. Sędzia podlega okresowej ocenie pracy, której zakres obejmuje analizę:
1) sprawności i efektywności w podejmowaniu czynności i kierowaniu postępowaniem przy rozpoznawaniu przydzielonych spraw lub wykonywaniu powierzonych zadań,
2) kultury urzędowania, obejmującej kulturę osobistą i sposób zachowania oraz poszanowanie praw stron lub uczestników postępowania przy rozpoznawaniu przydzielonych spraw lub wykonywaniu powierzonych zadań,
3) umiejętności w zakresie jasnego i kompletnego formułowania wypowiedzi przy wydawaniu i uzasadnianiu orzeczeń,
4)  procesu doskonalenia metodyki pracy i podnoszenia kwalifikacji.

W § 3 ustala się, iż:

§ 3. Sędzia może uzyskać następujące okresowe oceny pracy:
1) pozytywną z wyróżnieniem – jeżeli w całym okresie objętym oceną wyróżniał się w wypełnianiu powierzonych obowiązków, przy dużym obciążeniu pracą i dużej złożoności rozpoznawanych spraw lub powierzanych zadań,
2) pozytywną – jeżeli w okresie objętym oceną i w danych warunkach wykonywał powierzone obowiązki w stopniu zadowalającym,
3) pozytywną z zastrzeżeniem – jeżeli w okresie objętym oceną wykonywał powierzone obowiązki w stopniu zadowalającym, lecz stwierdzono istotne uchybienia wymagające niezwłocznego wyeliminowania, uzasadniające podjęcie czynności kontrolnych w okresie krótszym, niż wynikający ze zwykłego toku przeprowadzania okresowej oceny pracy,
4) negatywną – jeżeli w całym okresie objętym oceną wykonywał swoje obowiązki w sposób niezadowalający.
 

Następne artykuły określają, iż oceny okresowe prowadzone są w ramach wizytacji wydziałów sądu i definiują tryb postępowania w przypadku uzyskania przez sędziego oceny pozytywnej z zastrzeżeniem i oceny negatywnej.

Z uzasadnienia projektu
    
Nowelizacja prawa o ustroju sądów powszechnych jest inicjatywą Ministra Sprawiedliwości.

Wprowadzenie całkowicie nowej instytucji „okresowej oceny sędziów” jest uzasadnione w projekcie w sposób następujący:

     „Przyjęte kryteria okresowej oceny pracy sędziów mieszczą się w zakresie powinności sędziowskich wymienionych w Zaleceniu nr R(94)12 Komitetu Ministrów Rady Europy dotyczącym niezawisłości, sprawności i roli sędziów, a jednocześnie odpowiadają na najczęściej stawiane sądom i sędziom zarzuty, jakimi są niesprawność lub przewlekłość postępowań, problem „kulturowego kryzysu sądownictwa” oraz niezrozumiały styl orzeczeń sądowych i ich uzasadnień.

         Proponowane kryteria oceny mobilizować zatem mają sędziów do sprawnego i efektywnego podejmowania czynności i kierowania postępowaniem przy rozpoznawaniu spraw lub wykonywaniu powierzonych zadań, poszanowania praw stron i uczestników postępowań, jasnego i kompletnego sposobu formułowania orzeczeń i uzasadnień orzeczeń, doskonalenia metodyki pracy, a także prezentowania wysokiej kultury osobistej i sposobu bycia, z którego emanuje profesjonalizm, uczciwość i godność. Analizie będzie również podlegał proces podnoszenia kwalifikacji.

         Motywacyjne oddziaływanie systemu okresowych ocen pracy powinno być tym większe, że będą one uwzględniane przy dokonywaniu oceny kandydatury sędziego na wyższe stanowisko sędziowskie, a nadto negatywna ocena skutkować będzie przedłużeniem okresu wymaganego do uzyskania kolejnej stawki awansowej wynagrodzenia zasadniczego sędziego”.

A zatem Minister dowodzi, że okresowa ocena pracy sędziów – dokonywana przez sędziów-wizytatorów – nie kłóci się z zasadą niezawisłości sędziów, a jednocześnie ma służyć do podniesienia jakości ich pracy oraz przełożyć się na awanse w sądach oraz uzyskiwane przez sędziów wynagrodzenia. Słabi sędziowie mają zarabiać mniej.

