Staniszkis, czyli pomieszanie z poplątaniem

                                                        WNIOSKI

z Ogólnopolskiej Konferencji pt. „Modernizacja Wojsk Lądowych impulsem rozwojowym dla gospodarki”, zorganizowanej 26 maja 2011 roku w Warszawie przez Polskie Lobby Przemysłowe im. Eugeniusza Kwiatkowskiego i Wojskową Akademię Techniczną

W Konferencji wzięli udział parlamentarzyści, przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Gospodarki, Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Sztabu Generalnego WP, Dowództwa Wojsk Lądowych i Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych RP, prezesi polskich przedsiębiorstw obronnych, dyrektorzy instytutów wojskowych i cywilnych jednostek badawczo-rozwojowych działających na rzecz obronności oraz przedstawiciele uczelni wojskowych.

1. Wojska Lądowe znajdują się w trakcie głębokich zmian strukturalno-organizacyjnych związanych z procesem profesjonalizacji i osiąganiem standardów NATO. Towarzyszą im działania mające na celu modernizację techniczną – będących ich częścią – poszczególnych rodzajów wojsk, która uczyni je zdolnymi do skutecznej obrony terytorium kraju i prowadzenia połączonych, wielonarodowych operacji bojowych w środowisku sieciocentrycznym w każdych warunkach klimatycznych. Dotyczy to także Komponentu Polskich Sił Zadaniowych zaangażowanego w misje prowadzone poza granicami kraju, który powinien być wyposażony w najlepsze, dostępne środki walki, których stopień złożoności oraz zaawansowania technologicznego generuje nowe wyzwania w fazie przygotowania kontyngentu do działania.

2. Zadania w ramach modernizacji technicznej do 2018 roku realizowane są w ramach 11 Programów Operacyjnych, które zakładają pozyskanie nowego uzbrojenia i sprzętu wojskowego, jak również modernizację już eksploatowanej Wojskach Lądowych techniki wojskowej. Zadania realizowane poza Programami Operacyjnymi, które mają istotne znaczenie dla systemów funkcjonalnych i bieżącego funkcjonowania wojsk to m.in.: modernizacja śmigłowca wsparcia bojowego W-3 SOKÓŁ GŁUSZEC, pozyskanie sprzętu dowodzenia, łączności i informatyki, wyposażenia indywidualnego żołnierza, sprzętu inżynieryjnego i Obrony Przed Bronią Masowego Rażenia, remonty sprzętu oraz prace rozwojowe i wdrożeniowe.

3. Realizacja programów modernizacji technicznej i organizacyjnej Wojsk Lądowych generować będzie   nowoczesne technologie, w tym technologie podwójnego zastosowania ( ”Dual Use Science & Technology). Rozwijane i wdrażane będą technologie uważane powszechnie za najbardziej innowacyjne, decydujące o rynkowej przewadze konkurencyjnej i napędzające całą gospodarkę. Będą to m.in. technologie teleinformatyczne, mechatroniczne, optoelektroniczne, nanotechnologia i inżynieria materiałowa, a także badawcze, treningowe i wspomagające platformy modelowania i symulacji działań bojowych w wielowymiarowej przestrzeni. Szczególny nacisk należy kłaść na technologie i rozwiązania wzmacniające czynnik ludzki w sytuacjach ekstremalnych. Dziedziny te wykorzystują najnowsze osiągnięcia nauk fizycznych i technicznych, stymulując jednocześnie rozwój tych naukowych dyscyplin stosowanych. W wielu państwach NATO transfer technologii od zastosowań wojskowych do wykorzystania w sektorze cywilnym i vice versa jest integralnie związany z technologiami podwójnego zastosowania.   Komercjalizacja takich technologii odbywa się poprzez znalezienie dla nich właściwego zastosowania cywilnego. W tej sytuacji nakłady na technologie militarne należałoby traktować jako inwestycje, które charakteryzują się odpowiednio wysokim mnożnikiem inwestycyjnym oraz przynoszą tzw. efekty zewnętrzne w postaci rozprzestrzeniania się innowacji.. Technologie podwójnego zastosowania umożliwiają obniżanie kosztów wprowadzania na rynek nowych wyrobów i rozwiązań.. Odpowiednio koordynowane mogą przyczynić się do rozwoju całych sektorów gospodarki przy równoczesnym dofinansowaniu prac na rzecz systemu obronnego państwa.

