Sonderaktion Krakau – część 1

6 listopada – rocznica aresztowania krakowskich profesorów

6 listopada 1939 roku Niemcy podstępnie uwięzili profesorów Uniwersytetu Jagielońskiego. Wydarzenie to przeszło do historii jako Sonderaktion Krakau. Dla zobrazowania ich losu posłużę się trzema publikacjami, wspomnieniami wybitnych polskich naukowców, spisanymi wkrótce po zwolnieniu z obozów:

1. Jan Gwiazdomorski „Wspomnienia z pobytu profesorów Uniw. Jagiellońskiego w Sachsenhausen”. Nakładem księgarni S. Kamiński w Krakowie; korzystałem z wydania drugiego. ”Wspomnienia z Sachsenhausen – Dzieje uwięzienia profesorów Uniwersytetu Jagielońskiego 6 XI 1939 9 II 1940” Wydawnictwo Literackie Kraków 1964,
2. Stanisław Urbańczyk „Uniwersytet za kolczastym drutem (Sachsenhausen – Dachau)” nakładem Księgarni Stefana Kamińskiego, Kraków 1946,
3. Stanisław Skowron Wspomnienia z pobytu w Dachau – organizacja pracy „naukowej” w obozie nakładem Księgarni Stefana Kamińskiego Kraków 1945.

Opis zdarzeń, które poprzedziły aresztowanie znajdziemy w relacji prawnika, profesora Jana Gwiazdomorskiego.

„W dniu 19 października 1939 senat akademicki Uniwersytetu Jagielońskiego na swym posiedzeniu postanowił otworzyć Uniwersytet w roku akademickim 1939/40, termin wpisów oznaczyć na czas od 23 października do 4 listopada 1939, nabożeństwo inauguracyjne na dzień 4 listopada 1939, zaś rozpoczęcie wykładów na dzień 6 listopada 1939. O tej decyzji miały być zawiadomione władze niemieckie w terminie i w sposób, które pozostawiono uznaniu rektora.
Decyzje swą otwarcia Uniwersytetu podjął Senat w poczuciu swego obowiązku wobec narodu i młodzieży. Chodziło o to, aby naszym studentom zapewnić możność kształcenia się i uchronić ich od straty roku – jak się potem okazało: pięciu lat – a zwłaszcza od skutków tak fatalnie oddziałującej na psychikę młodych ludzi przymusowej bezczynności.
Dla ewentualnego uzasadnienia swej decyzji wobec władz niemieckich zamierzał senat powołać się przede wszystkim na rozplakatowane w mieście ogłoszenie tychże władz, w którym – wobec zakończenia działań wojennych w Polsce i dążenia władz do przywrócenia normalnych stosunków – wezwano wszystkie instytucje i przedsiębiorstwa do podjęcia normalnej działalności.
(…)
Z początkiem listopada 1939 r. otrzymał Uniwersytet okrężną – ale nie wiem jaką – drogą ostrzeżenie, że jakiekolwiek demonstracje czy obchody w dniu 11 listopada spotkają się z jak najsurowszymi represjami. (…) Wobec tego mały senat postanowił przełożyć termin rozpoczęcia wykładów z dnia 6 na dzień 13 listopada 1939. Nabożeństwo inauguracyjne postanowiono jednak odbyć w pierwotnie oznaczonym terminie, tj. w sobotę 4 listopada1939.
(…)
Po nabożeństwie dowiedziałem się od dziekana Woltera o wykładzie, którego mieliśmy wysłuchać w poniedziałek. Mianowicie w piątek wezwał do siebie rektora Obersturmbannführer (ranga podpułkownika) Müller i prosił go o urządzenie dla profesorów Uniwersytetu jego odczytu na temat stosunku Rzeszy Niemieckiej i narodowego socjalizmu do spraw nauki i uniwersytetów (ich mochte den deutschen Standpunkt in den Wissenschafts- und Hochschulfragen erörtern). Müller traktował rektora grzecznie, pytał się, czy urządzenie takiego wykładu nie jest niezgodne z polskimi przepisami, czy też może nie jest na rękę rektorowi itd. Rektor ułożył się z nim, ze wykład odbędzie się w poniedziałek, dnia 6 listopada 1939, o godzinie 12, w sali nr 66.”

