DUCH: 2. PARAKLETOS – DUCH PRAWDY

Rekolekcje Jana Pawła II na temat Ducha Świętego

PARAKLETOS – DUCH PRAWDY

1. Cytowaliśmy już wielokrotnie słowa Jezusa, który w mowie pożegnalnej do Apostołów w Wieczerniku obiecuje zesłanie Ducha Świętego, nowego Obrońcy i Pocieszyciela, danego nam już na zawsze: « Ja zaś będę prosił Ojca, a innego Pocieszyciela da wam, aby z wami był na zawsze – Ducha Prawdy, którego świat przyjąć nie może, ponieważ Go nie widzi ani nie zna » (J 14,16-17). 
Mowa pożegnalna Jezusa zawarta w uroczystym opisie Ostatniej Wieczerzy jest pierwszym i podstawowym źródłem biblijnej pneumatologii – dyscypliny teologicznej dotyczącej Ducha Świętego. Chrystus mówi o Nim jako o Paraklecie, który « pochodzi » od Ojca i którego Ojciec « pośle » Apostołom i Kościołowi « w imię Syna », wówczas, gdy Syn sam « odejdzie » i « za cenę » tego odejścia, które miało dopełnić się przez Ofiarę krzyżową Chrystusa (por. J 14,16; 16,7). 

«Parakleta» nazywa Jezus Duchem Prawdy. Czyni to przy różnych okazjach (por. także J 15,26; 16,13). 

2. W tej samej mowie pożegnalnej Chrystus odpowiadając na pytanie apostoła Tomasza powiedział o sobie: « Ja jestem drogą i prawdą, i życiem » (J 14,6). Z tego dwukrotnego odwołania się Jezusa do prawdy wówczas, gdy chce On określić, kim jest On sam i kim jest Duch Święty, wynika, że nazwanie Parakleta Duchem Prawdy oznacza, iż jest On tym, który — po odejściu Chrystusa — będzie utrzymywał wśród uczniów tę samą Prawdę, którą Chrystus jest, i którą głosi. On sam bowiem — Parakletos — jest prawdą tak jak Chrystus. « Duch daje świadectwo, bo [Duch] jest prawdą » (l J 5,6) – czytamy w Pierwszym Liście Janowym, gdzie również Apostoł pisze: «My jesteśmy z Boga. Ten, który zna Boga, słucha nas. Kto nie jest z Boga, nas nie słucha. W ten sposób poznajemy ducha prawdy i ducha fałszu» [spiritus errorzs] (l J 4,6). 
Posłannictwo Syna i posłannictwo Ducha Świętego spotykają się i wzajemnie dopełniają w tym poznaniu prawdy, w zwycięstwie nad fałszem. Ich działanie dokonuje się w ludzkiej duszy i w dziejach świata. Odróżnienie prawdy od fałszu jest początkiem takiego działania. 

3. Trwanie w prawdzie, a również postępowanie w prawdzie jest sprawą zasadniczą dla Apostołów i dla uczniów Chrystusa, dla Kościoła u jego początków i w coraz to nowych pokoleniach w ciągu wieków. Z tego punktu widzenia zapowiedź Ducha Prawdy ma znaczenie kluczowe. Chrystus mówi w Wieczerniku: « Jeszcze wiele mam wam do powiedzenia, ale teraz [jeszcze] znieść nie możecie » (J 16,12). Istotnie, misja mesjańska Jezusa z Nazaretu trwała krótko – zbyt krótko, by odsłonić przed uczniami wszystkie zakresy Objawienia. Nie tylko czas był zbyt krótki, ale także przygotowanie i sama pojętność słuchaczy – ograniczona. 
Niejednokrotnie sami Apostołowie « byli zdumieni w duszy » (Mk 6,52), niejednokrotnie nie rozumieli (por. np. Mk 8,21). I dawali na to dowody, że nie rozumieją – lub też że rozumieją nie tak, jak należało rozumieć słowa i czyny Chrystusa (por. np. Mt 16,6-11). Tak więc w całej pełni tłumaczą się słowa Mistrza: « Gdy zaś przyjdzie On, Duch Prawdy, doprowadzi was do całej prawdy » (J 16,13). 

4. Pierwszym potwierdzeniem tych słów Jezusa stanie się dzień Pięćdziesiątnicy i dni następne, jak czytamy w Dziejach Apostolskich, zarówno gdy chodzi o Apostołów i ich najbliższych towarzyszy w ewangelizacji, jak też o coraz dalsze pokolenia uczniów i wyznawców Chrystusa. Wszak Ewangelia przeznaczona jest dla wszystkich narodów – a w nich: dla coraz to nowych pokoleń, które będą się rozwijać w kontekście różnych kultur i wielorakiego postępu cywilizacji i nauki. « Duch Prawdy, który od Ojca pochodzi, On będzie świadczył o Mnie » (J 15,26) – mówi Chrystus ogarniając myślą cały bieg dziejów. « Będzie świadczył », będzie ukazywał prawdziwe znaczenie Ewangelii wewnątrz Kościoła i w jego posłannictwie do świata. Stale i na każdym miejscu, w kontekście wszystkiego, co się zmienia i rozwija w życiu ludzkości, « Duch Prawdy » będzie doprowadzał Kościół « do całej prawdy » (J 16,13). 