    
Sędziowie protestują

Sędziowie gwałtownie protestują przeciwko nowej regulacji.

Krajowa Rada Sądownictwa już w stanowisku z dnia 9 września 2009 roku przewidywała:

„Skomplikowany system okresowych ocen pracy sędziów spowoduje spowolnienie pracy sądów ze względu na konieczność zaangażowania znacznej liczby wizytatorów spośród najlepszych sędziów”.

Według opinii KRS, przewidziany w projekcie system oceny spowoduje, że wielu sędziów będzie musiało zaangażować się w wykonywanie funkcji wizytatorów, co wpłynie negatywnie na rozpoznawanie prowadzonych przez nich spraw w rozsądnym terminie. – Zasadnym byłoby powołanie zespołu wizytatorów funkcjonujących przy Sądzie Najwyższym – uważa KRS.

Na początku sierpnia 2009 roku swoje stanowisko do projektu opowiadające się przeciw nowemu systemowi ocen pracy sędziów i za przekazaniem nadzoru nad sądownictwem I Prezesowi Sądu Najwyższego oraz za nowym systemem awansu sędziów ogłosiło Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia.

Na stronie Iustitii zawarte są liczne uchwały środowiska sędziowskiego, protestującego przeciwko nowelizacji

Stowarzyszenie Sędziów apeluje też o debatę publiczną w sprawie sądownictwa:

Uchwała Zarządu Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia" z dnia 25 czerwca 2010 r. – apel o debatę w sprawie sądownictwa
 
     Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia" wyraża zdecydowany sprzeciw wobec kolejnej próby uzależnienia środowiska sędziowskiego od władzy wykonawczej.

     Zauważamy, że szereg rozwiązań zawartych w opracowanym w Ministerstwie Sprawiedliwości projekcie ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych zagraża niezawisłości sędziów i umożliwia pośredni wpływ pozostałych władz na treść orzeczeń. Zauważalna w projekcie postępująca likwidacja samorządności sędziowskiej oraz podporządkowanie administracyjne sądów politykom stwarzają zagrożenie dla społeczeństwa. Największe nasze obawy budzi próba wprowadzenia tzw. „ocen okresowych" oraz pozbawienie sędziów sądów rejonowych realnego wpływu na wybór władz w sądach.

Minister się nie przejmuje

W dniu 11 stycznia 2011 roku odbyło się w Sejmie tzw. wysłuchanie publiczne dotyczące projektu ustawy. Wzięło w nim udział ponad 200 osób reprezentujących rózne środowiska prawnicze (sędziowie, prokuratorzy, Stowarzyszenie Sędziów Polskich "Iustitia", Krajowa Rada Sądownictwa) oraz (nieliczne) stowarzyszenia obywatelskie (m.in. Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Stowarzyszenie przeciwko Bezprawiu).

Prawnicy gremialnie występowali przeciwko okresowej ocenie sędziów

Minister jednak się nie przejmuje. Na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (prawa kolumna) została zawieszona ankieta, w której każdy może odpowiedzieć na pytanie:

Czy jesteś za oceną okresową sędziów?

Na chwilę obecną 2175 osób zagłosowało na „tak” i 3645 na „nie”.

Minister szuka w sposób demokratyczny poparcia dla swojego projektu. Sędziowie organizują się na swoich forach dyskusyjnych do głosowania na „nie”. Pałeczkę podjęli też obywatele.

Stanowisko Stowarzyszeń przeciwko Bezprawiu

W wysłuchaniu publicznym w Sejmie wzięło udział Stowarzyszenie przeciwko Bezprawiu. Tutaj treść wystąpienia:

Stowarzyszenie podnosiło m.in. kwestie wadliwości systemu skarg obywateli na sędziów, brak faktycznej odpowiedzialności sędziów za łamanie prawa podczas orzekania, utajnianie informacji o karierach zawodowych sędziów.

