Wernisaż jakich… niewiele

Pomimo przewartościowania znaczeń i schyłku takiego rozumienia pojęcia „kultura”, jakie obowiązywało jeszcze ćwierć wieku temu – zdarza się, że nadal warto odwiedzać (nawet lubelskie) sale wystawowe.

Ekspozycje współczesnego malarstwa nie budzą ani zainteresowania krytyków, których nad Bystrzycą już nie ma, ani publiczności, wolącej oglądać spacery po linie adeptów „Carnavalu” Sztukmistrzów. Wiek XXI odchodzi już nie tylko w USA i na zachodzie Starego Kontynentu od zmaterializowania pomysłu twórczego i zamienienia go w dzieło. Podobno (tak chcą pokazywane przez TV gadające głowy) wartość mają jedynie projekty, akcje i „wydarzenia” (głównie na Facebooku). Tym bardziej cieszy dobra wciąż forma tych, co w latach 70. XX w. i nieco później tworzyli między Bugiem a Odrą obieg kultury, niezależnej tak od finansów Matuszki Partiji jak CIA. Weterani mają się dziś dobrze – niekoniecznie finansowo, bo wszelkie granty są dla pupili biurokratów, natomiast w sensie twórczym.

Wystawiane aktualnie w „Chatce Żaka” płótna Mariusza Kiryły są namacalnym dowodem na to, iż można funkcjonować absolutnie obok wszechwładnej komercji.

Nieżyjący już znawca literatury i literackości, prof. Władysław Panas twierdził, że najbardziej wartościowi i twórczy jego studenci wywodzili się z roczników 1954-1957. Patrząc na to, co zafundowała owemu pokoleniu polska historia, trudno się dziwić ocenie wybitnego znawcy książek i ludzi. Kiryła do tego właśnie grona należy, siłą rzeczy pamięta lecące nad Czechosłowację samoloty z „bratnią pomocą”, widziane z perspektywy pięknego wówczas i zadbanego Parku Ludowego, potem zaś tragedię Wybrzeża roku 1970, która z wielu jego rówieśników uczyniła ludzi dorosłych.

Ów grudzień nad Bałtykiem uświadomił późniejszemu malarzowi, iż człowieka należy szanować i kochać – a nie strzelać do niego! Stąd wiele lat tworzenia w ramach tzw. kontrkultury i ruchu Dzieci Kwiatów. Chadzał Kiryła, acz na pewno nie codziennie, do liceum plastycznego przy ul. Grodzkiej, poprzez mury którego przewinęła się wówczas plejada artystów z czasem wybitnych: Andrzej Kot i jego młodszy brat – Zbigniew, Tomasz Dybala, Lech Bajena, Krzysztof A. Sprawka, Leszek Pieńkoś, Piotr Strelnik-Wendy, Robert Ocias…

Wszyscy oni już w trakcie nauki przy Grodzkiej wykazywali niepospolite talenty plastyczne i – co dzisiaj wydaje się zbyteczne i niezrozumiałe – starali się solidnie zgłębić tajniki tworzenia. Nikt nie zarzuci im nieznajomości rysunku, kompozycji i historii sztuki, do której dostęp był dużo trudniejszy niźli współcześnie – brakowało nie tylko możliwości obejrzenia oryginalnych prac w muzeach poza PRL, ale nawet poprawnie wydrukowanych albumów z reprodukcjami.

Rzetelność w podejściu do twórczości (tym samym do samego siebie i odbiorcy), cechowała Kiryłę w latach 70. i do dziś nie uległa zmianie. Gdyby adeptom malowania choć trochę się chciało, mogliby teraz w „Chatce Żaka” odebrać potrzebną im bardzo lekcję pokory. W co akurat nie wierzę…

Płócien nie ma sensu „opowiadać”, ich namiastkę przekaże kilka fotografii, natomiast nic nie zastąpi bezpośredniego oglądu prac. Trudno się dziwić, iż gośćmi wernisażu byli głównie mniej więcej równolatkowie artysty, dla których świat jego płócien jest naturalny, zrozumiały i wciąż przedstawia niezbywalną wartość.

Organizatorka całego przedsięwzięcia, Mieczysława Goś, zdaje się trafiać tą ekspozycją nie tyle w gusta obecnej widowni, co w sferę prawdziwych wartości. Obok wystawy Ryszarda Tomczyka z października roku… 2000, jest to drugie, tak ważne wydarzenie malarskie w pomieszczeniach „Chatki…”.

Specjalne podziękowania należą się muzykom z zespołu „Freenology”, którzy na osobiste zaproszenie twórcy koncertowali w czasie wernisażu oraz dokumentującym spotkanie fotografom.

Faktem znamiennym jest, iż muzycy – ludzie naprawdę młodzi – doskonale potrafili znaleźć się w nakreślonej płótnami przestrzeni i na swój sposób oddać klimat obrazów Kiryły. Jak widać wrażliwość i wyobraźnia nie posiadają wieku.

Lech L. Przychodzki

Fot.: Agnieszka Brytan, Tomasz Nóżka

Za: http://www.siemysli.info.ke/