5. Pomiędzy tym, co objawia Duch Święty i tym, co objawia Jezus, zachodzi ścisłe powiązanie. Nie chodzi tu o dwa różne, odrębne objawienia. Wynika to ze słów, w których Jezus wyraża swoją obietnicę: « Duch Święty, którego Ojciec pośle w moim imieniu, On was wszystkiego nauczy i przypomni wam wszystko, co Ja wam powiedziałem » (J 14,26). Przypominanie jest funkcją pamięci. Przypominając, powraca się do tego, co było, co zostało powiedziane czy dokonane, odnawiając w świadomości rzeczy przeszłe, sprawiając, że one niejako odżywają. Jednakże, posłannictwo Ducha Świętego, Ducha Prawdy obdarzone Boską mocą nie pozostaje skierowane tylko do przeszłości jako takiej. Duch Prawdy « przypominając » słowa i czyny oraz całą zbawczą tajemnicę Chrystusa, uobecnia je stale w Kościele, sprawia, że stale są aktualne — a równocześnie przyoblekają się w aktualność Kościoła — wspólnoty zbawienia. Dzięki działaniu Ducha Świętego Kościół nie tylko pamięta prawdę, ale trwa w prawdzie otrzymanej od swego Pana. 
W ten sposób wypełniają się także słowa Chrystusa: « 0n będzie świadczył o Mnie » (J 15,26). Świadectwo Ducha Prawdy kształtuje wciąż żywą obecność Chrystusa, siłę Ewangelii, coraz pełniejsze spełnienie Odkupienia, stałe objawianie prawdy i cnót. W ten sposób Duch Święty doprowadza Kościół do wszelkiej prawdy. 
[…] 

7. « Duch Prawdy (…) oznajmi wam rzeczy przyszłe » (J 16,13), mówi Jezus. Co oznacza ta profetyczna i eschatologicz­na wizja przyszłości Kościoła, w której cała droga dziejowa, do prze­bycia której jest on powołany, znajduje się — według słów Jezusa — w zasięgu oddziaływania Ducha Świętego? Oznacza ona zdą­żanie ku spotkaniu z uwielbionym Chrystusem, do którego Koś­ciół pod natchnieniem Ducha Świętego woła: « Przyjdź, Panie Je­zu! » (Ap 22,20). Duch Święty prowadzi Kościół do stałego postę­pu w rozumieniu objawionej prawdy. On czuwa nad jej nauczaniem i przechowywaniem w Kościele, a także nad jej stosowaniem w zmieniających się sytuacjach dziejowych. Pobudza i prowadzi do rozwoju wszystkiego, co służy poznaniu i rozszerzaniu tej prawdy, a przede wszystkim do rozwoju egzegezy Pisma Świętego i ba­dań teologicznych, które nie mogą się nigdy odłączyć od kierow­nictwa Ducha Prawdy ani od Magisterium Kościoła, w którym ten Duch nieustannie działa. 
Wszystko odbywa się w wierze i przez wiarę, pod kierunkiem Ducha Świętego, zgodnie z tym, co mówi Encyklika Dominum et Vivificcmtem: « Całkowite mysterium Christi domaga się wiary, ona bowiem właściwie wprowadza człowieka w rzeczywistość objawio­nej tajemnicy. 'Doprowadzenie do całej prawdy’ dokonuje się więc w wierze i poprzez wiarę, co jest dziełem Ducha Prawdy i owo­cem Jego działania w człowieku. Duch Święty ma być tutaj najwyższym przewodnikiem człowieka: światłem ducha ludzkiego. Od­nosi się to do Apostołów, którzy naprzód byli naocznymi świad­kami, a z kolei mieli się stać wobec innych świadkami tego wszyst­kiego, co Chrystus, 'czynił i nauczał’, a zwłaszcza Jego Krzyża i Zmartwychwstania. W dalszej perspektywie odnosi się to do wszystkich pokoleń uczniów i wyznawców Mistrza, jeśli mają z wiarą przyjmować i owocnie wyznawać działającą w dziejach czło­wieka Boską tajemnicę, tajemnicę objawioną, która wyjaśnia osta­teczny sens tych dziejów » (n. 6). 

8. W ten sposób « Duch Prawdy » stale oznajmia rzeczy przy­szłe: stale też ukazuje ludzkości tę Przyszłość w Bogu, która jest ponad i poza wszelką przyszłością doczesną: w ten sposób nada­je wieczną wartość przyszłości świata. Stale też przekonuje czło­wieka, że we wszystkim, co posiada i co czyni, jest on wezwany przez Boga w Chrystusie do zbawienia. Parakletos – Duch Prawdy jest prawdziwym « Pocieszycielem » człowieka. Jest prawdziwym Obrońcą i Rzecznikiem. Jest prawdziwą rękojmią Ewangelii w dziejach: pod Jego wpływem Ewangelia – Dobra Nowina wciąż jest ta sama i stale nowa, wciąż na nowo oświeca drogę człowieka ku niebu słowami życia wiecznego (por. J 6,68). 

Ze str.:http://www.zwiastowanie.alleluja.pl/tekst.php?numer=15711 

(17.5.1989)