Chyba jednak jestem konserwatystą

Przy okazji notki o kadłubie promu, zwodowanym w Gdańsku, wynikła różnica zdań dotycząca nazewnictwa.

Podobno w szkołach wyższych statkowych, w pierwszym semestrze, wybija się gawiedzi z głowy rozróżnienie na statek i okręt. Postanowiłem co nieco zgłębić temat.

Etymologia słowa okręt

– wg Brucknera – okręt, okrętowy, to, czem się kręci, steruje(okręć !)

Rdzeń okre– (nt) / akre- / arke- spokrewniony z "arka" (arga > argo-nautes), ang. arkO.E. earc(metateza – acre, fonet. akre) i z arcane (tajemny, sekretny) pochodzący z L. arcanus(secret, hidden) od PIE *ark – straż, od czego Gk. Arkos"obrona" (Argus!),arkein"do odparcia", Arm. argel "przeszkoda", litew. raktas"klucz", "rakinti" do zamykania, zamek. http://www.etymonline.com/index.php?term=arcane&allowed_in_frame=0

Metateza słowa okręt (fonet. okrent) uwzględniając przejście znaku "h" w "k", ma postać hronet, w dzisiejszym zapisie to chronet’ – chroniec / chronić.

Takie znaczenie polskiego słowa okręt jest w pełni zgodne ze znaczeniem w PIE, greckim, łacinie. Dzisiaj okręt, jako element uzbrojenia, oręża,  jest tajny, skrywany, bez wątpienia sterowany, kierowany, pilnuje, broni, odpiera, zamyka dostęp.    CBDO

**********************************************************************************         

 arka < arha < hran < chran < chrań / chroń, np Noego z jego trzódką przed potopem.

**********************************************************************************

 Etymologia słowaship

ship (n.)

O.E. scip "ship, boat," from P.Gmc. *skipam (cf. O.N., O.S., Goth. skip, Dan. skib, Swed. skepp, M.Du. scip, Du. schip, O.H.G. skif, Ger. Schiff), "Germanic noun of obscure origin" [Watkins]. Others suggest perhaps originally "tree cut out or hollowed out," and derive it from PIE root *skei- "to cut, split." The O.E. word was used for small craft as well; in 19c., distinct from aboat in having a bowsprit and three masts, each with a lower, top, and topgallant mast. French esquif, Italian schifo are Germanic loan-words. (http://www.etymonline.com/index.php?term=ship&allowed_in_frame=0)

Istna wieża Babel 🙂  Postaćscibdaje podstawy do metatezy sbic > zbići zawiera nie tylko znaczenie cut i split, ale także stworzenie czegoś poprzez zbicie, połączenie razem. Ściąć, podzielić i zbić – przepis na łódź, statek, z drewna, ma się rozumieć. Nie zawiera odniesienia do jakiejkolwiek funkcji obronnej, wojennej, czy ogólniej – militarnej.

To by mi sie zgadzało. Poza tym statek rakietowy i okręt kontenerowy, brzmi dość durnie. Moim zdaniem słusznie. Dlatego, że okręt świadczy o przeznaczeniu, służbie, celu. Okręt podwodny wiadomo do czego służy. Statek podwodny juz raczej do czego innego, np statek badawczy. Okręty badawcze to dość rzadkie zjawisko. Nie słyszałem..

Jedno może sie zamienić w drugie, bez konieczności poważnej przebudowy. I tak np statek handlowy, może stać sie okrętem. Wystarczy zamontować na nim wyrzutnie rakiet, czy bomb głębinowych i wcielić do marynarki wojennej. Z gówna bata nie ukręci i takiż to bedzie okręt, ale będzie..

Z okrętu mozna też zrobić muła, po zdemontowaniu wyposażenia wojennego i zasypaniu boksytami, bedzie statek.

Wszystko przez to, że te nasze szkoły uczą teraz pracowników dla anglosaskich firm i mimo, ze u nich historycznie to też nie to samo, to tam nikt nie wymaga przesadnej ilości słownictwa i znajomości zaszłości, liczy sie kontekst. Wręcz, ktoś kto chciałby zaoponować, czy użyć innego słowa, mógłby być postrzegany jako wymądrzający się. To niebezpieczna postawa na saksach. U nas zresztą również, ale tam konsekwencja bardziej bolesna. Szkoda roboty dobrze płatnej, przecież ukaz carski wskazuje co czynić wypada podwładnemu…