Na „wykład” przyszła większość wykładowców, stawiło się też kilku emerytowanych profesorów i zaproszonych gości. Obersturmbannführer Müller wyjaśnił stosunek Rzeszy Niemieckiej do spraw nauki i uniwersytetów w sposób prosty i konkretny. Tak ów „wykład” opisuje inny z aresztowanych językoznawca profesor (ówcześnie doktor) Stanisław Urbańczyk.

„Przebieg zdarzenia był następujący. Müller stawił się punktualnie i po krótkiej z kimś rozmowie przeszedł do swojego zwięzłego, a jak pełnego treści wykładu. „Moi panowie – rzekł po niemiecku – zwołałem was, aby wam powiedzieć, że uniwersytet krakowski był zawsze ogniskiem antyniemieckich nastrojów, w tym duchu nieżyczliwym wychowywał młodzież. Teraz panowie próbowali otworzyć uniwersytet, nie pytając się nas; panowie próbowali odbyć egzaminy, nie pytając się nas; panowie próbowali zakłady otworzyć, nie pytając się nas. Dlatego zostaniecie aresztowani i posłani do obozu. Żadne sprostowania nie są dopuszczalne”. Tu klasnął w ręce. W jednej chwili uzbrojeni policjanci, co dotąd stali w korytarzach, wpadli do sali, która zamarła w przerażeniu. Müller oznajmił paniom, było ich kilka, że są wolne. Profesorom polecono wyjść z sali dwójkami. Zaraz się zaczęły gwałty: szturkańce kolbami, kopniaki a nawet bicie po twarzy. Gdy ktoś zaprotestował, że jest za słaby, aby iść tak prędko, krzyknął dowcipny policjant: „wer kann nicht gehen, dem wird es nachgeholfen”. Ucierpieli przede wszystkim starsi, a między nimi szczególnie rektorzy Michalski i St. Estreicher. Nigdy w czasie swoich pięciowiekowych dziejów nie został uniwersytet tak sponiewierany, a na polskiej ziemi chyba tylko legendarny król Popiel urządził równie cyniczną zasadzkę. Przemoc obłuda i kłamstwo zawarły tego dnia idealne małżeństwo.”

Pojmano nie tylko uczestników „wykładu” ale wszystkich mężczyzn znajdujących się w gmachu, także asystentów, studentów i osoby postronne. Aresztowano również profesorów Akademii Górniczej, którzy akurat tego dnia spotkali się w budynku Uniwersytetu Jagielońskiego, bo ich uczelnia została zajęta na siedzibę rządu Generalnej Guberni. Kilku uczonych zatrzymano jeszcze na ulicy, gdy lekko spóźnieni zdążali na „wykład”. Łącznie uwieziono ponad 180 osób. Co ciekawe, Niemcy nie próbowali aresztować tych, którzy na „odczyt” nie przyszli.

Uwięzionych osadzono w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen w Oranienburgu koło Berlina. W lutym 1940 r. część więźniów zwolniono. Pozostałych przeniesiono do Obozu w Dachau koło Monachium. Pomiędzy grudniem 1940 i styczniem 1941 roku zwolniono niemal wszystkich. Wielu zmarło w niewoli lub bezpośrednio po powrocie. Ci, którzy przeżyli byli chorzy i wycieńczeni, niektórzy podupadli na zdrowiu na długie lata.

