Miał gest, nie miał kasy…

Taka to była epoka, że nawet najmożniejsi nie byli w stanie związać końca z końcem.

 

Najbogatszy magnat ówczesnej Rzeczypospolitej  – Stanisław Szczęsny Potocki dysponował dochodem rocznym obliczanym na siedem milionów złotych polskich. „Niestety, olbrzymi ten na owe czasy dochód, wobec szalonych zbytków i największego nieładu w administracji rozległemi dobrami, był zawsze niewystarczającym. W kasie dominalnej pana wojewody bardzo często ukazywał się deficyt, a jednym z najtrudniejszych obowiązków komisarza było ciągłe staranie się o jego pokrycie. Najczęściej uciekał się on w takich razach do zamożnych dzierżawców dóbr wojewodzińskich , którzy kapitaliki swoje na proste skrypty, podpisem j.w. wojewody, do kasy dominalnej przelewali.”^1/

 

Apanaże króla Stanisława Augusta Poniatowskiego wynosiły rocznie koło sześciu milionów złotych. Zdecydowanie zbyt mało, choć taki pułkownik musiał utrzymać się za 4500 zł rocznie a dobosz za 360. ^2/

 

Również zbyt małe były darowizny ze strony posła rosyjskiego Osipa Ingelstroma, któremu caryca Katarzyna Wielka wyznaczyła specjalny fundusz  na poprawę bytu najmożniejszych  arystokratów polskich. ^3/

 

Poniatowski jako że własnymi latyfundiami nie dysponował, by  pokryć swoje wydatki musiał pożyczać na rynku u bankierów.

 

Pod koniec panowania stracił zufanie u żydowskich faktorów do tego stopnia, że ci żądali by skrypty dłużne podpisywał jego kamerdyner.

 

Czterdzieści milionów długów królewskich przyjęły na siebie na konwencji 26 stycznia l797 roku trzy mocarstwa, które wzięły udział w rozbiorze kraju, w ten sposób, że 2/5 przejęła na siebie Rosja, 2/5 Prusy i 1/5 Austria.⁴/

Była to kwota wystarczająca na utrzymanie 120-tysięcznej armii. Za uszycie kontusza płacono 10 zł.

 

Co zostanie po wspólczesnych zadłużaczach?

 

 

 

1/ Dwór w Tulczynie, z podania rodzinnego spisał Władysław Dębski. Tygodnik Ilustrowany, Nr 123, 1885, s. 301

2/ http://www.nbp.pl/edukacja/dodatki_edukacyjne/mowia_wieki/PPPW_8.pdf

3/ Włodzimierz Bączkowski: "Uwagi o istocie siły rosyjskiej",1938 http://www.omp.org.pl/artykul.php?artykul=115

4/ Goniec Wielopolski Nr 270/1883