Servetus, geniusz spalony na stosie przez wyznawców predestynacji

„Zabicie człowieka nie jest sposobem obrony doktryny, lecz jest tylko zabiciem człowieka” ( Sebastian Castellio )   Miguel Servet  ,– hiszpański teolog, lekarz, astronom, prawnik, kartograf  i humanista., urodził się w rodzinie notariusza w Villaneuva de Sijena w roku 1509 lub 1511. Wszechstronny erudyta, biegły w wielu dziedzinach nauki : matematyce, astronomii, meteorologii, geografii, anatomii człowieka, medycynie i farmakologii, jak również w prawodawstwie, tłumaczeniach, poezji i naukowym badaniu Biblii w jej oryginalnych językach. Zapisał się w historii kilku tych dziedzin. W dzieciństwie pobierał nauki u Dominikanów, wybitnie uzdolniony językowo  w wieku 14 lat znał hebrajski, łacinę i grekę. W wieku 16 lat podjął studia prawnicze na uniwersytecie w Tuluzie we Francji. , gdzie miał sposobność potajemnie przeczytać Biblię ( księga […]

„Zabicie człowieka nie jest sposobem obrony doktryny, lecz jest tylko zabiciem człowieka” ( Sebastian Castellio )

 

Miguel Servet  ,– hiszpański teolog, lekarz, astronom, prawnik, kartograf  i humanista., urodził się w rodzinie notariusza w Villaneuva de Sijena w roku 1509 lub 1511.

Wszechstronny erudyta, biegły w wielu dziedzinach nauki : matematyce, astronomii, meteorologii, geografii, anatomii człowieka, medycynie i farmakologii, jak również w prawodawstwie, tłumaczeniach, poezji i naukowym badaniu Biblii w jej oryginalnych językach. Zapisał się w historii kilku tych dziedzin.

W dzieciństwie pobierał nauki u Dominikanów, wybitnie uzdolniony językowo  w wieku 14 lat znał hebrajski, łacinę i grekę.

W wieku 16 lat podjął studia prawnicze na uniwersytecie w Tuluzie we Francji. , gdzie miał sposobność potajemnie przeczytać Biblię ( księga zabroniona ) w językach oryginalnych – w hebrajskim i greckim wraz z tłumaczeniem łacińskim.

Po powrocie wstąpił na służbę do Juana de Quintany kapelana i spowiednika króla Hiszpanii  Karola I ( późniejszy cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego – Karol V )

Wraz z dworem królewskim podróżował po Hiszpanii i Europie. W 1529 w Bolonii obserwował koronację Karola V. Z przerażeniem obserwował bogactwa kościoła, świeckość duchowieństwa, i adorację okazywaną papieżowi.

„ Widziałem na własne oczy jak był niesiony na ramionach książąt, z wielkim przepychem, jak ludzie klękali na ulicach z uwielbieniem. A wszyscy ci, którym udało się ucałować jego stopy lub sandały uważali się za szczęśliwszych od pozostałych i ogłaszali uzyskanie odpustów od cierpień piekielnych. Oh, najgorsze zło bestii, najbardziej bezwstydnej z jej nierządnic „

Mimo wszystko pozostał z Quintaną . W  1530 pojechał na sejm w Augsburgu, gdzie Karol V spotkał się przywódcami protestantów , starając się ponownie zjednoczyć chrześcijaństwo.

W tym samym roku Servet opuścił cesarską świtę. Przebywał w Bazylei , utrzymując się z pracy korektora w drukarni. W maju 1531 wyjechał do Strasburga, gdzie opublikował książkę De Trinitatis Erroribus  ( O błędach Trójcy ), w której odrzucił jako niezgodną z Biblią doktrynę Trójcy. Wyraził przekonanie, że w ciągu trzech pierwszych stuleci naszej ery religia chrześcijańska została skażona.

Początki doktryny Trójcy sięgają soboru Nicejskiego ( 325 r ), zwołanego na polecenie cesarza Konstantyna, który z powodów politycznych chciał upodobnić chrześcijaństwo do wierzeń pogańskich.

