DUSZA: 5.DUCH ŚWIĘTY ŹRÓDŁEM NOWEGO ŻYCIA I OBFITOŚCI DARÓW

Rekolekcje Jana Pawła II na temat Ducha Świętego

DUCH ŚWIĘTY ŹRÓDŁEM NOWEGO ŻYCIA I OBFITOŚCI DARÓW 

1. Duch Święty, zamieszkujący w duszy człowieka, jest wewnętrznym źródłem nowego życia, którym Chrystus obdarzył wierzących w Niego: życia według « prawa Ducha », które mocą Odkupienia zwycięża potęgę grzechu i śmierci panującą nad człowiekiem od chwili pierwszego upadku. Sam apostoł Paweł przeżywa ten dramatyczny konflikt między wewnętrznym poczuciem dobra a skłonnością do zła, między pragnieniem umysłu, by służyć prawu Bożemu, a tyranią « ciała »,które oddaje w niewolę grzechu (por.Rz 7,14-23) « Nieszczęsny ja człowiek! — woła — Któż mnie wyzwoli z ciała [co wiedzie ku] tej śmierci? » (Rz 7,24). 
W odpowiedzi pojawia się nowe duchowe doświadczenie, które potwierdza objawioną prawdę o odkupieńczym działaniu łaski: « Teraz jednak dla tych, którzy są w Chrystusie Jezusie, nie ma już potępienia. Albowiem prawo Ducha, które daje życie w Chrystusie Jezusie, wyzwoliło cię spod prawa grzechu i śmierci » (Rz 8,1-2). Jest to nowe prawo życia, rozbudzonego w sercach « przez Ducha Świętego, który został nam dany » (Rz 5,5). 

2. Treścią chrześcijańskiego życia jest wiara i miłość, praktyka wszystkich cnót pod ukrytym wpływem Ducha odnowiciela, od którego pochodzi łaska usprawiedliwiająca, ożywiająca i uświęcająca, a wraz z łaską wszystkie nowe cnoty, które tworzą tkankę życia nadprzyrodzonego. To życie rozwija się nie tylko dzięki naturalnym władzom człowieka — rozumowi, woli 1 zmysłom — ale także mocą nowych zdolności przydanych mu wperadditae) wraz z łaską, jak to wyjaśnia św. Tomasz z Akwinu (Summa Theol., I-II, q. 62, aa. 1,3). To dzięki nim rozum może Przylgnąć do Boga-Prawdy przez wiarę; serce potrafi kochać Go duchową miłością, która jest w człowieku jakby «uczestnictwem w samej Bożej miłości, to jest w Duchu Świętym» (II-II, q. 23, a. 3, ad 3); wszystkie zaś władze ducha i w pewnym sensie także ciała mogą uczestniczyć w nowym życiu poprzez czyny godne kondycji człowieka, który dzięki łasce otrzymał udział w naturze i życiu Boga: jest, jak powiada św. Piotr, uczestnikiem Boskiej natury (por. 2 P 1,4). 
Jest to jak gdyby nowy wewnętrzny organizm, w którym objawia się prawo łaski: prawo zapisane raczej w sercach niż na kamiennych tablicach czy w papierowych kodeksach; prawo nazwane przez św. Pawła — jak widzieliśmy — prawem Ducha, który daje życie w Chrystusie Jezusie (por. Rz 8,2; św. Augustyn, De spińtu et littera, c. 24: PL 44, 225; św. Tomasz, Summa Tbeol., I-II, q. 106, a. 1). 

