Mimo, że znana od zawsze, medycyna nadal nie znalazła na nią leku.
Rozwojowi choroby sprzyja nadmierne wytwarzanie kwasu moczowego. We krwi może się rozpuścić tylko jego określona ilość. Gdy jest nadmiar zaczyna się krystalizować. Kryształki zwane moczanami odkładają się i rosną w stawach i tkankach okołostawowych. Moczany są ostre i ranią tkankę wywołując stan zapalny. Dna moczanowa inaczej zwana podagrą lub artretyzmem, o której kiedyś mówiono choroba bogaczy.
Przeważnie rozwija się kilkanaście lat bezobjawowo. Świadczyć może o niej jedynie podwyższone stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi zwane hiperurykemią. Pierwszym objawem jest często nagły ból w stawie. Pojawia się w nocy lub wcześnie rano. Narasta falami i jest coraz bardziej dotkliwy. Chory staw jest obrzęknięty, zaczerwieniony, skóra nad nim błyszcząca i czerwona. Jeśli choroba nie zostanie natychmiast leczona a chory nie zmieni diety kryształki zaczną się odkładać również w tkankach miękkich pięt, paluchów, uszu, w kaletkach maziowych różnych stawów i będą tworzyć guzki dnawe. Dwadzieścia razy częściej dotyka mężczyzn. Pojawia się najczęściej między 45 – 60 rokiem życia. U kobiet pojawia się po 65 roku życia , ponieważ do tego czasu wytwarzane hormony płciowe chronią przed chorobą.
Pierwotna postać występuje gdy organizm z niewiadomych przyczyn produkuje duże ilości kwasu moczowego i ma kłopot z jego wydalaniem. Wtórna postać (ok. 10 %) pojawia się w następstwie białaczki, napromieniowania, przewlekłej choroby nerek, nadmiernego objadania się, lub źle przeprowadzonej kuracji odchudzającej czy głodówki. Może towarzyszyć cukrzycy typu 2, zaburzeniom gospodarki lipidowej, nadciśnieniu tętniczemu, nadwadze, otyłości brzusznej.
Choroba jest nieuleczalna ale możemy sobie z nią radzić unikając kolejnych ataków. Farmakoterapia polega na przyjmowaniu leków obniżających stężenie kwasu moczowego we krwi i przyspieszającego jego wydalanie. Należy także unikać produktów bogatych w puryny. Produkty zwierzęce zawierają więcej puryn. Dużo jest ich zwłaszcza w tłustym mięsie i innych tłustych potrawach bogatych w białko.
Należy spożywać dużo ryb i warzyw strączkowych, makarony na mące razowej, kaszy jaglanej ( ma ona właściwości odkwaszające). Picie dużej ilości wody także sprzyja wypłukiwaniu kwasu moczowego. Odpowiednio zbilansowana dieta pozwoli złagodzić przebieg choroby.