Notatnik nie – filologa

Kilka tygodni temu, jak zwykle w czwartek wieczorem odłuchiwałam z inetrnetu felieton pani Marii Woś w Polskim Radiu Wrocław. Felieton dotyczył pasji pani Marii – języka. Pisała między innymi o nekrologu, jaki ukazał się w lokalnym wydaniu Gazety Wyborczej. Poświęcony było zasłużonemu dla Wrocławia człowiekowi, przesiedlonemu tu kiedyś z Kresów. W nekrologu tym, w krótkiej nocie biograficznej, znalazło sie takie oto określenie: "lata 1939 – 1942 spędził w Kazachstanie" i tak dalej, cięgiem wymienione miejsca pobytu, pracy etc. Pani Maria oniemiała. Przeczytała ów fragment swojej zaprzyjaźnionej polonistce (urodzonej w latach 50-tych) i ze zgozą odkryła, że kobieta nie zauważa niczego niestosownego. W takim to już miejscu się znajdujemy. Na Sybir już nie zsyłano, na Sybirze spedzało sie czas……. Dzieki życzliwości […]

Kilka tygodni temu, jak zwykle w czwartek wieczorem odłuchiwałam z inetrnetu felieton pani Marii Woś w Polskim Radiu Wrocław. Felieton dotyczył pasji pani Marii – języka. Pisała między innymi o nekrologu, jaki ukazał się w lokalnym wydaniu Gazety Wyborczej. Poświęcony było zasłużonemu dla Wrocławia człowiekowi, przesiedlonemu tu kiedyś z Kresów. W nekrologu tym, w krótkiej nocie biograficznej, znalazło sie takie oto określenie: "lata 1939 – 1942 spędził w Kazachstanie" i tak dalej, cięgiem wymienione miejsca pobytu, pracy etc.

Pani Maria oniemiała. Przeczytała ów fragment swojej zaprzyjaźnionej polonistce (urodzonej w latach 50-tych) i ze zgozą odkryła, że kobieta nie zauważa niczego niestosownego.

W takim to już miejscu się znajdujemy. Na Sybir już nie zsyłano, na Sybirze spedzało sie czas…….

Dzieki życzliwości Pani Marii Woś mam możliwosć raczyć się aktualnie wspaniałą lekturą autorstwa Victora Klemperera "LTI notatnik filologa". W pracy tej znajduje się dokładny opis jezyka propagandy III Rzeszy, autor przedstawia zjawiska językowe charakterystyczne dla tego okresu Niemiec.

Mimo, że książka dotyczy ściśle określonego czasu w historii, zamknietego już,  opisane tam zjawiska bynajmniej nie przebrzmiały, wręcz przeciwnie.  W książce znajduję fragment:

"Mój kolega Spamer, etnolog, doskonale zorientowany w procesach powstania i rozwoju legend, powiedział mi kiedyś w pierwszym roku panowania hitleryzmu, kiedy z przerażeniem myślałem o stanie duchowym narodu niemieckiego: – Gdyby było możliwe (…) nastrojenie całej prasy, wszystkich publikacji i systemu nauczania na jeden ton i gdyby się potem wszędzie uczyło, że między rokiem 1914 a 1918 nie było żadnej wojny światowej, to po trzech latach cały świat wierzyłby, że jej rzeczywiscie nie było. – Kiedy przy naszej pierwszej ponownej dłuższej rozmowie przypomniałem o tym Spamerowi, poprawił mnie: – Tak, pamiętam; tylko myli się pan w jednym punkcie; powiedziałbym wtedy i tym bardziej powtarzam to teraz: stałoby sie to po roku."

Powzięłam postanowienie zbierania takich przienaczeń językowych, "niewinnych" propagandowych kłamstewek, które pozornie wyglądają na delikatne przejęzycznie lub roztrzepanie autora, a które mają ogromny wpływ na świadomosc naszego spoleczeństwa. O ile mi wiadomo, powstało juz wiele opracowań na temat tzw. "najmłodszej polszczyzny", nowoczesnego języka polskiego itd. Ale nic mi nie wiadomo o książce poświęconej propagandzie jezykowej Urbanlandu, zwanego dla niepoznaki III RP.

Zdaję sobie sprawę, że to cieżkie zadanie i wymagajace zagłębienia się w lekturę GW i nie tylko. Nie mam ambicji na tworzenie jakiegoś wielkiego dzieła. Chcę zebrać materiał, a może później ktoś zdolniejszy ode mnie zrobi z tego należyty pożytek. Dlatego zwracam sie z prośbą o pomoc do wszystkich czytelników ekranu: piszcie do mnie, zostawiajcie komentarze pod tą notką, jeśli uda Wam się wyłapać podobne "perełki" jezykowe, na wzór "spędzania czasu w Kazachstanie". Wszystko, co wpływa na tak dramatycznie niski stan świadomosci historycznej i tożsamościowej dużej części naszego społeczeństwa. Będę wdzięczna za każdą pomoc. O postępach pracy też będę informować na bieżąco.