Wszechobecne katalogi

Katalogi w naszym życiu są tak wszechobecne, że przestaliśmy dostrzegać ich istnienie. Praktycznie korzystamy z nich przez cały czas. Jeśli trafiliście na ten tekst klikając zakładkę „kultura” tudzież wybierając z „chmury” tagów „książka”, „recenzja”, „Umberto Eco” – skorzystaliście z katalogu. Podobnie ma się rzecz, gdy trafiliście poprzez hasło wpisane w internetowej wyszukiwarce. Tekst, który czytacie w moim komputerze też jest opisany i przypisany do jakiegoś katalogu tak, abym nie musiał go długo szukać. Katalogujemy zdjęcia z wakacji, ślubów, imprez itd. Tworzymy katalog sporządzając listę zakupów, z katalogu korzystamy w restauracji zamawiając potrawy. Tym samym katalogi pełnią niezwykle istotną funkcję w naszym życiu. Wprowadzają porządek. Bez nich zapadamy w chaos stereotypu damskiej torebki – teoretycznie jej zawartość jest niezbędna Paniom do […]

Katalogi w naszym życiu są tak wszechobecne, że przestaliśmy dostrzegać ich istnienie. Praktycznie korzystamy z nich przez cały czas. Jeśli trafiliście na ten tekst klikając zakładkę „kultura” tudzież wybierając z „chmury” tagów „książka”, „recenzja”, „Umberto Eco” – skorzystaliście z katalogu. Podobnie ma się rzecz, gdy trafiliście poprzez hasło wpisane w internetowej wyszukiwarce. Tekst, który czytacie w moim komputerze też jest opisany i przypisany do jakiegoś katalogu tak, abym nie musiał go długo szukać. Katalogujemy zdjęcia z wakacji, ślubów, imprez itd. Tworzymy katalog sporządzając listę zakupów, z katalogu korzystamy w restauracji zamawiając potrawy.

Tym samym katalogi pełnią niezwykle istotną funkcję w naszym życiu. Wprowadzają porządek. Bez nich zapadamy w chaos stereotypu damskiej torebki – teoretycznie jej zawartość jest niezbędna Paniom do życia, praktycznie jednak znalezienie w niej czegokolwiek od razu graniczy z cudem. Złośliwe porzekadło głosi, że do kobiety należy dzwonić dwa razy – raz, żeby znalazła telefon w torebce i drugi, żeby mogła odebrać.

Ze względu na mnogość opcji skatalogowania jednakże katalogi mogą wprowadzić w nasze życie chaos. Przykład stereotypu damskiej torebki znów się nasuwa. Układając książki na półce staram się, by stały w porządku tematycznym. Płyty z muzyką z kolei segreguję alfabetycznie a z filmami – chaotycznie. Czyli wcale. Ale przecież są serie wydawnicze, które ustawiam osobno, choć dotyczą różnej tematyki i są dziełem różnych autorów, np. biblioteka literatury XIX wieku. Aby więc katalogi spełniły swoją rolę porządkowania świata, muszę pamiętać co, gdzie i dlaczego przypisałem ustawiając książki czy płyty.

Siłą rzeczy katalogi ze względu na swą istotną rolę przeniknęły do sztuki, do literatury i sztuk plastycznych. Na przykład w Iliadzie Homera mamy dokładny katalog statków greckich płynących do Troi. Jednakże, co należy podkreślić, katalogi tworzone przez pisarzy jako środek wyrazu mają inny cel, a tym samym konstruowane są według innych kryteriów i przybierają inną postać.

Właśnie tym typem specyficznych katalogów, list i spisów w literaturze postanowił zająć się Umberto Eco. W następstwie cyklu wykładów przygotowanych przez niego na propozycję Muzeum Luwru powstała książka „Szaleństwo katalogowania”, zabierająca Czytelnika w niezwykłą podróż po świecie literackich katalogów. Ukazanie ich złożonej specyfiki i bogactwie form staje się zarazem pretekstem do rozważań o literaturze i jednocześnie – kopalnią wiedzy na ten temat oraz informacji o historii sztuki.

„Szaleństwo katalogowania” ze względu na tematykę i sposób jej ujęcia postrzegane jest jako kontynuacja „Historii piękna” i „Historii brzydoty” autorstwa profesora Uniwersytetu w Bolonii, publicysty, eseisty i jednego z najbardziej poczytnych pisarzy naszych czasów. Niezwykle ciekawe teksty Eco w starannym wydaniu uzupełniają kapitalne ilustracje. Wszystko to sprawia, że na pierwszy rzut oka poświęconą specyficznej tematyce książkę pochłania się jednym tchem.

Autor: Umberto Eco

Tytuł / tytuł oryginalny: Szaleństwo katalogowania / Vertigine della lista

Wydawnictwo: Rebis, Poznań 2009

Oprawa: twarda