4. Stworzenie szans rozwojowych, przez lokowanie wieloletnich programów modernizacji Wojsk Lądowych w polskim przemyśle obronnym, w połączeniu z pozyskaniem przez przedsiębiorstwa nowych zdolności technologicznych, jest podstawowym zadaniem Ministerstwa Obrony Narodowej. Działania te przyniosą nie tylko utrwalenie tendencji rozwoju gospodarczego kraju, ale jednocześnie zapewnią lepsze zdolności obronne. Rolą bezpośredniego odbiorcy czyli MON przez stawianie wymagań w zakresie dysponowania pełnią praw intelektualnych, możliwościami nieograniczonych i swobodnych modyfikacji pozyskanych wyrobów, jest zachęcanie przedsiębiorstw do oparcia swojej strategii rozwojowej, polegającej na wypracowaniu własnej technologii przez podjęcie wysiłku sfinansowania „nauki aplikacyjnej” we własnym zakresie lub przy współudziale innych podmiotów albo instytucji państwowych. Jeszcze lepiej gdy będzie to połączone ze zmianami strategii działania i zmianami organizacyjnymi w firmie. Ministerstwo Obrony Narodowej – przez swój dominujący wpływ na krajowy przemysł obronny – powinno w zgodzie z interesem społecznym wywierać nacisk na wszystkie podmioty realizujące dostawy dla potrzeb wojska, aby dokonały takich przekształceń organizacyjnych, by w sposób skuteczny mogły realizować zadania z zakresu „nauki aplikacyjnej”. W takim rozwiązaniu systemowym powstałoby sprzężenie zwrotne pomiędzy Ministerstwem Obrony Narodowej a krajowym przemysłem obronnym, który rozwijałby swoje technologie w oparciu o pozyskane środki z tytułu wieloletnich umów na dostawy sprzętu i uzbrojenia. Jednocześnie odbiorca wojskowy otrzymywałby sprzęt wojskowy o wymaganych parametrach i taki, który zabezpieczałby jego potrzeby operacyjne.

5. Szersze możliwości wykorzystania produkowanego obecnie uzbrojenia i sprzętu wynikają również z zastosowanej w praktyce koncepcji „modułowości”. Polski przemysł obronny stopniowo, z powodzeniem wprowadza takie rozwiązania. Koncepcja ta polega na możliwościach różnego konfigurowania wyposażenia specjalistycznego na platformie bazowej, którą może być pojazd lądowy, statek powietrzny lub okręt pełniący rolę środka transportu. Wymagane zdolności bojowe osiąga się poprzez zestawienie uzbrojenia i sprzętu wojskowego z łatwo wymienialnych elementów (modułów), dobieranych w zależności od charakteru misji, zadań, bezpośrednich zagrożeń, zdolności przeciwnika, środowiska i wielu innych czynników. Przykładem takiej modułowości jest wielozadaniowa platforma bojowa „Anders”, które demonstrator technologii został już zbudowany przez OBRUM w Gliwicach.

6. W realizacji Programów Operacyjnych dotyczących modernizacji technicznej Wojsk Lądowych w przeważającym stopniu powinien być zaangażowany polski przemysł obronny i jego zaplecze badawczo-rozwojowe, funkcjonujący w oparciu o wyżej przedstawione zasady. W przypadku rozwoju indywidualnego wyposażenia żołnierza będzie to program „TYTAN”, uwzględniający potrzeby współczesnego sieciocentrycznego pola walki, systemów – ochrony, rozpoznania, szkolenia, zaopatrzenia w żywność, jak również systemu opieki przedmedycznej. W zakresie indywidualnego wyposażenia żołnierza zostanie zatem stworzony system, łączący w jedną funkcjonalną całość wszystkie elementy uzbrojenia i wyposażenia żołnierza, wymiany informacji i procedur prowadzenia działań wraz z optymalizacją.