3. W poprzednich katechezach, poświęconych wpływowi Ducha Świętego na życie Kościoła, podkreślaliśmy różnorodność darów, jakimi wspiera On rozwój całej wspólnoty. Ta sama różnorodność występuje także w indywidualnym życiu chrześcijańskim: każdy człowiek otrzymuje dary Ducha Świętego w konkretnej sytuacji egzystencjalnej, w jakiej się znajduje, na miarę własnej miłości do Boga, która jest początkiem jego powołania, jego duchowej drogi i historii. 
Czytamy o tym w opisie dnia Pięćdziesiątnicy, w którym Duch Święty napełnił całą wspólnotę, ale także wszystkie osoby obecne. 
O wietrze bowiem, który symbolizuje Ducha, powiedziane jest, że «napełnił cały dom, w którym przebywali», natomiast o językach ognia, innym symbolu Ducha, że « na każdym (…) spoczął jeden ». Wówczas « wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym »(Dz 2, 2-4). Pełnia dana jest każdemu; w tej pełni zawiera się wielość darów wzbogacających wszystkie aspekty życia człowieka. 
Spośród tych darów pragniemy tu wymienić i krótko przedstawić te, które katechizm i tradycja teologiczna określają szczególnym mianem darów Ducha Świętego. To prawda, że wszystko jest darem, zarówno w porządku łaski, jak i w porządku natury — szerzej — całego stworzenia. Ale w języku teologicznym i katechetycznym miano darów Ducha Świętego zastrzeżone jest dla w tych szczególnych Bożych energii, które Duch Święty rozlewa w duszy człowieka, aby wydoskonalić w nim nadprzyrodzone cnoty i dać ludzkiemu duchowi zdolność działania na sposób Boski (por. Summa TheoL, I-II, q. 68, aa. 1,6). 

4. Należy powiedzieć, że po raz pierwszy dary Ducha zostały wymienione i opisane w Starym Testamencie, a ściśle w Księdze Izajasza, w której prorok przypisuje mesjańskiemu królowi ducha mądrości i rozumu, ducha rady i męstwa, ducha wiedzy i bo-jaźni Pańskiej (por. Iz 11,2), po czym raz jeszcze wymienia szósty dar mówiąc, że król « upodoba sobie w bojaźni Pańskiej » (Iz 11,3). Grecka Septuaginta oraz łacińska Wulgata św. Hieronima unikają tego powtórzenia i jako szósty dar w miejsce « bojaźni Pańskiej » wymieniają «pobożność», tak że proroctwo kończy się słowami: «duch wiedzy i pobożności, i pełen będzie ducha bojaźni Pańskiej» (Iz 11,2-3). Można jednak powiedzieć, że to rozróżnienie bojaźni i pobożności, spotykane także w innych miejscach Biblii, gdzie mowa jest o cnotach wielkich postaci Starego Testamentu, w chrześcijańskiej tradycji teologicznej, liturgicznej i katechetycznej staje się ponownym, pełniejszym odczytaniem proroctwa — odnoszonego do Mesjasza — i wzbogaceniem jego sensu dosłownego. Sam Jezus, przemawiając w synagodze w Nazarecie, odnosi do siebie inny mesjański tekst Izajasza (61,1): «Duch Pański spoczywa na Mnie» (Łk 4,18), przypominający pierwsze słowa proroctwa przed chwilą cytowanego: «i spocznie na niej Duch Pański» (Iz 11,2). Według tradycji przejętej przez św. Tomasza, dary Ducha Świętego wymienione są w Piśmie jako istniejące w Chrystusie, zgodnie z tekstem Izajasza, ale obecne są także w duszy chrześcijańskiej, ukształtowanej na podobieństwo Chrystusa (por. Summa TheoL, I-II, q. 68, a. 11). 
Zestawienie tekstów biblijnych, które przed chwilą przytoczyliśmy, z wiedzą o najważniejszych przymiotach ludzkiego ducha, rozpatrywanych w świetle nadprzyrodzonego wywyższenia człowieka i oddziaływania cnót wlanych, dało początek średniowiecznej teologii siedmiu darów, która nie ma co prawda charakteru absolutnego ani dogmatycznego i nie próbuje ograniczać liczby darów ani ustanawiać ich definitywnego podziału na kategorie, była jednak i nadal jest bardzo pożyteczna, pozwala bowiem zrozumieć prawdę o różnorodności darów w Chrystusie i w świe-tych i służy zarazem jako punkt wyjścia dla właściwego uporządkowania życia duchowego. 

