Może i ty jesteś Żydem…

Gdy zmarł były Major Nowego Jorku Ed Koch (polskie pochodzenie) miał Żydowski pogrzeb i mszę odprawioną w Katedrze Św. Patryka  na dowód przyjaźni z Johnem Kardynałem O’Connor Arcybiskupem New Yorku, który jak się okazuje też był Żydem.

Kiedyś w jednym z komentarzy pod moją notką dotyczącą bodajże przypisywanego Polakom, jako Narodowi, antysemityzmu ( choć antysemitami tak jak i antypolakami są tylko niektórzy osobnicy) znalazłem jedno przejmujące stwierdzenie. Brzmiało ono mniej więcej tak : ” Poprzez stulecia gdy na terenach Polski zadomowili się Żydzi, dochodziło do wielu międzywyznaniowych związków Żydów z Polakami. Nikt nie może mieć pewności że w jego żyłach nie ma domieszki krwi.”

Mamy już znany w Polsce przykład.

Romuald Jakub Weksler-Waszkinel (ur. 28.II.1943), polski ksiądz katolicki i filozof żydowskiego pochodzenia, doktor filozofii, emerytowany pracownik naukowy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Urodził się w getcie w Starych Święcianach koło Wilna, jako syn Jakuba i Batii Wekslerów. Miał starszego brata Samuela. Kilka dni przed likwidacją getta matka oddała go polskiej rodzinie Piotra i Emilii Waszkinelów. Wówczas wypowiedziała te słowa: Pani jest chrześcijanką, pani wierzy w Jezusa, więc niech pani w imię tego Żyda, w którego pani wierzy, uratuje moje dziecko. Gdy dorośnie, zostanie księdzem.

 23 lutego 1978 w Lublinie podczas rozmowy z matką dowiedział się o swoich żydowskich korzeniach. W 1992 poznał nazwisko i imiona biologicznych rodziców. W tym samym roku do swojego dotychczasowego imienia i nazwiska dodał nazwisko rodowe – Weksler oraz imię ojca – Jakub. Po wojnie mieszkał w Pasłęku pod Elblągiem.

19 czerwca 1966 otrzymał święcenia kapłańskie w Warmińskim Wyższym Seminarium Duchownym w Olsztynie. W 1968 rozpoczął studia filozoficzne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1971 został tam zatrudniony, początkowo przez krótki okres w redakcji Encyklopedii Katolickiej, a następnie w Instytucie Filozofii Teoretycznej, gdzie pełnił funkcję starszego wykładowcy. W 2008 przeszedł na emeryturę. Jest członkiem-założycielem B’nai B’rith Polska, reaktywowanego w 2007.

W 2009 postanowił wyjechać do Izraela i napisać tam książkę. Przez rok żył w kibucu religijnym Sde Eliyahu przy granicy z Jordanią. Mieszka w Jerozolimie i pracuje w instytucie Yad Vashem jako archiwista. Jako emeryt w dalszym ciągu jest księdzem diecezji warmińskiej.

Kiedy były burmistrz Nowego Jorku Ed Koch zmarł w lutym 2013, miał pogrzeb żydowski w świątyni Emanuel w manhattańskiej dzielnicy Upper East Side. Następnego miesiąca odprawiono  również, upamiętniającą Go mszę w katedrze St. Patrick’s , będącą świadectwem jego uznania dla katolicyzmu i bliskiej przyjaźni z Johnem Kardynałem O’Connor, arcybiskupem Nowego Jorku. Koch i O’Connor razem napisał książkę  „His Eminence and Hizzoner”,  a kiedy O’Connor zmarł w 2000 roku, Koch na swoim biurku przechowywał  pamiątkową kartę z jego pogrzebu.

Koch ( miał polskie korzenie, jego rodzice pochodzili z miejscowości Uscieczko we Wschodniej Galicji) pośród wszystkich swoich przyjaciół – duchownych  przyjaciół  był najbliżej Kardynała O’Connor. Burmistrz udał się z nim i z dużą grupą wybitnych katolików z New Yorku do Watykanu  jako świadek wyniesienia arcybiskupa na kardynała w 1985 roku. Ze swej strony kardynał stał się silnym obrońcą Izraela i aktywnym przyjacielem społeczności żydowskiej, nie raz oświadczając że antysemityzm jest grzechem. O tym wszyscy wiedzieli.