„ Nawet jedno słowo o Trójcy nie znajduje się w całej Biblii ( .. ) Boga poznajemy przez Chrystusa, a nie przez nasze zarozumiale koncepcje filozoficzne „  

 

Interesujący komentarz luterańskiego reformatora Filipa Melanchtona :

„Co się tyczy Trójcy, zawsze się obawiałem , że to  któregoś dnia wyjdzie na jaw. Dobry Boże,  jakież tragedie ta kwestia rozbudzi wśród tych, którzy przyjdą po nas”

 

Poglądy Serveta nie znalazły uznania zarówno u katolików, jak i protestantów. Ponadto stal się obiektem zainteresowania Inkwizycji. Przerażony uciekł do Paryża.  Pod nazwiskiem  Michel de Villeneuve studiował matematykę i medycynę., uzyskał tytuł magistra sztuk i stopień doktora medycyny. Na Uniwersytecie zetknął się z Jeanem Kalwinem.

Opracował nowe wydanie „Nauki geograficznej” Ptolomeusza.  Napisał traktat o syropach, dzieło czyniące go prekursorem farmakologii, jako pierwszy europejczyk opisał płucne krążenie krwi.

Wyjechał z Paryża, by praktykować medycynę w okolicach Lyonu , ok. 1540 został osobistym lekarzem arcybiskupa Vienne  ( 30 km od Lyonu )

Podczas pobytu w Vienne zdobył sławę i majątek jako lekarz, i jednocześnie kontynuował pracę wydawcy. Przygotował wydanie  Biblii w przekładzie  Santesa Pagnini , napisany przez niego wstęp oraz przypisy czynią Serveta prekursorem biblijnej  analizy krytycznej.

W tym samym czasie pracował nad swym największym dziełem Christianismi Restitutio ( Odnowienie chrześcijaństwa ).

Zainicjował fatalną w skutkach, potajemną korespondencję z Janem Kalwinem, w owym czasie pastorem i głównym reformatorem w Genewie ( 170 km od Vienne ), najważniejszą postacią w reformatorskiej gałęzi protestantyzmu, zwanym „protestanckim papieżem”.

 

Jan Kalwin  ( 1509 – 1564 ) urodzony w Nyon, we Francji, teolog i prawnik. Reformator religijny, twórca ewangelicyzmu reformowanego, doktryny opierającej się m.in. na predestynacji i surowych regułach życia.

W 1524 rozpoczął studia teologiczne na uniwersytecie paryskim, gdzie zetknął się z poglądami reformatorskimi i porzucił katolicyzm. W 1533 w obliczu oskarżenia o herezję opuścił Paryż. W następnym roku z narażeniem życia powrócił, aby odpowiedzieć Servetovi na jego teologiczne wyzwania, jednak do spotkania nie doszło.

Na początku 1536 roku w Bazylei, opublikował pierwsze wydanie dzieła swojego życia Institutio religionis christanae  ( Ustanowienie religii chrześcijańskiej ), w którym przedstawił podstawowe doktryny kalwinizmu  m.in.

– sola scriptura – jedynym źródłem chrześcijaństwa jest Biblia

– człowiek nie posiada wolnej woli

– jedni ludzie są przeznaczeni do zbawienia, a inni są skazani na potępienie

 

Od 1541 roku, bez przeszkód rządził Genewą, „ teokratyczną republiką chrześcijańską” zwaną „protestanckim Rzymem”, zreorganizował miejscowy Kościół, wprowadził w życie teorię dyscypliny kościelnej, powołał Konsystorz Genewski, narzędzie surowej dyscypliny, regulujące wszystkie dziedziny życia mieszkańców.

Od 1542 do 1546 stracono 58 osób, a 78 skazano na wygnanie ( pytanie, ilu mieszkańców liczyła Genewa, moim zdaniem nie więcej niż 15 tysięcy )

A jakież to zbrodnie, poza niezbyt entuzjastycznym dostosowywaniem się do nowych porządków, popełniali mieszkańcy Genewy ? Na przykład, Jacques Gruet został ścięty ( po miesiącu tortur w dzień i w nocy )za nieprzychylny Kalwinowi plakat.

