Unia Europejska znowu narzuca Polsce bezsensowne przepisy.

Polska zaimplementowała przepisy unijnej dyrektywy dotyczącej pracowniczych programów emerytalnych. Mimo to Komisja Europejska domaga się dalszych zmian w przepisach, mimo że nie mają one sensu.

W Polsce zreformowany system emerytalny oparty jest o zasadę zdefiniowanej składki. Oznacza to, że co do zasady pracownicze programy emerytalne są produktami inwestycyjnymi (nawet produkt oferowany przez zakłady ubezpieczeń na życie w ramach PPE został w ten sposób skonstruowany). W Unii Europejskiej funkcjonują natomiast najróżniejsze formy PPE, zarówno oparte na zasadzie zdefiniowanej składki, jak i zdefiniowanego świadczenia, bądź z wpisanymi w produkt różnego rodzaju gwarancjami. W przypadku części programów emerytalnych w Unii Europejskiej nie mają one charakteru inwestycyjnego lecz ubezpieczeniowy lub łączą cechy obu tych produktów.

W konsekwencji dyrektywa dotycząca tej materii (Dyrektywa 2003/41/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami) zawiera regulacje dotyczące zarówno programów o charakterze inwestycyjnym, jak i o charakterze ubezpieczeniowym. Polska implementując tę dyrektywę zastosowała przepisy dotyczące formy inwestycyjnej, bo tylko taka funkcjonuje w Polsce i dopuściła możliwość tworzenia PPE z elementem zagranicznym, ale w ramach systemu zdefiniowanej składki. Komisja Europejska zakwestionował brak wdrożenia przepisów dyrektywy dotyczących PPE o charakterze ubezpieczeniowym. Polska w odpowiedzi wykazała, że w pełni wdrożyła dyrektywę, bo Polsce nie mają zastosowania te przepisy. KE zamiast wycofać się i uznać, że dyrektywa została w pełni wdrożona podniosła kolejny zarzut, że Polska narusza dyrektywę nie dopuszczając do polskich pracowniczych funduszy emerytalnych pracodawców zagranicznych prowadzących swoje pracownicze programy emerytalne w innej formie niż zdefiniowanego świadczenia. Zarzut nie ma sensu, ale jednak rząd zamiast toczyć dalszy spór przygotował projekt kolejnej nowelizacji ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Projekt zmian w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych dotyczy wyłącznie pracowniczych funduszy emerytalnych. Jest to wskazana wyżej konsekwencja zakwestionowania przez Komisję Europejską sposobu implementacji przez Polskę przepisów Dyrektywy 2003/41/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami. Zarzuty te w chwili obecnej dotyczą braku możliwości przyjmowania przez Pracownicze Fundusze Emerytalne w Polsce składek od zagranicznych pracodawców w przypadku innych programów niż opartych na zasadzie zdefiniowanej składki. Mimo, iż stanowisko to należy uznać za co najmniej kontrowersyjne, w świetle zasady, że Dyrektywa nie narzuca formy pracowniczych programów emerytalnych, pozostawiając to w kompetencji władz krajowych, rząd zdecydował się na dokonanie zmian w przepisach. Zmiany te komplikują regulacje dotyczące funkcjonowania pracowniczych funduszy emerytalnych i treści ich statutów. W projekcie zakłada się, że Pracownicze Fundusze Emerytalne będą mogły przyjmować składki od zagranicznych pracodawców prowadzących PPE w innych formach niż dopuszczone w Polsce, a więc także w formie zdefiniowanego świadczenia, przy czym składki na pokrycie ryzyk ubezpieczeniowych będą przekazywane zakładom ubezpieczeń na życie, które będą ponosiły odpowiedzialność z tytułu ryzyk biometrycznych oraz gwarancji dotyczących wyników inwestycyjnych lub poziomu świadczeń związanych z realizacją programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego. W efekcie tych zmian w kształcie proponowanym w projekcie nie zmienią się zasady funkcjonowania Pracowniczych Funduszy Emerytalnych w stosunku do PPE prowadzonych przez pracodawców krajowych, jak również nie zostaną zwiększone ryzyka ponoszone przez te fundusze.

W praktyce, poza dodatkowym skomplikowaniem przepisów ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, proponowane przepisy nie będą miały praktycznego wpływu na Pracownicze Programy Emerytalne prowadzone w Polsce, jak i sytuację Pracowniczych Funduszy Emerytalnych działających w Polsce. Tym razem bowiem rząd zachował się na tyle sprytnie, że wprowadzane zmiany pozostaną na papierze i będą w praktyce nieszkodliwe…

Paweł Pelc

Radca Prawny, Kancelaria Radcy Prawnego Pawła Pelca

Wiceprezes Stowarzyszenia Rynku Kapitałowego UNFE

1 czerwca 2011 r.