Warto zaznaczyć, że uwięzionym nigdy nie przedstawiono żadnego zarzutu ani w ogóle nie wdrożono żadnej procedury prawnej. Nigdy też nie zostali poinformowani o ich statusie ani o tym, co ich czeka. Przeciwnie, podczas trwającej kilka tygodni podróży do Sachsenhausen, wielokrotnie wywoływano w nich przekonanie, że wkrótce zostaną zwolnieni. Początkowo ich niewola miała potrwać kilka dni, później kilka tygodni. W rzeczywistości ci, którzy w ogóle wrócili, spędzili w obozach wiele miesięcy.

Wieść o aresztowaniu spowodowała falę protestów na całym świecie. Warto odnotować, że za uczonymi wstawił się nawet Benito Mussolini. Oto co napisał na ten temat kolejny z uwięzionych, biolog, profesor (ówcześnie doktor) Stanisław Skowron.

„Niewątpliwie fakt zaaresztowania profesorów Jagiellońskiej Wszechnicy w dn. 6.XI.1939 r. wywołał w całym świecie daleko większą burzę, niż przypuszczali to jego sprawcy, burzę, która wzrastała, gdy napływały pierwsze wiadomości o śmierci najwybitniejszych członków grona profesorskiego. Zdaje się, że to skłoniło najwyższe władze niemieckie do zwolnienia po trzech miesiącach wszystkich pozostałych przy życiu starszych profesorów. Względy propagandowe przezwyciężyły chwilowo tak doskonałą sposobność zapoczątkowania biologicznego niszczenia od podstaw inteligencji polskiej, niszczenia, którego metody i program zostały drobiazgowo opracowane i wprowadzone w czyn w czasie przeszło pięcioletniej okupacji. Młodzi jednak członkowie grona profesorskiego pozostali w obozach dłużej, między nimi i ja, i dlatego miałem możność zebrania obfitszego materiału porównawczego, tym bardziej że w niedługi czas po zwolnieniu większości przeniesiono resztę z nas do koncentracyjnego obozu w Dachau.”

Następna część będzie poświęcona pobytowi naukowców w Sachsenhausen a kolejna, w Dachau. Tam też opiszę wydarzenia, które pozwoliły wielu z nich przeżyć w nieludzkiej obozowej rzeczywistości.

Na zdjeciu gmach Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego, w którym podstepnie aresztowano krakowskich profesorów.

Załączam alfabetyczną listę aresztowanych zaczerpniętą z ksiązki profesora Gwiazdomorskiego:

