Cukier krzepi, Unia lepiej…
01/04/2011
473 Wyświetlenia
0 Komentarze
5 minut czytania
Wraz z fizyczną likwidacją cukrowni zaorano tę nie dostrzegalną na pierwszy rzut oka i nie docenianą otoczkę społeczną budowaną przez dziesiątki lat wokół uprawy i przetwórstwa buraka cukrowego.
Cukrownia w Witaszycach powstała w roku 1897. Sprawiła, że o tej małej miejscowości położonej nieopodal Jarocina mówiło się, że jest to najbardziej uprzemysłowiona wieś w Wielkopolsce. Do obsługi cukrowni uruchomiono w roku 1902 linię kolejki wąskotorowej , która połączyła Witaszyce z odległym o 29 kilometrów Komorzem. Kolejką tą dostarczano buraki do przerobu.
http://fotopolska.eu/185374,foto.html
Wokół cukrowni koncentrowało się życie okolicznych wsi, a nawet pobliskiego Jarocina. Tworzył się komplikowany system powiązań społecznych, ekonomicznych, finansowych, kulturalnych integrujący mieszkańców wokół wspólnych idei, sprawiający , że ludzie stawiali się wspólnotą dążącą do wyznaczonych sobie celów.
Takich cukrowni w zaborze pruskim było 20, zaś po odzyskaniu niepodległości przez Polskę 77.
Przy cukrowniach rozwijał się przemysł metalurgiczny, maszynowy, elektryczny, chemiczny. Doskonalono technologie produkcji i nasiennictwo, kształcono kadry, rozwijały się usługi asekuracyjne i bankowość.
Spis cukrowni Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1926.
W okresie międzywojennym na rzecz tej gałęzi przetwórstwa działały:
1/ Rada Naczelna Polskiego Przemysłu Cukrowniczego
2/ Związek Zawodowy Cukrowni byłego Królestwa Polskiego
3/Związek Zachodni Polskiego Przemysłu Cukrowniczego
4/ Spółka Handlowa Cukrowni Związkowych „SCH”
5/ Centralne Laboratorium Cukrowe
6/ Gazeta Cukrownicza
7/ Delegacje Nasienne
8/ Związek Kierowników Cukrowni
9/ Koło Techników Cukrowni
10/ Towarzystwo Wzajemnych Ubezpieczeń Cukrowni w Polsce
11/ Bank Cukrownictwa. 1/
W roku 2000 Polska produkowała koło 2 milionów ton cukru, co zaspokajało zapotrzebowanie krajowe a nadwyżki pozwalało eksportować.
Po wejściu do UE na mocy przepisów z 2006 roku o reformie regulacji rynku cukru Polska otrzymała na kampanię roku 2010/2011 pozwolenie na maksymalną produkcję w wysokości 1,4 milionów ton. Urzędową decyzją zredukowano możliwości przetwórcze o 0,6 miliona ton.
Limit produkcyjny jest podzielony pomiędzy 4 spółki cukrowe, co obrazuje poniższa tabela.
Wyszczególnienie
|
Limity na kampanię roku 2010/2011 w tys. ton
|
Udział %
|
Krajowa Spółka Cukrowa
|
550
|
39%
|
Pfeifer & Langen
|
372
|
26%
|
Südzucker Polska
|
352
|
25%
|
Nordzucker
|
132
|
9%
|
Polska razem
|
1406
|
100%
|
http://www.suedzucker.pl/14046.xml
Sytuację mamy zatem taką:
1/ są narzucone urzędowo limity, czyli występuje administracyjna reglamentacja produkcji
2/ do narzuconego limitu należało dostosować możliwości wytwórcze
3/ ocalałe cukrownie włączono do jednego z czterech koncernów a więc nastąpiła likwidacja konkurencji
4/ oddano 61% limitów koncernom niemieckim, które należą do największych producentów cukru w Europie.
Polska z eksportera cukru stała się jego importerem, na dodatek uzależnionym od firm niemieckich, które – co obserwujemy ostatnio w sklepach – skwapliwie wykorzystują okazję, by na rynku polskim sprzedawać drożej jak na rodzimym. Jednocześnie te koncerny kilka lat wcześniej otrzymały olbrzymie dotacje za zrównanie cukrowni z ziemią, pochodzące również z polskiej składki. I tu należy pamiętać, że wraz z fizyczną likwidacją cukrowni zaorano tę nie dostrzegalną na pierwszy rzut oka i nie docenianą otoczkę społeczną budowaną przez dziesiątki lat wokół uprawy i przetwórstwa buraka cukrowego. Rozerwano więzi międzyludzkie , ekonomiczne, kulturowe integrujące społeczności lokalne, o Eko systemie rolniczo-hodowlanym nawet nie wspominając.
W dniu 31 maja 1897 roku na Walnym Zebraniu Towarzystwa Rolniczego Poznańsko-Szamotulskiego Kazimierz Pluciński z Lussówska w swoim referacie zawarł taką myśl:2/
A my? Czy znajdziemy odwagę, by budować?
1/ Spis cukrowni Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1926.
2/ Ziemianin, 19.06.1897, s.107