7. Zakłady przemysłowe   Grupy Bumar, we współpracy z krajowymi ośrodkami naukowymi, zaprzyjaźnionymi firmami zagranicznymi i krajowymi, są w stanie opracować i dostarczyć niezbędne uzbrojenie i  sprzęt na potrzeby modernizacji systemu obrony   przeciwlotniczej i przeciwrakietowej Polski. Warto rozpatrzyć propozycję Grupy Bumar dotyczącą modernizacji systemu obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej kraju „TARCZA POLSKI”, gdyż efektem tej współpracy może być wprowadzenie na uzbrojenie przeciwlotniczych zestawów rakietowych krótkiego i średniego zasięgu, pozyskanie nowych technologii, wykorzystanie dotychczasowych krajowych systemów i technologii, pełne zabezpieczenie eksploatacyjno- logistyczne systemu przez stronę polską, oraz pobudzenie rozwoju przemysłu polskiego poprzez rozwój technologii wojskowych i podwójnego zastosowania. Ofertę Grupy Bumar można powiązać z przyjętą przez Wojskowe Zakłady Uzbrojenia w Grudziądzu drogą krok po kroku – w oparciu o implementację nowoczesnych środków bojowych na wyposażenie przeciwlotniczych zestawów rakietowych posiadanych przez Wojska Lądowe, która może stać się istotnym czynnikiem wsparcia projektu Tarcza Polski. Uwzględniając potencjał technologiczny polskiego przemysłu obronnego i międzynarodową kooperację, taki sposób pozwoli na zoptymalizowanie kosztów przedsięwzięcia, wyeliminowanie większości czynników ryzyka poprzez zachowanie, w czasie tego procesu, funkcjonowania aktualnie istniejących systemów i ich logistyki oraz struktur organizacyjnych. Dla Wojsk Obrony Przeciwlotniczej WL oznaczać to będzie podniesienie efektywności obrony przeciwlotniczej poprzez zwiększenie zdolności wykrywania, rozpoznania oraz niszczenia różnych kategorii zagrożeń powietrznych, a także uzyskanie pełnej interoperacyjności podczas prowadzenia operacji narodowej i sojuszniczej.

8. Niezbędne zwiększenie zdolności lotnictwa Wojsk Lądowych w zakresie działań aeromobilnych i bezpośredniego wsparcia wymaga pozyskania nowych śmigłowców wielozadaniowych i transportowych  oraz modernizacji maszyn będących na wyposażeniu. Modernizacja posiadanych śmigłowców powinna być oparta na polskim Zintegrowanym Systemie Awionicznym, zaprojektowanym przez Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych. Celem tego programu jest umożliwienie Siłom Zbrojnym RP pozyskania w krótkim czasie za stosunkowo niewielkie środki finansowe statków powietrznych odpowiadających potrzebom współczesnego pola walki. Takie podejście pozwoli na wzrost możliwości bojowych floty śmigłowców oraz na uzyskanie wysokiej standaryzacji, zarówno logistyki jak i możliwości w zakresie działań bojowych we wspólnym ugrupowaniu. Dodatkowym atutem jest możliwość zdobycia przez załogi doświadczenia w użytkowaniu systemów cyfrowych zanim zasiądą za sterami nowych „w pełni skomputeryzowanych” śmigłowców nowej generacji. Zintegrowany System Awioniczny można także wykorzystać w działaniach mających na celu polonizację nowych śmigłowców zakupionych zagranicą.

9. Programy modernizacji obrony przeciwlotniczej i śmigłowców powinny być tak prowadzone, by uwzględniały także potrzeby modernizacyjne pozostałych rodzajów Sił Zbrojnych tj. Sił Powietrznych, Marynarki Wojennej RP i Wojsk Specjalnych.