• Archutowski Józef, ks., mgr teol., prof. zwycz. Pisma św,St. Testamentu.
• Banachiewicz Tadeusz, mgr astronomii, dr h. c. Uniw. Warsz., profesor zwycz. astronomii, członek czynny PAU.
• Batowski Henryk, dr, lektor języków czeskiego i słowackiego.
• Bednarski Stefan, lektor języka rosyjskiego.
• Bernard Henri, lektor języka francuskiego.
• Bielecki Adam, dr, st. asystent przy katedrze fizyki teoretycznej.
• Bielski-Sariusz Zygmunt, inż., profesor zwycz. wiertnictwa i górnictwa naftowego AG.
• Biliński Tadeusz, naucz. gimn.
• Birkenmajer Aleksander, dr, profesor tyt. historii nauk ścisłych i bibliotekoznawstwa, członek kor. PAU.
• Bolewski Andrzej, inż. górn., dr nauk techn., st. asystent AG przy katedrze mineralogii i petrografii.
• Bolland Arnold, dr nauk techn., docent analizy mikrochemicznej, b. rektor AH w Krakowie.
• Borkowski Janusz, stud. III r. prawa.
• Bossowski Franciszek, dr, profesor zwycz. prawa rzymskiego USB w Wilnie.
• Brożek Mieczysław, mgr, st. asystent przy katedrach filologii klasycznej.
• Brzezicki Eugeniusz, dr, docent chorób nerwowych i umysłowych.
• Budryk Witold, inż. górm., dr nauk techn., profesor zwycz, górnictwa I AG, członek kor. Akademii Nauk Techn.
• Bulas Kazimierz, dr, docent archeologii klasycznej, lektor języka nowogreckiego, członek kor. Instytutu Archeologicznego Rzeszy Niem., król. konsul Grecji w Krakowie.
• Bystrzonowski Antoni, ks., dr teol. i fil., profesor zwycz. teologii pastoralnej, prałat domowy Ojca Św., kanonik kapituły krakowskiej.
• Chodzicki Edward, inż., dr nauk leśnych, profesor nadzw. leśnictwa.
• Chromiński Edmund, inż., profesor zwycz. maszynoznawstwa II, rektor AG w latach 1926/27, 1927/28.
• Chrzanowski Ignacy, dr fil. h. c. UJ i Uniw. Pozn., profesor honorowy literatury polskiej, członek czynny PAU.
• Ciechanowski Stanisław, dr, profesor zwycz. anatomii patologicznej, członek czynny PAU.
• Czarnocki Stefan, inż. górn., profesor zwycz. geologii stosowanej AG.
• Czopiwski-Feszczenko Iwan, inż. technolog, dr nauk techn., tyt. profesor obróbki termicznej i stali specjalnych AG, członek kor. Akademii Nauk Techn.
• Czyżewski Mikołaj, inż. metalurg, dr nauk. techn., docent koksownictwa i technologii ciepła i paliwa AG.
• Dadak Józef, naucz. gimn.
• Dawidowski Roman, inż. górn. i metalurg, dr nauk techn., profesor zwycz. technologii ciepła i paliwa AG.
• Dąbrowski Jan, dr, profesor zwycz. historii średniow., dr fil. h. c. Uniwersytetu w Budapeszcie, członek czynny PAU, członek zagran, król. węgierskiej Akad. Umiej.
• Doborzyński Dobiesław, dr, st .asystent przy katedrze fizyki.
• Dobrowolski Kazimierz, dr, profesor nadzw. socjologii i etnologii, członek kor. PAU.
• Dobrowolski Tadeusz, dr, docent historii sztuki średniow. oraz muzeologii i konserwacji zabytków.
• Drozdowski Jerzy, dr, st. asystent Instytutu Stomatologicznego.
• Dziewoński Karol, dr inż., profesor zwycz. chemii organicznej, członek czynny PAU.
• Dziurzyński Tadeusz, dr, profesor zwycz. prawa handl. i weksl., prorektor UJ, członek Komisji Kodyfikacyjnej.
• Estreicher Stanisław, dr, profesor zwycz. historii prawa zachodnioeuropejskiego i prawa porównawczego, członek czynny PAU, rektor UJ w latach 1919/1920, 1920/21.