 

 

Korespondencyjna dyskusja  Serveta z Kalwinem toczyła się na gruncie teologicznym. Servet wysłał Kalwinowi kopię rękopisu „Christianismi Restitutio”, w odpowiedzi otrzymał nowe wydanie dzieła Kalwina „Institutio”, które odesłał z komentarzami. Swojego dzieła, mimo próśb nie otrzymał z powrotem. Poirytowany Kalwin, nie mogąc obronić swoich tez na gruncie biblijnym, zakończył korespondencję pogróżką

„będę twardy jak żelazo, kiedy zobaczę cię obrażającego logiczną doktrynę z tak wielkim zuchwalstwem”

Otwarcie napisał do swojego przyjaciela Williama Farela ( 13 luty 1546 ) :

„Servet przysłał mi swoje majaczenia,( … ), dlatego jeśli tu przyjedzie, to, jeśli moja władza jest cokolwiek warta, nigdy nie pozwolę mu ujść z życiem „

 

W styczniu 1553  Servet wydał drukiem Christianismi Restitutio, dzieło, w którym bronił poglądu o wolnej woli człowieka i ostro odrzucił doktrynę predestynacji, twierdził z naciskiem, że „ Bóg nie potępia nikogo, kto wcześniej sam się nie potępił przez myśli, słowa, czy uczynki”.

 

Dla Kalwina był to atak na jego osobistą teorię, podstaw wiary chrześcijańskiej, którą opublikował jako „ustanowioną doktrynę chrześcijaństwa”, obawiał się, że sukces Reformacji jest zagrożony.

Działał szybko. W 16 lutego 1553 Wlliam de Trie, bliski przyjaciel Kalwina, poinformował inkwizycję w Lyon o prawdziwej tożsamości Michela de Villeneuve, oskarżając go o herezję. Servet, przesłuchiwany, zaprzeczył oskarżeniom i został zwolniony. Inkwizytor Matthieu Ory zażądał dowodów od donosiciela i 25 marca otrzymał 17 listów pisanych przez Serveta do Kalwina i kopię rękopisu ” Christianismi Restitutio

W dn 4 kwietnia 1553 Servet został aresztowany i osadzony w więzieniu, skąd uciekł trzy dni później.

Oskarżony o herezję, został zaocznie skazany na stos. Spalono jego kukłę wraz z książkami.

Servet ścigany przez Inkwizycję postanowił przedostać się do Neapolu. Nie wiadomo dlaczego wybrał drogę przez Genewę, gdzie 13 sierpnia 1553 został rozpoznany, i na rozkaz Kalwina uwięziony.

Oskarżony o negowanie doktryny trójcy i chrztu niemowląt, postawiony został przed Mniejszą Radą Genewy.

Kalwin oparł oskarżenie na tzw Kodeksie Justyniańskim ,obowiązującym na terenie Świętego Cesarstwa Rzymskiego, który przewidywał karę śmierci za obie te herezje.

Należy zauważyć, że Servet nie podlegał genewskiej jurysdykcji, oraz, że Genewa nie była częścią Cesarstwa ( mało tego, prawa Cesarstwa zostały unieważnione z nastaniem „ republiki chrześcijańskiej”).

Servet wnioskował o postawienie go przed całym Zgromadzeniem, aby mógł przedstawić biblijne uzasadnienie swojego  nauczania, wniosek odrzucono. Odrzucono również prośbę o przyznanie adwokata argumentując, że jest tak bezspornie winny, że nie potrzebuje adwokata.

Z braku podstaw prawnych wyrok wydano zgodnie z wolą Kalwina.

( „ dajcie człowieka, a paragraf się znajdzie „ – A.Wyszinskij, genprok )

W dniu 27 października 1553 Servet został spalony na stosie. Egzekucja trwała długo, aby przedłużyć cierpienie skazańca, sadystyczni oprawcy ułożyli stos ze świeżych gałęzi, na głowę włożono mu koronę ze słomy posypaną siarką.

 

Śmierć Serveta wywołała wiele protestów w Europie, stała się koronnym argumentem dla zwolenników wolności religijnej, którzy poczęli się domagać, aby nikogo więcej nie zabito z powodu innych przekonań religijnych.

 

Kalwin żył jeszcze prawie 11 lat, nie zanotowano żadnej jego wypowiedzi, w której okazałby chociaż cień skruchy czy żalu.

Wprost przeciwnie, do końca życia uważał, że postąpił słusznie.

