Samobójcy posród nas (II)

nettan

pomozcie

wiem ze to glupio brzmi ale jajuz nie moge, z ostra niewydolnodscia tarczycy, stan przedspiaczkowy, bulimia i polskie serce..moj maz, dunczyk, twierdzi, ze to moja wina, ze dochodzi do rozwodu. wiem, moja wina..pozyczylam bylemy chlopakowi duza sume pieniedzsu bez jego wiedzy , ex mial straszne problemy. Ja juz nie daje rady. Nie widze sense w niczym. Nawet dzieci nie moge miec. On teraz siedzi, moj maz i sie gdzies zapija. Ja juz nie moge. Mam uz dosc patrzenia sie na innych. Mam uz po prostu dosc ze wszystkim.”

Kafeteria, o2.pl

„Przez resztę mojego życia byłbym tylko ciężarem dla innych. Nic nie mogę zrobić, bo jestem chory. Nie mogę czytać ani pisać. Nie smućcie się. Czyż życie i śmierć nie są częścią natury? Proszę, skremujcie mnie”.

Koreański prezydent Roo Moo-hyun, który w maju 2009 roku popełnił samobójstwo, rzucając się ze skały. Nie wytrzymał presji związanej z ciążącymi na nim oskarżeniami o korupcję.

Samobójcy. Wstydliwy temat. Czasem staje się na krótko modny, kiedy liczba samobójstw w Polsce przekracza kolejną granicę. Czy to już epidemia? Jakie są fakty:

Epidemia

Wedle Komendy Głównej Policji dane wyglądają następująco: 6100 samobójstw, 8579 prób samobójczych. Według zgodnych opinii badaczy liczby są zaniżone o około 30%. Dr Wojciech Brodniak, suicydolog z Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego uważa, że na jedno samobójstwo udane przypada 15, które nie zakończyły się „powodzeniem”. Z prostego rachunku wynika, że w naszym kraju dochodzi do około 60 do 100 tysięcy prób samobójczych rocznie. Ta liczba robi wrażenie. Jednak nie jest wokół tematu głośno, bo wedle dr Brodniaka to temat tabu. Rodzice wolą nie mówić o tym, co się przytrafiło ich dzieciom.

Na skutek samobójstw ginie rocznie więcej ludzi niż na drogach. Jedno miasteczko znika, co roku z powierzchni Polski. Jesteśmy jedynym krajem w Europie, który ma dodatnią dynamikę przyrostu liczby samobójstw. „Nawet kraje, które mają większą liczbę samobójstw na 100 tys. mieszkańców, takie jak Litwa, Estonia czy Finlandia, od lat notują regularny spadek – mówi dr Brodniak W Polsce od ośmiu lat odsetek samobójstw wyraźnie rośnie. W ostatnim czasie wręcz lawinowo.”[1]

Wedle badacza liczba samobójstw jest wskaźnikiem stanu anomii społecznej i braku więzi społecznych (pogląd klasyka socjologii Emila Durkheima). Ludzie są coraz bardziej samotni, izolowani mimo technicznych środków komunikacji. Tam gdzie dobrze funkcjonuje rodzina, mimo biedy, liczba samobójstw jest mniejsza (Podkarpacie, Świętokrzyskie).

W Polsce nie ma spójnego programu przeciwdziałania samobójstwom: „Kilka lat temu byliśmy z prof. Hołystem [prezesem Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego – red.] u doradcy prezydenta z propozycjami programów. Usłyszeliśmy, że to nie jest dobry temat, „źle brzmi – mówi dr Brodniak” Istnieją przykłady, z których możemy korzystać. W takich krajach jak Szwecja, Estonia czy Węgry przeszkolono lekarzy w rozpoznawaniu symptomów depresji i współczynnik samobójstw spadł o połowę.

Skąd to się bierze?