• Estreicher Tadeusz, dr, profesor zwycz. chemii nieorganicznej i analitycznej.
• Frančić Vilim, dr, lektor języka serbochorwackiego, wizytator krak. okr. szkol.
• Fudakowski Józef, dr, docent zoologii.
• Garbowski Tadeusz, dr, profesor emer. filozofii.
• Gaweł Antoni, dr, adiunkt przy katedrze mineralogii.
• Gąsiorowski Stanisław, dr, profesor zwycz. archeologii klasycznej, członek zwycz. Instytutu Archeologicznego Rzeszy Niem.
• Glemma Tadeusz, ks. dr, profesor nadzw. historii Kościoła w Polsce, dziekan wydziału teologicznego.
• Gołąb Józef, dr, asystent przy katedrze geologii.
• Gołąb Stanisław, dr, docent matematyki UJ, docent i adiunkt AG.
• Górski Franciszek, dr, docent botaniki i fizjologii roślin.
• Grodziński Zygmunt, dr, profesor nadzw. anatomii porównawczej.
• Gwiazdomorski Jan, dr, profesor zwycz. prawa cywilnego.
• Hajdukiewicz Lech, stud. fil.
• Hammer Seweryn, dr, profesor zwycz. filologii klasycznej, członek kor. PAU.
• Hano Józef, dr, docent farmakologii.
• Harajda Jan, dr praw i mgr fil., lektor języka węgierskiego.
• Harassek Stefan, dr, docent historii filozofii polskiej.
• Hendzel Franciszek, inż., adiunkt przy katedrze inżynierii rolniczej.
• Heydel Adam, dr, profesor zwycz. ekonomii politycznej, dziekan wydziału prawa.
• Hoborski Antoni, dr, profesor zwycz. matematyki AG.
• Hołda Józef, dr, asystent przy katedrze nauki administracji i prawa admin.
• Hoyer Henryk, dr wszech nauk lek., dr fil i dr agr. h.c. UJ, profesor honorowy anatomii porównawczej, wiceprezes i członek czynny PAU, członek czechosłowackiej Akademii Rolniczej, rektor UJ w r. akad. 1929/30.
• J., przechodzień.
• Jachimecki Zdzisław, dr, profesor zwycz. historii i teorii muzyki, członek kor. PAU.
• Jakóbiec Juliusz, dr, adiunkt przy katedrze hodowli ogólnej.
• Janik Stanisław, dr, st. asystent przy katedrze mineralogii.
• Jaskólski Stanisław, dr, profesor tyt. geologii stosowanej AG.
• Jeżewski Mieczysław, dr, profesor zwycz. fizyki AG.
• Kaczmarczyk Józef, ks., dr, profesor zwycz. studium biblijnego N. Testamentu.
• Kamecki Julian, dr, st. asystent przy katedrze chemii.
• Kamieński Bohdan, dr, profesor nadzw. chemii fizycznej i elektrochemii.
• Kamykowski Ludwik, dr, docent historii literatury polskiej.
• Kleczkowski Adam, dr, profesor zwycz. germanistyki, członek kor. PAU, członek kor. Akademii Schillera w Monachium.
• Kocwa Aleksander, dr, profesor nadzw. chemii farmaceutycznej.
• Kołaczkowski Stefan, dr, profesor nadzw. historii literatury polskiej.
• Komornicki Stefan, dr, docent historii sztuki średniowiecznej i nowożytnej w Europie.
• Konopczyński Władysław, dr, profesor zwycz. historii polskiej, członek czynny PAU, członek szwedzkiej Vitterhets-Historie-och Antikvitet Akadem!
• Korbel Stanisław, lektor kartografii i stenografii.
• Kostanecki Kazimierz, dr med. i chirurgii, profesor honorowy anatomii, członek czynny i b. prezes PAU, hon. dr praw Uniwersytetu w Aberdeen, hon. dr med. Uniwersytetu genewskiego, hon. dr Uniwersytetu padewskiego, rektor UJ w l. akad. 1913/14, 1914/15, 1915/16.
• Kostrzewski Józef, dr, prof. tyt. chorób zakaźnych.
