Czy potrzebujemy filozofii?

Od XX wieku – czyli w epoce upadku nauki, także filozofia traktowana jest jako zbędny i całkowicie abstrakcyjny dodatek do życia, który to dodatek nie ma najmniejszego zastosowania w praktyce i istnieje jako sztuka dla sztuki.

Z ciemnych lat współczesności spróbujmy się jednak wyrwać w kierunku nauki.
Czy istnieje coś, co nadaje kształt każdemu świadomemu życiu? Czy istnieje coś, co stanowi podstawę dla wszelkich wyborów i warunkuje ludzkie postępowanie? Czy możliwym jest funkcjonowanie bez jakichkolwiek zasad, lub czy da się żyć bez powodu, celu i idei?
To, co ukierunkowuje ludzkie działanie, ludzkie życie i to co pozwala w życiu tym widzieć cel i drogi osiągnięcia celu to Filozofia. Podstawa i fundament całej praktyki ludzkiego życia oraz kultury która stanowi o Cywilizacji.
Jak pisała Ayn Rand: „Istnieje konieczność zintegrowania swoich doświadczeń, obserwacji i wiedzy w abstrakcyjne idee – zasady.” Filozofia jest więc właśnie po części zbiorem zasad które powstają na drodze poznania rzeczywistości.
Filozofia posiada swoje podstawowe komórki które kształtują ją i decydują w konsekwencji o tym, jak dany system filozoficzny, dana próba integracji posiadanego przez nas obrazu w kontekście rzeczywistości, wygląda.
Te komórki – działy filozofii to:
– Metafizyka – bada naturę całego wszechświata.
– Epistemologia – teoria poznania, bada naturę, znaczenie i sposoby zdobywania wiedzy.
Te dwie dziedziny czynią możliwym poznanie kolejnej dziedziny filozofii, a tą jest etyka.
– Etyka – jest kodem wartości warunkującym wszelkie ludzie działania i wybory. Etyka próbuje odpowiadać na pytania co jest dobre, a co złe. Jak należy postępować i co stawiać sobie ze cel. Zdefiniować ją można jako naukę o moralności. Etyka służy do stosowania w praktyce, do przekładania jej odpowiedzi do zaistniałych w życiu sytuacji. Dlatego też z Etyki ewoluują kolejno:

– Polityka – badająca naturę społeczeństwa, definiująca role i funkcje w życiu owego społeczeństwa którą pełnić ma państwo i jego władza. Polityka, definiowana przez Arystotelesa, to sztuka rządzenia państwem dla osiągnięcia dobra wspólnego. Polityka, za pomocą Etyki, odpowiada też na pytanie czym właściwie jest wspólne dobre i jak je osiągnąć.
– Estetyka – dotyczy poznania zmysłowego. Bada naturę sztuki oraz normy i kryteria w których sztukę należy oceniać.
Ponad wszelką wątpliwość dowieść więc można, że Filozofia jest dyscypliną naukową nieodłączną i nierozerwalną z ludzką egzystencją i dotyczy wszystkich jej dziedzin. Nie istnieje więc możliwość odejścia od zasad tworzonych przez filozofie i funkcjonowania bez nich. Zniechęcanie do filozofii i jej poznawania doprowadziło natomiast do powstania nowego systemu filozoficznego opartego o negację moralności i zastępowania jej etykę relatywistyczną, wskutek czego zerwano z dotychczasowymi zasadami których racji dowiodła praktyka w postaci wielowiekowej i silnej Cywilizacji. Nowy system filozoficzny jest też całkowicie niespójny. Stawia on na indywidualizm stanowienia o moralności (czyli próba indywidualnego zmieniania rzeczywistości – sic!) i kolektywizm w jej stosowaniu. To jest zresztą jedna z głównych cech demokracji, w której większość narzuca swoje zasady w imię poszanowania praw jednostki co samo w sobie stanowi sprzeczność. Z myślenia kolektywistycznego bezpośrednio wynika socjalizm – najgorszy moralnie system polityczny stawiający na zbiorową (tzw. solidarną) odpowiedzialność i totalitarne uzależnienie jednostek od woli tyrana (jednego – np. Stalinizm, lub jak w przypadku demokracji – od większości tyranów). Minimalizuje się więc prawo jednostek do samostanowienia o sobie zastępując to prawem jednostek do decydowania o innych jednostkach. W dzisiejszym systemie życie ludzkie traktowane jest jako napęd, dzięki któremu funkcjonować może fikcyjna całość – społeczeństwo. Dochodzi się do absurdów tak wielkich, że, dla przykładu, jednostka z zasady posiada mniejsze prawa niż grupa do której należy. Kolejnym wypaczeniem jest też odwrócenie roli jaką odgrywa system etyczny. Naturalnym jest, że etyka służy do podejmowania właściwych wyborów i wybory te, jeśli są dobre – potocznie mówiąc – są moralne.
Obecnie na pierwszym miejscu stawia się pragmatyzm, co prowadzić musi do skrócenia perspektywy oceniania. Wyborem dobrym określa się więc to, co przynosi korzyść chwilową nie bacząc zupełnie na odniesione lub stracone zyski w przyszłości. Za dobre uważa się więc na przykład udzielanie pomocy społecznej ludziom biedniejszym. W skróconej perspektywie jest to działanie właściwe – pozwala biednym na wzbogacenie się. Nikt nie dostrzega natomiast niesprawiedliwości w odbieraniu (kradzieży!) mienia bogatszym, oraz strat polegających chociażby na demoralizacji biednych, którzy otrzymują wsparcie całkowicie za darmo co prowadzi do zabijania w nich cech, które mogłyby służyć im do samodzielnego zarabiania pieniędzy.

Filozoficznym systemem którym ja się posługuję jest Obiektywizm.
Ayn Rand – autorka tego systemu przedstawiała Obiektywizm jako filozofię opartą o cztery filary:
– w Metafizyce: obiektywna rzeczywistość. „Rzeczywistość istnieje jako obiektywny absolut – rzeczy to rzeczy, niezależnie od naszych uczuć, życzeń, nadziei czy obaw.”
Obiektywizm w kwestii rzeczywistości, prawdy wykorzystuje więc koncepcje zapoczątkowaną przez Arystotelesa, który prawdę definiował tak: „Powiedzieć, że istnieje, o czymś, czego nie ma, jest fałszem. Powiedzieć o tym, co jest, że jest, a o tym, czego nie ma, że go nie ma, jest prawdą.”; co następnie doprecyzował św. Tomasz pisząc, że prawdą jest to, co istnieje – verum est id, quod est.
– w Epistemologii: rozum. „Rozum (umiejętność identyfikacji i kojarzenia informacji dostarczonych przez zmysły) jest jedynym dostępnym człowiekowi narzędziem poznawania rzeczywistości, jego jedynym źródłem wiedzy, jego jedynym motywem działania i podstawowym sposobem przetrwania.” Jak pisał św. Tomasz – prawdą jest to, co istnieje w rzeczywistości i zgodne jest z naszym intelektem – verum est adaequatio intellectus et rei; oraz: wszystko co wskazuje na prawdę i ją ukazuje prowadzi do niej – verum est manifestativum et declarativum esse.
– jako Etyka własny interes – egoizm. „Człowiek – każdy – jest sam dla siebie celem, a nie narzędziem służącym realizacji celów innych ludzi.”
– w Polityce: kapitalizm. „Idealnym systemem polityczno-ekonomicznym jest liberalny, leseferystyczny kapitalizm. To jest system, w którym ludzie współdziałają nie jako kaci i ofiary, ani jako panowie i służba, ale jako handlowcy, z nieprzymuszonej, wolnej wymiany dóbr dla wzajemnej korzyści”.

Źródła:

Ayn Rand, Philosophy: Who Needs It
Ayn Rand, Introduction to Objectivist Epistemology
dr Leonard Peikoff, What Philosophy is and How to Study it

Fot.: internet