Repatriacja – materiały programowe

Repatriacja osób polskiego pochodzenia jest realizowana przez państwo w oparciu o Ustawę z dnia 9 listopada 2000 roku o repatriacji (Dz.U. z 2000 r. nr 106 poz. 1118, późniejszymi zmianami). 

Mimo wielkiego szacunku dla osób zaangażowanych w ten proces, to nie przebiega on tak jak to sobie wyobrażaliśmy zaraz po upadku komunizmu w Polsce.

Zamiast tracić energię na krytykę dotychczasowych działań i efektów, w kwestii repatriacji polskich obywateli i ich potoków rozrzuconych przez historię po całym świecie, lepiej zająć się pomysłami jak tę repatriację usprawnić i co najważniejsze, co zrobić, aby nabrała charakteru masowego.
Oprócz ustawowych działań państwa i samorządów, są też w Polsce podejmowane społeczne działania pod wspólnym hasłem „repatriacja przez edukację” i może to jest najlepszy sposób na osiągnięcie sukcesu poprzez skupieniu uwagi na najmłodszej generacji.
Po ostatniej nowelizacji ustawy, prawo do uzyskania Karty Polaka mają osoby polskiego pochodzenia na całym świecie, a nie jak dotychczas, tylko z państw po słusznie byłym Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Jednak niezależnie od tej słusznej decyzji, kierunek wschodni powinien być nadal najważniejszy.
Zgodnie z tą ustawą, osoby posiadające Kartę Polaka mają prawo podejmowania w Polsce studiów na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
Potrzebna jest jednak skuteczna kampania informacyjna na temat uprawnień do bezpłatnego studiowania dla osób z Kartą Polaka.
Bardzo często informacje konsularne, na ten temat, skupiają się głównie na ścieżce ubiegania się o stypendium Ministerstwa, a nie informują skutecznie, że każdy posiadacz Karty Polaka może się rekrutować bezpośrednio, tak jak polscy kandydaci i po przyjęciu na studia, może otrzymać stypendium socjalne oraz stypendium rektora za wyniki w nauce, a także może sobie dorabiać jak polski student.
Taka rozszerzona akcja, którą można nazywać „Repatriacją przez edukację”, mogłaby polegać kolejno na czterech etapach:
1. Studia w Polsce. Nie wystarczy czekać na tych co się sami zgłoszą, ale należy podjąć szeroką akcję informacyjną wśród Polonii poprzez polskie szkoły, organizacje, parafie i kontakty osobiste. Motywacje osób, które zdecydują się na studiowanie w Polsce mogą być bardzo różnorodne, np. poczynając od patriotycznych motywów i chęci pozostania w Polsce, poprzez chęć uzyskania dyplomu honorowanego w Unii Europejskiej, aż po np. uchylenie się od obowiązku służby wojskowej w kraju pochodzenia. Każda motywacja jest dobra, bo oprócz kwestii repatriacji istnieje też partykularny interes polskich uczelni, które mają kadrę i infrastrukturę, a obecnie brak im studentów z powodu niżu demograficznego. Dla części absolwentów, ten pierwszy etap, będzie ostatnim, bo np. nie będzie im odpowiadał nasz zachodni styl życia i będą woleli wrócić do państwa pochodzenia lub wręcz odwrotnie, pojadą na Zachód. Natomiast dla tych, którzy uznają, że Polska może być ich miejscem na Ziemi, są trzy następne etapy.
2. Praca w Polsce. Tym, którym polskie warunki społeczne odpowiadają, może zechcą podjąć w Polsce pracę lub ewentualnie podjąć dalsze kształcenie, np. na studiach doktoranckich. Polski rynek pracy nie jest łatwy dlatego przyda się pomoc przy pierwszym zatrudnieniu. Tu potrzebne jest włączenie do akcji, przychylnych pomysłowi, pracodawców, szczególnie tych z pochodzeniem kresowym, bo oni wiedzą sami lub od swoich rodziców i dziadków czym była zsyłka na Wschód i z tego powodu  można liczyć na ich poczucie solidarności z młodymi repatriantami.
Kiedy młodzi ludzie znajdą stałą, odpowiednio płatną pracę i uzyskają zdolność kredytową, to otwiera się przed nimi trzeci etap.
3. Kredyt hipoteczny na zakup mieszkania lub na budowę domu, ewentualnie solidna umowa najmu. Tu także przyda się jakaś pomoc państwa, może w formie jakiegoś funduszu gwarancyjnego oraz przychylne stanowisko w kwestii uzyskania polskiego obywatelstwa. Tak ustawiony zawodowo i życiowo człowiek będzie gotowy, aby  przejść do ostatniego etapu.
4. Sprowadzenie do Polski rodziców, rodzeństwa i innych krewnych oraz wzięcie za nich odpowiedzialności ekonomicznej i organizacyjnej. To wzięcie odpowiedzialności za swoich krewnych jest tu bardzo ważne, bo sprowadzający rodzinę będzie jedynym, w pełni przygotowanym do życia w Polsce członkiem rodziny. W odróżnieniu od sprowadzonych krewnych przeszedł już proces adaptacji dzięki edukacji, pracy i budowaniu swojej egzystencji materialnej i duchowej. Natomiast jego krewni będą wyrwani z dotychczasowego środowiska i rzuceni w świat funkcjonujący na innych i bardzo bezwzględnych zasadach. Najlepiej rozumieją, to ci co jeszcze pamiętają czym od dzisiejszego, różniło się życie w socjalizmie.
Właśnie pod powyższym względem zaproponowana akcja „Repatriacja przez edukację” ma przewagę nad dotychczasowym, tradycyjnym sposobem repatriacji, polegającym na przenoszeniu całych rodzin w zupełnie obce im warunki społeczne, bez wsparcia kogoś kto rozumie zarówno ich samych jak i nowe reguły społeczne, w których przychodzi im żyć.

Ta akcja może mieć też różne inne warianty, np. „Repatriacja przez pracę”. To oczywiście odbywa się już samoistnie, ale można by temu nadać też charakter zorganizowany, aby proces repatriacji przyspieszyć