• Kostyal-Gatty Marek, dr, profesor nadzw. farmacji stosowanej.
• Kowalski Tadeusz, dr, profesor zwycz. filologii orientalnej, członek czynny i sekretarz generalny PAU, członek kor. Instytutu Orientalnego w Pradze, członek honorowy Akademii Arabskiej w Damaszku.
• Kozak Jan, dr, profesor zwycz. chemii ogólnej.
• Krupkowski Aleksander, inż. metalurg, dr nauk tęchn., profesor zwycz. metalurgii i innych poza żelazem metali AG, członek kor. Akademii Nauk Ścisłych i Stosowanych.
• Kruszyński Tadeusz, ks., dr, docent historii sztuki kościelnej i liturgiki.
• Krzemieniecki Jan, ks., dr, profesor nadzw. prawa kanonicznego.
• Krzyżanowski Adam, dr, profesor zwycz. ekonomii politycznej i skarbowości, członek czynny PAU.
• Krzyżanowski Witold, dr, profesor ekonomii kat. uniwersytetu w Lublinie i docent USB.
• Kutrzeba Stanisław, dr, profesor zwycz. historii prawa polskiego, członek czynny i prezes PAU, członek kor. Académie des Sciences morales et politiąues w Paryżu, członek zagraniczny Czeskiej Akademii Nauk i Umiejętności oraz Węgierskiej Akademii Nauk, rektor UJ w r. akad. 1932/33.
• Lande Jerzy, profesor zwycz. teorii i filozofii prawa.
• Leja Franciszek, dr, profesor zwycz. matematyki, członek czynny Akademii Nauk Technicznych.
• Lepszy Kazimierz, dr, docent historii Polski.
• Leszczycki Stanisław, dr, st. asystent przy katedrze geografii.
• Leśnodorski Bogusław, dr, st. asystent przy katedrze historii prawa polskiego.
• Lewkowicz Ksawery, dr, profesor zwycz. pediatrii, członek czynny PAU.
• Listowski Anatol, dr, adiunkt przy katedrze hodowli roślin i doświadczalnictwa.
• Ludkiewicz Adam, inż. górn. metalurg, profesor nadzw. metalurgii stali.
• Łoziński Paweł, dr, profesor tyt. histologii i anatomii porównawczej.
• Łukasik Stanisław, dr, lektor języka rumuńskiego.
• Majcher Józef, naucz, gimn. z Chorzowa.
• Majewicz Stanisław, naucz. gimn.
• Majewski Kazimierz, dr, profesor zwycz. okulistyki.
• Malaga Stanisław, wolontariusz-asystent przy katedrze psychologii pedagogicznej.
• Małecki Mieczysław, dr, profesor nadzw. filologii południowosłowiańskiej.
• Marchlewski Teodor, dr, profesor nadzw. hodowli ogólnej, dziekan wydziału rolniczego.
• Maziarski Stanisław, dr, profesor zwycz. histologii prawidłowej, członek czynny PAU, rektor UJ w l. Akad. 1933/34, 1934/35, 1935/56.
• Metallnann Joachim, dr, docent filozofii przyrody.
• Meyer Antoni, dr praw, inż. górn., em. prezes Wyższego Urzędu Górniczego w Krakowie, wykładający na AG prawoznawstwo ogólne i prawo górnicze.
• Michalski Konstanty, ks., dr, profesor zwycz. filozofii chrześcijańskiej, członek czynny PAU, przewodniczący komisji „Corpus philosophorum medii aevi" w Union Académique Internationale, rektor UJ w r. akad. 1931/32.
• Michalski Marian, ks., dr, zastępca profesora historii dogmatów i patrologii.
• Mikucki Sylwiusz, dr, docent nauk pomocniczych historii, dyrektor kancelarii PAU.
• Mikulski Franciszek, sekretarz wydziału prawa.
• Mikulski Józef, dr, docent zoologii.
• Milewski Tadeusz, dr, docent językoznawstwa słowiańskiego i indoeuropejskiego.
• Miodoński Jan, dr, profesor nadzw. chorób uszu, nosa i gardła.
• Moszew Jan, dr, docent chemii organicznej.
