Wojskowe zdjęcia lotnicze, na których widać rzędy grobów, posłużą do prac ekshumacyjnych w kwaterze Ł na Powązkach Wojskowych. Prace ruszą w marcu.

– Na tych zdjęciach widać dokładne rzędy grobów – mówi prof. Krzysztof Szwagrzyk, pełnomocnik prezesa IPN ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego. Zdjęcia pochodzą z lat 50., czyli okresu, w którym dokonywano tajnych pochówków na Łączce. Planowano je wykorzystać do sporządzenia map wojskowych. Historycy IPN odnaleźli je ostatnio w Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie.

Szwagrzyk zaznacza, że teraz zostaną przeprowadzone badania porównawcze z obecnymi mapami, tak aby dokładnie określić miejsca kolejnych poszukiwań. – Udało się nam zdobyć fotografie lotnicze, które pokazują obszar dawnego pola więziennego, jesienią będziemy się starali nałożyć je na współczesną mapę – podkreśla historyk. Drugi etap prac ekshumacyjnych planowany był na październik, ale zostanie odłożony. – IPN w całości pokryje koszty związane z drugim etapem. Tego typu przedsięwzięcie wymaga rozpoczęcia pewnych procedur finansowych i przetargowych – zaznacza Szwagrzyk.

Przetarg na prace ekshumacyjne ma być ogłoszony w ciągu tygodnia, a jego rozstrzygnięcie jest planowane na koniec listopada. Ale jak podkreśla badacz, pora jesienna czy zimowa zdecydowanie nie sprzyja pracom ekshumacyjnym i dlatego należy je przełożyć na wiosnę. – W najbliższym tygodniu powinien zostać ogłoszony przetarg. Następnie jest kilka tygodni na wyłonienie oferenta. Moglibyśmy w takim razie przystąpić do prac ziemnych dopiero na początku grudnia. Ale nie da się tego wykonać ze względu na charakter prac, ich prowadzenie w temperaturach poniżej zera nie jest możliwe – stwierdza wrocławski historyk. Dlatego termin rozpoczęcia drugiego etapu planowany jest wstępnie na 15 marca przyszłego roku. – Mogę powiedzieć, że prawdziwe prace ekshumacyjne z pewnością rozpoczną się w marcu przyszłego roku – zapewnia.

Do tego czasu ekipa prof. Szwagrzyka przeprowadzi na Powązkach prace badawcze w postaci próbnych odwiertów, badań sondażowych i dokładnego określenia miejsca wykopów, tak by na wiosnę ruszyć intensywnie z pracami. Obszar planowanych badań jest trzy razy większy od dotychczasowych i leży w obszarze muru cmentarnego znajdującego się od strony drogi szybkiego ruchu.

Podczas pierwszego etapu prac wydobyto 117 szczątków ofiar terroru komunistycznego. Obecnie trwają intensywne badania identyfikacyjne i genetyczne. Ich pierwsze wyniki będą znane za kilka tygodni.

Kwatera na Łączce to miejsce, gdzie w latach 1948-1956 pochowano kilkuset zmarłych i straconych w więzieniu mokotowskim w Warszawie. IPN nie wyklucza, że wydobyte szczątki mogą należeć m.in. do rtm. Witolda Pileckiego, gen. Augusta Emila Fieldorfa "Nila" – szefa Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki" – dowódcy 5. Brygady Wileńskiej AK, i ppłk. Łukasza Cieplińskiego – przywódcy Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".