Już pod koniec lat 90 ubiegłego wieku brytyjscy lekarze Clare Harris i Brian Barraclough z University of Southampton stwierdzili, że zagrożenie samobójstwem istotnie wzrasta przy depresji, alkoholizmie i schizofrenii.

Zdefiniowano 10 cech związanych z samobójstwem:
1) płeć męska,  2) wiek powyżej 50 lat,  3) depresja kliniczna,  4) tzw. próby treningowe,  5) nadużywanie alkoholu, narkotyków, środków psychotropowych,  6) racjonalny powód, wynikający z ujemnego bilansu życiowego,  7) przewlekłe choroby somatyczne,  8) wysoka organizacja poprzednich prób (wybranie daty i miejsca, brak pożegnalnego listu, sporządzony testament, pozałatwiane ważne sprawy),  9) brak partnera,  10) niski poziom socjalizacji.[2]

Wedle danych WHO kobiety robią to częściej, ale mężczyźni są skuteczniejsi. Na jeden zgon samobójczy kobiety przypada 5 męskich.

Formy samobójstwa

Socjolog Emil Durkheim wyróżnił cztery sytuacje-typy prowokujące zachowania samobójcze:

• samobójstwo egoistyczne – brak integracji ze społeczeństwem, odczucie osobistej porażki
• samobójstwo altruistyczne – identyfikacja z kulturą, samobójstwo, jako poświęcenie się
• samobójstwo anomiczne – stan anomii i deregulacji, brak identyfikacji z normami i kulturą jako przyczyna decyzji
• samobójstwo fatalistyczne – przeregulowanie podmiotu, samobójstwo jako ucieczka przed nadmierną kontrolą

Los Angeles Suicie Prevention Center opracowało „skalę śmiercionośności”. Skala ta składa się z listy czynników wpływających na osobę, będącą aktualnie na granicy samobójstwa.

W Polsce istnieje Skala Krytycznych Wydarzeń Życiowych. Jest przeznaczona do identyfikacji krytycznych sytuacji życiowych jako czynnika ryzyka wystąpienia myśli samobójczych. [3]

Samobójstwo to proces złożony.

Składają się na niego:

• Myśli (świadome i automatyczne), które mogą polegać na: rozważaniach o śmierci, wyobrażaniu sobie własnej śmierci, imaginowaniu sobie sytuacji bezpośrednio lub pośrednio z samobójstwem związanych.
• Tendencje zachowania (prowadzenie przygotowania czynu)
• Decyzja samobójcza (planowana lub afektywna),
• Końcowy akt samobójczy

Możemy mówić o specyficznym stanie emocjonalnym nazywanym zespołem przedsamobójczy (presuicydalny) to polegający na: skierowaniu myśli oraz dążeń do spraw związanych ze śmiercią i samobójstwem oraz przekonaniu, że podmiot znajduje się w sytuacji bez wyjścia i braku możliwości uzyskania pomocy. Wymienia się następujące objawy:

• Zjawisko wyuczonej bezradności, przekonanie, że jest się w sytuacji bez wyjścia,
• Duże nasilenie lęku
• Katastrofizm
• Niska samoocena
• Trudności z racjonalnym myśleniem
• Zawężona sfera kontaktów interpersonalnych podmiotu
• Wektor agresji skierowany do środka
• Ucieczka od realnych trudności w świat fantazji i rozważań o śmierci i samobójstwie
• Wypowiadanie myśli o samobójstwie i swojej śmierci, porządkowanie spraw

Nagły powrót do dobrego funkcjonowania może być sygnałem ostrzegawczym o podjęciu decyzji o samobójstwie i związanej z tym ulgi.

[1] http://www.wprost.pl/ar/446446/Dlaczego-Polacy-odbieraja-sobie-zycie/

[2] http://warszawa.pcts.pl/index.php

[3] Krzysztof Rosa, Wojciech Sobala, Bohdan Dudek, Agnieszka Marczyńska-Wdówik

Klinika Ostrych Zatruć, Instytut Medycyny Pracy w Łodzi\