• Mysłakowski Zygmunt, dr, profesor nadzw. pedagogii.
• Nitsch Kazimierz, dr, profesor zwycz. języka polskiego, członek czynny PAU, członek kor. Bułgarskiej i Serbskiej Akademii Nauk.
• Nodzyński Józef, ks. katecheta państw, gimn. żeńskiego.
• Nowak Jan, dr, profesor zwycz. geologii i paleontologii, dr inż. h. c. Politechniki we Wrocławiu, członek czynny PAU, członek zagraniczny Akademii Umiejętności w Pradze, członek nadzwyczajny Akademii Umiejętności i Sztuki w Kordobie.
• Ormicki Wiktor, dr, docent geografii gospodarczej.
• Oszacki Aleksander, dr, profesor tyt. medycyny wewnętrznej.
• Ottmann Włodzimierz, sekretarz UJ.
• Pazdro Kazimierz, inż.
• Piech Kazimierz, dr, profesor nadzw. anatomii i cytologii roślin.
• Piekara Arkadiusz, dr, docent fizyki doświadczalnej.
• Piętka Czesław, kleryk.
• Pigoń Stanisław, dr, profesor zwycz. historii literatury polskiej, członek czynny PAU, rektor USB w l. Akad. 1926/27, 1927/28.
• Piotrowicz Ludwik, dr, profesor zwycz. historii starożytnej, członek kor. PAU.
• Piwarski Kazimierz, dr, docent nowożytnej historii Polski.
• Prawocheński Roman, profesor zwycz. hodowli zwierząt
• Przybyłkiewicz Zdzisław, dr, st. asystent przy katedrze bakteriologii.
• Ręgorowicz Ludwik, b. naczelnik wydziału szkolnego w Województwie Śląskim, naczelnik wydziału Min. W.R. i O.P.
• Robel Jan, dr, adiunkt przy katedrze chemii lekarskiej.
• Rogoziński Feliks, dr, profesor zwycz. fizjologii i nauki żywienia zwierząt, członek czynny PAU.
• Różański Adam, dr nauk techn., profesor zwycz. Inżynierii rolniczej, członek czynny Akademii Nauk Technicznych.
• Salamucha Jan, ks., dr, profesor nadziw, filozofii chrześcijańskiej.
• Sarna Zygmunt, dr, profesor tyt. prawa narodów, dyrektor
• Szkoły Nauk Polit., profesor AH.
• Sawicki-Stella Izydor, inż. dróg i mostów, profesor zwycz. inżynierii i budownictwa.
• Schmidt Stefan, dr, profesor nadzw. ekonomii rolniczej.
• Semkowicz Władysław, dr, profesor zwycz. nauk pomocniczych historii, członek czynny PAU.
• Siedlecki Michał, dr, profesor zwycz. zoologii, dr h. c. Uniwersytetu w Strasburgu, członek czynny PAU, członek zarządu Międzynarodowego Biura Ochrony Przyrody w Brukseli, rektor USB w l. akad. 1919/20, 1920/21.
• Sieppel Ludwik, dr, st. asystent Instytutu Stomatologicznego.
• Skimina Stanisław, dr, docent filologii klasycznej, lektor języka łacińskiego.
• Skowron Stanisław, dr, profesor tyt. zoologii eksperymentalnej.
• Smoleński Jerzy, dr, profesor zwycz. geografii ogólnej, członek kor. PAU, członek Komisji Ludnościowej Międzynarodowej Unii Geograficznej.
• Spławiński-Lehr Tadeusz, dr, profesor zwycz. filologii słowiańskiej, członek czynny PAU, członek kor. Bułgarskiej Akademii Nauk w Sofii, członek zagraniczny Instytutu Słowiańskiego w Pradze, rektor UJ.
• Stanisławski Jan, lektor języka angielskiego.
• Starachowicz Zygmunt, mgr praw.
• Starmach Karol, dr, adiunkt przy katedrze ichtiologii i rybactwa.
• Staronka Wilhelm, dr, profesor zwycz. chemii ogólnej AG.
• Starzewski Maciej, dr, profesor nadzw. prawa politycznego i prawa narodów.
• Sternbach Leon, dr, profesor honorowy filologii klasycznej, dr fil. h. c. UJ, członek czynny PAU, członek zagraniczny Akademii Umiejętności w Pradze, członek kor. Austr. Instytutu Archeologicznego w Wiedniu.