Stowarzyszenie negatywnie oceniło ministerialny projekt okresowej oceny sędziów. Zdaniem Stowarzyszenia:

• Ustawa nie tworzy obiektywnych i przejrzystych instrumentów oceny.
• Instrumentem takim nie jest protokół posiedzenia czy rozprawy, jeśli nie są one nagrywane. Brak nagrywania posiedzeń i rozpraw, w tym posiedzeń i rozpraw wizytowanych, może stanowić zagrożenie  dla sędziów uczciwych, dla gwarancji niezawisłości wynikających z art. 178 Konstytucji RP.
• Trzeba także określić prawa i obowiązki organizacji społecznych w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości zgodnie z art. 182 i 4 Konstytucji RP. Do dzisiaj bowiem obywatele w tym i posłowie oraz senatorowie, nie mają najmniejszego wpływu na powoływanie oraz drogę awansową sędziów i prokuratorów.
•  Nie rozumiemy i nie akceptujemy dlaczego o planowanej wizytacji należy zawiadamiać i to na 30 dni wcześniej. Przecież to już na wstępie tworzy pozory oceny pracy sędziego, a także może prowadzić do niedopuszczalnych nacisków w sprawach orzekania.
• Naszym zdaniem wizytacja powinna być niezapowiadana. Częstotliwość wizytacji winna wynikać z ilości skarg uczestników postępowań, a nie być sztywno określona raz na 4 lata z 30 dniowym wyprzedzeniem. Jeśli skarg uczestników brak, wizytacja i ocena sędziego jest niepotrzebna. Podsądni w sposób naturalny ocenili sędziego wysoko. Warunkiem powodzenia systemu ocennego jest każdorazowa wizytacja przez innego wizytatora, z innej apelacji. Kontrola wizytacyjna z tej samej apelacji to niestety kontrola nieobiektywna. Wizytację winna rozpoczynać obecność incognito wizytatora na sali rozpraw u sędziego.
• W kompleksowej ocenie okresowej decydować winny nagrania i ich konfrontacja ze skargami na sędziego, a przede wszystkim ilość uchylonych wyroków, wytyków, postępowań dyscyplinarnych.
• Reasumując, ocenie winni podlegać sędziowie, przed awansem, z dużą ilością uchylonych wyroków, wytyków oraz skarg uczestników postępowania – choćby celem sprawdzenia ich zasadności.
• Nie ma też żadnych przeciwwskazań do tego, aby oceny sędziów nie znajdowały się na stronach internetowych sądu w którym pracują. To także forma nagrody dla sędziów dobrych, których nie można by pomijać przy awansach.
• W przeciwnym wypadku system oceny będzie kolejną formą nikomu niepotrzebnej biurokracji, której ani obywatel ani sam zainteresowany nie będzie mógł zweryfikować przy porównaniu awansów z innymi sędziami. Nadal więc awanse będą dla samych zainteresowanych, jak i stron procesowych informacją niejawną, co w społeczeństwie demokratycznym jest niedopuszczalne.

Moje stanowisko

Moim zdaniem niepoważne jest poddawanie sędziów kontroli w takim kształcie, jak proponuje to Ministerstwo Sprawiedliwości.

Sędziów winno oceniać społeczeństwo poprzez zasadę wybieralności sędziów w wyborach powszechnych na danym terenie na czas ograniczony.

Dobry sędzia zostanie ponownie wybrany. Zły sędzia zniknie z areopagu.

Procedury biurokratyczne są wielce niedoskonałe i podatne na korupcję.

Nadto niezbędna jest – ulokowana w Senacie – Komisja ds. rażących pomyłek wymiaru sprawiedliwości, gdyż obecny system judykacyjnej kontroli orzeczeń sądowych często jest wadliwy. Orzeczenia w oczywisty sposób błędne nie są niejednokrotnie uchylane.

Rozwiązania takie istnieją w wielu krajach.

Ale to melodia przyszłości. Na dzisiaj istotne jest pytanie, czy lepszym rozwiązaniem jest brak jakiejkolwiek merytorycznej oceny sędziów (poza ocenami statystycznymi i kontrolą judykacyjną), czy też dopuścić system proponowany przez Ministerstwo?

Stowarzyszenia apelują: głosujcie na „tak”

Stowarzyszenia zadecydowały, że będą jednak wspierać niedoskonały model proponowany przez ministerstwo Sprawiedliwości. Ich zdaniem lepsza na dzisiaj kontrola ułomna, niż żadna.

A więc głosujcie na „tak”.

Więcej można przeczytać tutaj:

Zagłosujmy za okresową oceną pracy sędziów

Fikcyjne wyniki sondy na stronie ms.gov.pl

—————————————————–

PRZEKAŻ 1% podatku na rzecz Stowarzyszenia przeciw Bezprawiu, do PIT-u wystarczy wpisać tylko: KRS – 0000273382.