Ale właśnie pojawiły się raczej zaskakujące nowe informacje które niedawno zostały odkryte: O’Connor był halachitycznym  Żydem. Według pisma Catholic New York , genealogiczne badania prowadzone przez siostrę O’Connora, Mary, ujawniły, że ich matka, Dorothy Gumple O’Connor, urodziła się Żydówką i przeszła na katolicyzm. Zapytana czy kardynał O’Connor był świadomy swojego żydowskiego rodowodu, powiedziała, „Mam wrażenie że nie”. Ale dodała, „po prostu nie rozumiem, jeśliby wiedział, dlaczego nie ujawnił  niczego wcześniej. Był tak blisko społeczności żydowskiej”.
Nie wiadomo, czy Kardynał  wiedział, że jego matka,urodziła się jako Żydówka. Ona przeszła na wiarę katolicka, zanim poznała i poślubiła Thomasa O’Connor, ojca późniejszego  kardynała.

Rodzice matki Kardynała ,Tina i Gustav Gumple, zostali pochowani na cmentarzu żydowskim w Bridgeport, Connecticut, gdzie żyli i mieszkali. Tina Gumple zmarła w 1800 roku, a  w tym czasie, nie mogło się zdarzyć aby kobieta, która nie była Żydówką, mogła być pochowana na cmentarzu żydowskim.

Dodatkowe badania doprowadziły panią Ward i jej córka do archiwów Archidiecezji w Filadelfii, gdzie dokumenty ślubu małżeństwa  Dorothy i Thomas O’Connor (rodzice Kardynała) ujawniły, że Dorotha Gumple została ochrzczona w Kościele Najświętszego Serca Jezusowego w Bridgeport, Connecticut, 3 kwietnia 1908. Miała wówczas 19 lat.

„Co to spowodowało, nigdy się nie dowiemy” powiedziała pani Ward. „Nikt z nas nigdy nie będzie wiedzieć, dlaczego stała się katoliczką.” Ich matka była głęboko wierzącą gorliwą katoliczką, kobietą modlitwy, która zmarła  siedząc w fotelu i mówiąc: różaniec.

Później, Dorothy Gumple udała się do Atlantic City gdzie mieszkała jej siostra, i przez jej męża  poznała swego wybranka, Thomasa O’Connor. Pobrali się 26 grudnia 1909 roku

Mary Ward O’Connor, siostra księdza Kardynała, powiedziała w ekskluzywnym wywiadzie, że jej matka nigdy nie mówiła o tym, że należała wcześniej  do innej wiary. Sama powiedziała, że była bardzo dumna, kiedy odkryła, że jest żydowskiego pochodzenia, i zauważyła, że kardynał O’Connor często mówił o narodzie żydowskim jako „naszych starszych braciach” w wierze.

„Nie sądzę aby można było  być katolikiem i nie czuć tego związku,” powiedziała pani Ward.

” Mój brat szanował naród żydowski dla ich wzniosłej godności jako Narodu wybranego przez  Boga. To naród żydowski, nauczył ludzi jak poznać i zaufać Bogu i jak być Jego umiłowanymi dziećmi.  Chciałby aby uważać zza największy zaszczyt  więzi krwi z narodem, który wydał na świat naszego Zbawiciela Jezusa Chrystusa i jego Najświętszą Matkę. Widzę teraz, że całe życie mojego brata zostało ukształtowane przez wiarę narodu żydowskiego” – mówi siostra Kardynała.

Dodała, że jej brat być może myślał że ich matka była pierwotnie luteranką, ponieważ ich rodzice, Tina i Gustav Gumple, przybyli do Stanów Zjednoczonych z Prus.

Szukając potwierdzenia tej teorii. Siostra Maris Stella Karalekas , zakonnica od lat badająca życie kardynała O’Connora rozmawiała z luterańskim pastorem i byłym kapelanem US Navy, Pastorem Georgem Evans. Powiedział jej, że przyszły kardynał O’Connor, gdy był szefem kapelanów marynarki, powiedział mu: ” Gdyby sprawy potoczyły się inaczej, może byłbym luteraninem. Moja mama urodziła się luteranką.”
Powinniśmy podziwiać w jak tajemniczy sposób Bóg kieruje ludzkim życiem.