• Stępień Stanisław, naucz. gimn.
• Stępowski Bronisław, dr, docent położnictwa i chorób kobiecych.
• Stołyhwo Kazimierz, dr, profesor nadzw. antropologii, członek kor. Szkoły Antropologicznej w Paryżu, członek Rady Zarządzającej Międzynarodowym Instytutem Antropologii w Paryżu, członek Rady Stałej Zjazdów Międzynarodowych Antropologii i Etnologii, członek komitetu specjalistów w zakresie amerykanistyki przy Instytucie Międzynarodowym Współpracy Intelektualnej Ligi Narodów.
• Studniarski Jan, dypl. inż. elektr., dr inż., profesor zwycz. elektrotechniki AG, członek kor. Akademii Nauk Techn. rektor AG w latach akad. 1922/23, 1923/24.
• Supniewski Janusz, dr, profesor nadzw. farmakologii, dziekan wydziału lekarskiego.
• Swaryczewski Antoni, dr, st. asystent przy katedrze mineralogii.
• Szczotka Stanisław, dr, asystent przy katedrach historii,
• Szumowski Władysław, dr wszech nauk lek., dr fil., profesor zwycz. historii i filozofii medycyny, członek kor. PAU, członek kor. Międzynarodowej Akademii Historii Nauk w Paryżu.
• Szydłowski Tadeusz, dr, profesor zwycz. historii sztuki.
• Takliński Władysław, inż. technolog, profesor zwycz. mechaniki teoretycznej i wytrzymałości materiałów, rektor AG w l. akad. 1933/34—1938/39. .
• Tempka Tadeusz, dr, profesor nadzw. chorób wewnętrznych.
• Tochowicz Leon, dr, docent chorób wewnętrznych.
• Turski Stanisław, dr, st. asystent przy katedrze matematyki
• Urbańczyk Stanisław, mgr, st. asystent przy katedrze języka polskiego.
• Wachholz Leon, dr, profesor honorowy medycyny sądowej, członek czynny PAU, b. wiceprezes niemieckiego Towarzystwa Sądowo-lekarskiego.
• Walter Franciszek, dr, profesor zwycz. dermatologii i wenerologii, członek kor. PAU.
• Ważewski Tadeusz, dr, profesor nadzw. matematyki.
• Wicher Władysław, ks., dr, profesor zwycz. teologii moralnej.
• Wilk Antoni, dr, adiunkt przy katedrze astronomii.
• Wilkosz Witold, dr, profesor zwycz. matematyki.
• Windakiewicz Edward, inż. górn., dr nauk techn. h. c., docent górnictwa minerałów solnych AG.
• Winid Walenty, dr, docent antropogeografii, profesor AHw Krakowie.
• Włodek Jan, dypl. rolnik Akademii Roln. w Berlinie, dr, profesor zwycz. uprawy roli i roślin, członek kor. Czechosłowackiej Akademii Roln.
• Wojtusiak Roman, dr, docent zoologii.
• Wolski Józef, dr, st asystent przy katedrze historii starożytnej.
• Wolter Władysław, dr, profesor zwycz. prawa i procesu karnego.
• Zabłocki Jan, dr, docent botaniki.
• Zalewski Feliks, inż. górn., profesor zwycz. górnictwa II AG.
• Zawadzki Longin, dr, st. asystent przy katedrze chemii nieorganicznej.
• Zechenter Adam, dr, em. wiceprezes Sądu Apelacyjnego w Katowicach.
• Zerndt Jan, dr, naucz. gimn.
• Ziłyński Jan, dr, profesor nadzw. języków ruskich.
• Zoll Fryderyk, dr, profesor honorowy prawa cywilnego, członek czynny PAU, członek Trybunału Kompetencyjnego, członek Komisji Kodyfikacyjnej, członek kor. Akademii Prawa Niemieckiego, rektor UJ w r. akad. 1912/13.
• Zubrzycki January, dr, profesor nadzw. położnictwa i chorób kobiecych.
• Żabiński Albin, dr, profesor i rektor AH.