Rodzaje umów cywilnoprawnych

To strony umowy o zatrudnienie decydują, jaki charakter prawny będzie miała umowa o zatrudnienie, której przedmiotem będzie wykonywanie pracy. Strony muszą jednak pamiętać, że rodzaj zawieranej umowy o pracę musi być zgodny z charakterem pracy wykonywanej przez osobę zatrudnioną oraz z efektem, który strony chcą osiągnąć. Umowa o pracę wymusza efekt podporządkowania świadczącego pracę i bezpośredniego nadzoru przełożonego nad czynnościami podejmowanymi przez pracownika w ramach umowy. Umowa cywilnoprawna ustala rzecz inaczej.

 

Wybrane typy umów o zatrudnienie cywilnoprawne

 

a) Umowa o dzieło

 

Jeżeli przedmiotem umowy jest wykonanie określonego utworu, między stronami powstaje stosunek prawny oparty na umowie o dzieło (art. 627 Rozdział I3 i n. kc). Jest to tzw. umowa rezultatu – zamawiający dzieło zasadniczo nie ponosi ryzyka związanego z jego wykonywaniem. Dobrym przykładem takiej umowy jest umowa o namalowanie obrazu czy naprawienie niesprawnej części samochodu.

 

b) Umowa zlecenia

 

Stosunek pracy różni się te¿ od umowy zlecenia, z której wynika obowiązek dokonania określonej czynności prawnej lub świadczenia innych usług w warunkach braku podporządkowania zleceniobiorcy kierownictwu dającemu zlecenie, co oznacza, że nie ma prawnej konieczności bezpośredniego nadzorowania wykonywanej pracy oraz konsultowania się ze zleceniodawcą Zleceniodawca bowiem daje wskazówki, a nie zarządza zleceniobiorcą.

 

Czynności i usługi nie muszą być wykonywane osobiście przez przyjmującego zlecenie. W tym wypadku zleceniobiorca może zobowiązać się przykładowo do napisania utworu artystycznego czy sporządzenia bilansu finansowego firmy.

 

c) Umowa agencji

 

Stosunek pracy nie powstaje także na podstawie umowy agencji, która zobowiązuje agenta do stałego pośredniczenia przy zawieraniu umów oznaczonego rodzaju na rzecz zleceniodawcy lub do zawierania w jego imieniu takich umów (art. 758 i n. kc). W tym stosunku nie występuje podporządkowanie agenta kierownictwu zleceniodawcy charakterystyczne dla stosunku pracy.

 

Typowy przykład to przedstawiciel handlowy towarzystwa ubezpieczeniowego, który wyszukuje klientów i zawiera z nimi umowy na rzecz towarzystwa, które reprezentuje.