10. Doświadczenia z misji zagranicznych w Iraku i w Afganistanie potwierdzają duże znaczenie i przydatność samolotów bezpilotowych. W Polsce udane prace nad nimi prowadzą Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych i WB Electronics S.A. Doświadczenia z misji, a także obserwowane tendencje światowe, wskazują że robotyzacja armii wydaje się nieunikniona. Bezzałogowe pojazdy lądowe mogą wykonywać misje i zdania m.in. typu: CIED, ochrona baz, konwojów i patroli, inspekcja, zadania wartownicze, transportowe czy wsparcie oddziałów pieszych. Polskie rozwiązania w tym zakresie są dostarczane od lat na rynek krajowy i zagraniczny przez Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP. PIAP jest instytutem badawczym zdolnym do prowadzenia zaawansowanych badań i prac rozwojowych, a także posiada możliwości i doświadczenie wdrożeniowo-produkcyjne w tej dziedzinie.

11. Kluczowym w jednostkach wsparcia i zabezpieczenia bojowego będzie restrukturyzacja i modernizacja wojsk łączności, zapewniająca pełną automatyzację systemu dowodzenia przez wprowadzenie Systemu do informatycznego wspomagania dowodzenia „Szafran”, Systemu Wspólnego Obrazowania Pola Walki w czasie rzeczywistym, a także Systemu Obrazowania Sytuacji Wojsk Własnych w Czasie Rzeczywistym. W realizacji tych programów w znacznym stopniu może uczestniczyć polski przemysł obronny, zarówno firmy państwowe jak i prywatne, posiadający wielkie doświadczenie i dorobek w projektowaniu i produkcji systemów dowodzenia i kierowania takich jak „Dunaj”, „Łeba”, „Ramzes” czy „Podbiał”. Natomiast w przypadku wojsk inżynieryjnych zakładanym efektem końcowym będzie osiągnięcie zdolności do sprawnej realizacji przedsięwzięć inżynieryjnych w ramach przeciwdziałania improwizowanym urządzeniom wybuchowym – w zakresie rozpoznania, detekcji i neutralizacji.

12. Jednostki wojsk rakietowych i artylerii powinny zwiększyć precyzyjność rażenia i wydłużyć zasięg wsparcia ogniowego do co najmniej 60 km, a w zakresie wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych ( MLRS) do 300 km. W realizacji tych zamierzeń warto wykorzystać potencjał i dorobek Huty Stalowa Wola, która wyprodukowała bardzo udane zestawy WR-40 „Langusta” i jest w stanie opracować i wyprodukować kompleksowe artyleryjskie moduły ogniowe, których elementy w zakresie dowodzenia, systemu kierowania ogniem, wsparcia technicznego i logistycznego mogą być unifikowane w szerokim zakresie.

13. Wobec anulowania Decyzji nr 13 MON należy stworzyć naturalny mechanizm przepływu informacji, w tym idei, pomysłów i rozwiązań pomiędzy bezpośrednim użytkownikiem-Wojskiem a przemysłem obronnym i jego zapleczem badawczo-rozwojowym – w postaci narad roboczych poświęconych wymianie doświadczeń, prezentacji potrzeb ze strony Wojska i możliwości ze strony przedsiębiorstw .

Konferencja pokazała, że polski przemysł obronny posiada projekty i produkty, które w pełni odpowiadają wymogom współczesnego pola walki. Dlatego polski przemysł obronny i jego zaplecze badawczo-rozwojowe może i powinien wziąć udział w programach modernizacji technicznej Wojsk Lądowych, współpracując w tej dziedzinie z partnerami zagranicznymi. Również inne rodzaje sił zbrojnych mogą być beneficjentem polskiej myśli technicznej. Przyczyni się to do utrzymania potencjału naszego przemysłu i jego szerokiego zaplecza, a tym samym – z uwagi na stymulujące impulsy i możliwości dyfuzji technologii podwójnego zastosowania – do ograniczania skutków kryzysu gospodarczego w Polsce, a przede wszystkim do utrzymania miejsc pracy i zatrzymania w kraju najlepszych fachowców.

 

Warszawa, 26 maja 2011 r.