5. Św. Tomasz (por. Summa Theol., I-II, q. 68, aa. 4,7) oraz inni teologowie i katecheci tworzą na podstawie tekstu Izajasza klasyfikację darów Ducha w odniesieniu do życia duchowego i próbują je opisać; tutaj możemy je przedstawić tylko pokrótce: 

1) Istnieje przede wszystkim Dar Mądrości, poprzez który Duch Święty oświeca rozum, pozwalając mu poznać «najwyższe prawdy» objawienia i życia duchowego i kształtując w nim zdrowy i prawidłowy sąd na temat spraw wiary oraz chrześcijańskich zasad postępowania: sąd godny człowieka «duchowego» (pneumatikós) — jak powiedziałby św. Paweł — a nie tylko «zmysłowy» (psychikós) czy wręcz «cielesny» (por. l Kor 2,14-15; Rz 7,14). 
2) Jako następny wymieniany jest Dar Rozumu – dar szczególnej przenikliwości, udzielo-nej przez Ducha i pozwalającej rozumieć całą głębię i wzniosłość słowa Bożego. 
3) Dar Wiedzy to nadprzyrodzona zdolność dostrzegania we wszechświecie treści objawionych i dokładnego ich ujmowania, a także odróżniania rzeczywistości Boskiej od materialnej. 
4) Przez Dar Rady Duch Święty udziela człowiekowi nadprzyrodzonej zdolności kierowania własnym życiem, gdy musi on dokonać czegoś trudnego lub podjąć ważną decyzję, a także zdolności rządzenia i kierowania innymi. 
5) Przez Dar Męstwa Duch Święty umacnia wolę i sprawia, że człowiek gotów jest czynnie i wytrwale stawiać czoło nawet największym przeciwnościom i cierpieniom, szczególnie w przypadku męczeństwa: męczeństwa krwi, ale także serca, choroby i słabości. 
6) Przez Dar Pobożności Duch Święty kieruje serce człowieka ku Bogu, budząc w nim uczucia, myśli i modlitwy, które wyrażają postawę synostwa wobec Ojca objawionego przez Chrystusa. Sprawia, że człowiek przyjmuje i przyswaja sobie tajemnicę «Boga z nami», zwłaszcza poprzez zjednoczenie z Chrystusem, Słowem Wcielonym, przez synowską więź z Błogosławioną Dziewicą Maryją, przez obcowanie z aniołami i świętymi w niebie i przez więź z Kościołem. 
7) Przez Dar Bojaźni Bożej Duch Święty budzi w chrześcijańskiej duszy głęboki szacunek dla prawa Bożego i płynących zeń zasad chrześcijańskiego postępowania, uwalnia ją od pokusy «bojaźni niewolniczej» i wzbogaca pełną miłości «bojaźnią synowską». 

6. Przedstawiona tu doktryna o Darach Ducha Świętego stanowi niezwykle pożyteczną naukę o życiu duchowym, która wskazuje drogę nam samym i pomaga nam wychowywać braci, za których formację jesteśmy odpowiedzialni, do nieustannego dialogu z Duchem Świętym oraz do ufnego i pełnego miłości poddania się Jego kierownictwu. Doktryna ta odwołuje się niezmiennie do mesjańskiego tekstu Izajasza, który gdy jest zastosowany do Jezusa, mówi o Jego wielkiej doskonałości, zaś odniesiony do chrześcijańskiej duszy ukazuje kluczowe elementy dynamiki jej życia wewnętrznego: rozumienie (dary mądrości, wiedzy i rozumu), podejmowanie decyzji (dary rady i męstwa), wytrwałość i dojrzewanie w osobowej więzi z Bogiem, zarówno przez życie modlitewne, jak i przez przestrzeganie ewangelicznych zasad postępowania (dary pobożności i bojaźni Bożej). 
Jest zatem sprawą podstawowej wagi wsłuchiwanie się w głos odwiecznego Ducha-Daru, którego poznajemy dzięki objawieniu Starego i Nowego Testamentu: jest On jedyną i nieskończoną miłością, która udziela się nam poprzez wiele różnorodnych znaków i darów, w harmonii z ogólną ekonomią stworzenia. 

3.4.1991 

Ze str.: http://www.zwiastowanie.alleluja.pl/tekst.php?numer=12662