Cukier krzepi, Unia lepiej…

Cukrownia w Witaszycach powstała w roku 1897. Sprawiła, że o tej małej miejscowości położonej nieopodal Jarocina mówiło się, że jest to najbardziej uprzemysłowiona wieś w Wielkopolsce. Do obsługi cukrowni uruchomiono w roku 1902 linię kolejki wąskotorowej , która połączyła Witaszyce z odległym o 29 kilometrów Komorzem. Kolejką tą dostarczano buraki do przerobu.

 

Wokół cukrowni koncentrowało się życie okolicznych wsi, a nawet pobliskiego Jarocina. Tworzył się komplikowany system powiązań społecznych, ekonomicznych, finansowych, kulturalnych integrujący mieszkańców wokół wspólnych idei, sprawiający , że ludzie stawiali się wspólnotą dążącą do wyznaczonych sobie celów.

 

Takich cukrowni w zaborze pruskim było 20, zaś po odzyskaniu niepodległości przez Polskę 77.

 

Przy cukrowniach rozwijał się przemysł metalurgiczny, maszynowy, elektryczny, chemiczny. Doskonalono technologie produkcji i nasiennictwo, kształcono kadry, rozwijały się usługi asekuracyjne i bankowość.

 

 

 

W okresie międzywojennym na rzecz tej gałęzi przetwórstwa działały:

1/ Rada Naczelna Polskiego Przemysłu Cukrowniczego

2/ Związek Zawodowy Cukrowni byłego Królestwa Polskiego

3/Związek Zachodni Polskiego Przemysłu Cukrowniczego

4/ Spółka Handlowa Cukrowni Związkowych „SCH”

5/ Centralne Laboratorium Cukrowe

6/ Gazeta Cukrownicza

7/ Delegacje Nasienne

8/ Związek Kierowników Cukrowni

9/ Koło Techników Cukrowni

10/ Towarzystwo Wzajemnych Ubezpieczeń Cukrowni w Polsce

11/ Bank Cukrownictwa. ^_1/

 

W roku 2000 Polska produkowała koło 2 milionów ton cukru, co zaspokajało zapotrzebowanie krajowe a nadwyżki pozwalało eksportować.

Po wejściu do UE na mocy przepisów z 2006 roku o reformie regulacji rynku cukru Polska otrzymała  na kampanię roku 2010/2011 pozwolenie na maksymalną produkcję w wysokości  1,4 milionów ton. Urzędową decyzją zredukowano możliwości przetwórcze o 0,6 miliona ton.

Limit produkcyjny jest podzielony pomiędzy 4 spółki cukrowe, co obrazuje poniższa tabela.

http://www.suedzucker.pl/14046.xml

 

Sytuację mamy zatem taką:

1/ są narzucone urzędowo limity, czyli występuje administracyjna reglamentacja produkcji

2/ do narzuconego limitu należało dostosować możliwości wytwórcze

3/ ocalałe cukrownie włączono do jednego z czterech koncernów a więc nastąpiła likwidacja konkurencji

4/ oddano 61% limitów koncernom niemieckim, które należą do największych producentów cukru w Europie.

 

Polska z eksportera cukru stała się jego importerem, na dodatek uzależnionym od firm niemieckich, które – co obserwujemy ostatnio w sklepach – skwapliwie wykorzystują okazję, by na rynku polskim sprzedawać drożej jak na rodzimym. Jednocześnie te koncerny kilka lat wcześniej otrzymały olbrzymie dotacje za zrównanie cukrowni z ziemią, pochodzące również z polskiej składki.  I tu należy pamiętać, że wraz z fizyczną likwidacją cukrowni zaorano tę nie dostrzegalną na pierwszy rzut oka i nie docenianą otoczkę społeczną budowaną przez dziesiątki lat wokół uprawy i przetwórstwa buraka cukrowego.  Rozerwano więzi międzyludzkie , ekonomiczne, kulturowe integrujące społeczności lokalne, o Eko systemie rolniczo-hodowlanym nawet nie wspominając.

 

W dniu 31 maja 1897 roku na Walnym Zebraniu Towarzystwa Rolniczego Poznańsko-Szamotulskiego Kazimierz Pluciński z Lussówska w swoim referacie zawarł taką myśl:^2/

 

 

A my? Czy znajdziemy odwagę, by budować?

 

1/ Spis cukrowni Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1926.

2/ Ziemianin, 19.06.1897, s.107