Ogólnopolska wystawa IPN „586 dni stanu wojennego”

W związku z 30. rocznicą wprowadzenia stanu wojennego Instytut Pamięci Narodowej zaprasza na ogólnopolską wystawę pt. „586 dni stanu wojennego”. Stylizowane na stary kalendarz, w którym opisano najważniejsze wydarzenia i zachowano sugestywne zdjęcia i dokumenty, plansze przybliżają obraz lat 1981–1983. Wystawa upamiętnia osobiste dramaty ofiar, indywidualne akty sprzeciwu Polaków, ale też różnorodność postaw podzielonego społeczeństwa.

Obrazy z więzień, posiedzeń sądów doraźnych i pogrzebów przeplatają się z wielką polityką – spektakularnymi operacjami wojskowo-milicyjnymi, masowymi demonstracjami opozycji, walkami ulicznymi – jak również obrazami życia codziennego w realnym socjalizmie. Jednym z wątków wystawy są też reakcje podzielonego żelazną kurtyną świata na dramatyczne wydarzenia w Polsce.

*****

W sierpniu 1980 r. masowy protest robotników, wspieranych przez inne grupy społeczne, zmusił komunistyczne władze do kapitulacji. Przywódcy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej zaakceptowali porozumienie, którego kluczowym elementem było powołanie niezależnych od władz związków zawodowych. Wkrótce powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, który z czasem skupił blisko dziesięć milionów członków.

Przez 468 dni Polacy żyli nadzieją, że możliwa jest powolna demokratyzacja systemu, a stopniowo także odzyskanie suwerenności. Z ogromnym entuzjazmem kreślono plany przebudowy państwa.

Komuniści nie zamierzali jednak zrezygnować z monopolu władzy. Od jesieni 1980 r. przygotowywano się do siłowej rozprawy ze społeczeństwem. Marzenie o wolności zostało brutalnie przerwane 13 grudnia 1981 r., gdy na ulice polskich miast wyjechały czołgi.

Stan wojenny wprowadzono po to, by ocalić komunistyczną dyktaturę i zniszczyć „Solidarność”. Władzom nie udało się osiągnąć żadnego z tych celów. Zamordowano kilkadziesiąt osób, tysiące uwięziono, dziesiątki tysięcy prześladowano na różne sposoby. Zniszczono społeczny entuzjazm i nadzieję, które w takim wymiarze jak w 1981 r. już nigdy się nie odrodziły. Gospodarka pogrążyła się w przewlekłym kryzysie. Przedłużona agonia systemu zabrała Polsce kolejnych osiem lat.

Postulaty NSZZ „Solidarność” w większości zostały zrealizowane po 1989 r. Spełniły się najskrytsze marzenia – upadł mur berliński, rozpadł się Związek Sowiecki, Polska jest członkiem Unii Europejskiej i NATO. Stało się to dzięki wysiłkowi i poświęceniu tych, którzy po 13 grudnia 1981 r. nie pozostali obojętni i stawili opór złu. Wielu z nich zapłaciło wysoką cenę za swoją postawę, niektórzy płacą ją do dziś. W 30. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego ku nim kierujemy naszą wdzięczną pamięć.

dr Łukasz Kamiński

Prezes Instytutu Pamięci Narodowej 

Wystawa, rozbudowana o wątki regionalne, zaprezentowana zostanie jednocześnie w kilkunastu miastach w Polsce:        

        Warszawa, plac Zamkowy, otwarcie 13 grudnia 2011 r., godz. 18, prezentacja do 29 grudnia 2011 r.

        Białystok, plac Jana Pawła II, otwarcie 11 grudnia 2011 r., godz. 12, prezentacja do 30 grudnia 2011 r.

        Bydgoszcz, Stary Rynek, otwarcie 12 grudnia 2011 r., godz. 17, prezentacja do 21 grudnia 2011 r.

        Czeladź, Muzeum „Saturn”, ul. Dehnelów 1, otwarcie 9 grudnia 2011 r., godz. 17, prezentacja do 5 stycznia 2012 r.

        Gdańsk, plac Solidarności, otwarcie 13 grudnia 2011 r., godz. 16.45, prezentacja do 8 stycznia 2012 r.

        Jastrzębie-Zdrój, Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Wielkopolska 1a, otwarcie 22 grudnia 2011 r., prezentacja do 31 stycznia 2012 r.

        Katowice, Rynek, otwarcie 12 grudnia 2011 r., godz. 19.30, prezentacja do 30 grudnia 2011 r.

        Kielce, Rynek, otwarcie 13 grudnia 2011 r., godz. 12, prezentacja do 31 grudnia 2011 r.

        Kraków, plac Szczepański, otwarcie 13 grudnia 2011 r., godz. 12, prezentacja do 14 stycznia 2012 r.

        Lubin, Centrum Kultury „Muza”, ul. Armii Krajowej 1,otwarcie 13 grudnia, godz. 16.

        Łowicz, plac Stary Rynek, otwarcie 11 grudnia 2011 r., godz. 17, prezentacja do 17 grudnia 2011 r.

        Łódź, Instytut Europejski, ul. Piotrkowska 262/264, otwarcie 13 grudnia 2011 r., godz. 10.50, prezentacja do 30 grudnia 2011 r.

        Piotrków Trybunalski, Park Jana Pawła II (przy ul. Słowackiego), otwarcie 18 grudnia 2011 r., godz. 11, prezentacja do 22 grudnia 2011 r.

        Ruda Śląska, Parafia Bożego Narodzenia, ul. Leśna 37, prezentacja w dniach 9–11 grudnia 2011 r.

        Ruda Śląska, Muzeum Miejskie im. Maksymiliana Chroboka, ul. Wolności 26, otwarcie 13 grudnia 2011 r., godz. 10, prezentacja do 19 grudnia 2011 r.

        Sosnowiec, Muzeum w Sosnowcu, ul. Chemiczna 12, otwarcie 12 grudnia 2011 r., godz. 16.30, prezentacja do 31 stycznia 2012 r.

        Szczecin, Jasne Błonia (przy Urzędzie Miasta), otwarcie 13 grudnia 2011 r., godz. 13.45, prezentacja do 30 grudnia 2011 r.

        Toruń, Rynek Staromiejski, otwarcie 13 grudnia 2011 r., godz. 16.30, prezentacja do 21 grudnia 2011 r.

Zob.: Ogólnopolska wystawa IPN "586 dni stanu wojennego"