Co nieco o kraszankach.

Jajko, jako symbol początku nowego życia, było ściśle związane z symboliką stosowaną w obrzędowości pogańskiej. Od XII wieku pisanki stały się nieodłącznym elementem towarzyszącym świętu Wielkanocy.

Pierwsze ślady pisanek na ziemiach polskich pochodzą z X wieku, a dotyczą wykopalisk prowadzonych na opolskiej wyspie Ostrówek. Wówczas barwiono je w roztworach barwnika uprzednio pokrywszy wzorem narysowanym roztopionym woskiem.

Pisanki różnią się od kraszanek tym, że przed barwieniem nanosi się na nie, najczęściej za pomocą wosku, wzory. Po wyjęciu z barwnika i osuszeniu wosk jest usuwany i w ten sposób powstaje wzór na barwnej powierzchni jajka. Kraszanki są jedynie barwione. Natomiast można spotkać też jajka zdobione techniką drapania, oklejania i nalepiania.

W obecnych czasach barwienie jajek nie nastręcza żadnych trudności. Wystarczy zakupić w dowolnym sklepie opakowanie barwników, rozpuścić je w gorącej wodzie i włożyć do roztworu ugotowane jajka. I kraszanki gotowe.

Drzewiej było trochę trudniej, a to z racji problemów z nabyciem gotowych barwników. Jak tylko sięgam pamięcią moja Babcia do barwienia jajek używała składników naturalnych. Po wielu latach próbowałem odtworzyć te metody barwienia. Nie było to łatwe, bo nawet na wsiach gospodynie nie używają już barwników pochodzących z natury. Współczesna techologia, poprzez łatwość jej stosowania, wypiera bardziej pracochłonne i tradycyjne metody.

Tradycyjne barwienie jajek polega na tym, że gotuje się je w wodzie z dodatkiem materiałów powodujących zabarwienie skorupek. Dłuższy czas gotowania pozwala na wyługowanie większej ilości barwnika i przez to uzyskanie intensywniejszej barwy skorupki jajka. Po wyjęciu z wywaru i ostudzeniu kraszankę można przetrzeć octem celem utrwalenia barwy.

Jest wiele naturalnych składników pozwalających na uzyskanie barwnych skurupek. Najbardziej znanym i najczęściej stosowanym jest gotowanie w łupinach cebuli. Nadają one jajku barwę od jasnobrązowej po brunatną.

Inne barwy możemy uzyskać gotując jajka z:

– szpinakiem lub pokrzywami – nadają skorupkom barwę jasnozieloną,

– sokiem z jagód – barwi skorupki na kolor fioletowy lub ciemnoniebieski,

– owocami tarniny – dają kolor niebieski,

– liśćmi brzozy lub korą dębu – kolor żółty,

– sokiem z buraków – kolor różowy do jasnoczerwonego.

Jeżeli uda się Wam znaleźć czas i będziecie chcieli wrócić do tradycyjnych i ekologicznych metod barwienia jajek polecam powyższe przepisy. Ja już od lat barwię jajka w ten sposób i znajduję w tym olbrzymią satysfkację poprzez świadomośc sięgania do – często już zapomnianych – korzeni.

Proszę także pamiętać o tym, że jajka o białych skorupach mają zdecydowanie ciekawsze barwy, niż jajka ciemne. W taki sposób można także barwić jajka przepiórcze, które wyglądają niezwykle atrakcyjnie.

Życzę wszystkim wesołego Alleluja 🙂

(Na zdjęciu pisanki wykonane przez Piotra Steć – pisanki.info.pl)