Czy Kalwin nie znał Biblii ?. Z całą pewnością znał, ale wybierał fragmenty odpowiadające założonym tezom.

 

 

 

Czy Kalwin był zabójcą i fałszywym prorokiem ?

 

„Każdy, kto nienawidzi brata swego, jest zabójcą, a wiecie, że żaden zabójca nie ma w sobie żywota wiecznego.” 1 Jn 3 : 15

 

„Jeśli kto mówi: Miłuję Boga, a nienawidzi brata swego, kłamcą jest; albowiem kto nie miłuje brata swego, którego widzi, nie może miłować Boga, którego nie widzi. (21) A to przykazanie mamy od niego, aby ten, kto miłuje Boga, miłował i brata swego.” 1 List Jana 4:1-21,

 

Czy Kalwin przez lata żywił w sercu nienawiść i żądzę zemsty ?

 

„Gniewajcie się, lecz nie grzeszcie; niech słońce nie zachodzi nad gniewem waszym, (27) nie dawajcie diabłu przystępu „  Ef 4: 26-27

„Jawne zaś są uczynki ciała, mianowicie: wszeteczeństwo, nieczystość, rozpusta, (20) bałwochwalstwo, czary, wrogość, spór, zazdrość, gniew, knowania, waśnie, odszczepieństwo, (21) zabójstwa” Gal, 3 19-21

 

Czy chrześcijański pasterz powinien być wzorem dla wiernych ?

 

”Biskup bowiem jako włodarz Boży, powinien być nienaganny, nie samowolny, nieskory do gniewu, nie oddający się pijaństwu, nie porywczy, nie chciwy brudnego zysku”  List do Tytusa 1:7,

 

„ Wszelka gorycz i zapalczywość, i gniew, i krzyk, i złorzeczenie niech będą usunięte spośród was wraz z wszelką złością. (32) Bądźcie jedni dla drugich uprzejmi, serdeczni, odpuszczając sobie wzajemnie, jak i wam Bóg odpuścił w Chrystusie. „ List do Efezjan 4:31-32

 

 

 „Po tym poznaje się dzieci Boże i dzieci diabelskie. Kto nie postępuje sprawiedliwie, nie jest z Boga, jak też ten, kto nie miłuje brata swego”1Jn 3 : 10

 

Czy fałszywy prorok prowadzi lud na zatracenie ?

 

„Udziałem zaś bojaźliwych i niewierzących, i skalanych, i zabójców, i wszeteczników, i czarowników, i bałwochwalców, i wszystkich kłamców będzie jezioro płonące ogniem i siarką. To jest śmierć druga” Obj 21 : 8

 

 

„Kto popełnia grzech, z diabła jest, gdyż diabeł od początku grzeszy. A Syn Boży na to się objawił, aby zniweczyć dzieła diabelskie”1 List Jana 3:8,

 

 

Czy doktryna predestynacji jest sprzeczna z Biblią, i wywodzi się od Szatana ?

 

„Nie może dobre drzewo rodzić złych owoców, ani złe drzewo rodzić dobrych owoców. (19) Każde drzewo, które nie wydaje dobrego owocu, wycina się i rzuca w ogień. (20) Tak więc po owocach poznacie ich” Mt 7 : 18 – 20

 

„Pan nie zwleka z dotrzymaniem obietnicy, chociaż niektórzy uważają, że zwleka, lecz okazuje cierpliwość względem was, bo nie chce, aby ktokolwiek zginął, lecz chce, aby wszyscy przyszli do upamiętania” 2 Pt 3 : 9

 

 

 

Tolerancja

 

 

„ Nadużyciem jest skazywanie na śmierć tych, którzy się mylą w swojej interpretacji Pisma. Taka kara jest tylko dla morderców” ( J. Kalwin , list do Oecolampadiusa )

 

. 1 Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje wolność zmiany religii lub jego światopoglądu oraz wolność uzewnętrzniania, indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swej religii lub przekonań, w kultu, nauczanie, praktykowanie i uczestniczenie w obrzędach.

2 . Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób

 

 

Wikipedia, Michael Sevetus Institute,obrazy Wikipedia

cytaty za Biblią Warszawską, Internetowa Biblia 2000 v3.41 © 1994-2001