TVG-9 Powstanie Styczniowe Na Podlasiu – Choroszcz

W niedzielę braliśmy udział w uroczystościach upamiętniających Powstanie Styczniowe w Choroszczy koło Białegostoku.

Powstanie Styczniowe na Podlasiu
CHOROSZCZ

Z relacji (z przekazu ustnego) wiadomo, że Ksawery Markowski z Kolonii Dzikie utworzył partię powstańczą, która ukrywała się w lesie między Żółtkami, Dzikimi i Nowosiółkami. Liczyła około 31 osób.
Nie ma wzmianki o bitwie lub potyczce. Natomiast mówi się, że została przez kogoś zdradzona. Miejsce zgrupowania zostało otoczone przez żandarmów carskich. 18 powstańców schwytano. Pozostali zbiegli. Byli osądzeni na karę śmierci. W czasie wykonywania wyroku na pobliskiej „Szubienicy”, część powstańców zbiegłych z łapanki dokonało zasadzki w zastawskim lesie. Carscy wystraszyli się, bo nie wiedzieli jakimi siłami dysponują powstańcy. Kilku ze skazanych zbiegło z miejsca kaźni. Wg relacji powstańca Józefa Andruszkiewicza (którą spisała wnuczka Paulina Kędzior), w lesie niedaleko „Szubienicy” nastąpiły trzy duże wybuchy. Najprawdopodobniej powieszono jedenastu powstańców, trzech powstańców rozstrzelano nad rzeką Horodnianką przy drodze na Zastawie, a jeden zginął na bagnach między Mężeninem a Wizną. Jeden lub dwu braci Kudelskich było powieszonych na Cytadeli Warszawskiej. Piętnastu powstańcom udało się przeżyć. (na podstawie "Głosu Choroszczy").