Publiczne Gimnazjum im. Książąt Pomorza Zachodniego w Trzebiatowie

W strukturze MKK działało wiele osób m. in. Alfred Rosłoń pseudonim „Tadek”, który był kierownikiem transportu, drukarzem oraz kolportował te wydawnictwa. Natomiast Andrzej Adamiak pseudonim „Rudy” był drukarzem oraz kolporterem

 Opracowanie: Monika Jakusch Weronika Rolewicz Blok znaczków MKKwola.

Blok znaczków 

MKK Wola 

Fundusz Pomocy Kulturalnej dla Polaków na Kresach Wschodnich



Opracowanie:

Monika Jakusch

Weronika Rolewicz



Publiczne Gimnazjum im. Książąt Pomorza Zachodniego

w Trzebiatowie

Trzebiatów 2010

13 grudnia 1981r. generał Wojciech Jaruzelski na terenie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wprowadził stan wojenny m. in. ograniczano prawa i swobody obywatelskie, zawieszano działalność organizacji związkowych. Działaczy i liderów Solidarności osadzono w obozach internowania. Pozostali członkowie po pierwszym szoku aresztowań podjęli działalność mającą na celu odbudowanie struktur związkowych działających w podziemiu. Byli oni zwalniani z pracy, szykanowani i zniesławiani. Społeczeństwo wraz z kościołem katolickim wspierało moralnie i materialnie organizacje podziemne. Powstał m. in. podziemny ruch prasowy i wydawniczy . 

Międzyzakładowy Komitet Koordynacyjny NSZZ Solidarność (MKK), był podziemnym porozumieniem zakładów pracy na terenie Warszawy. Była to organizacja działająca od początku stanu wojennego do roku 1989. W 1982 roku do organizacji należało kilkanaście zakładów pracy, ich ilość ciągle wzrastała. Organizacją kierowali Marek Hołuszko, a po jego aresztowaniu Maciej Zalewski. Po zatrzymaniu M. Zalewskiego przez SB w marcu 1983r. , nowym szefem została Ewa Choromańska, która kierowała MKK do roku 1989. Nazwy Komitetów pochodziły od nazw dzielnic Warszawy i stąd powstała nazwa MKK WOLA .

W strukturze MKK działało wiele osób m. in. Alfred Rosłoń pseudonim „Tadek”, który był kierownikiem transportu, drukarzem oraz kolportował te wydawnictwa. Natomiast Andrzej Adamiak pseudonim „Rudy” był drukarzem oraz kolporterem. Działali oni w ramach MKK. Drukowali min. podziemne ulotki i gazety takie jak „Tygodnik Mazowsze” i „Wola”. MKK wydawało także znaczki, koperty upamiętniające ważne wydarzenia historyczne i religijne .

Istnieje wiele pozycji „filatelistycznych” tj. znaczków, bloków i kopert opatrzonych symbolem MKK Wola, MKK lub MKK Mała. Naszą uwagę chcemy skupić na bloku MKK Wola „Fundusz Pomocy Kulturalnej dla Polaków na Kresach Wschodnich”. 

Udało nam się dotrzeć do zbioru, w którym jest wiele projektów znaczków oraz diapozytywów wykonanych przez Alfreda Rosłonia i Andrzeja Adamiaka.

Na powyższym skanie pokazano zdjęcie panoramy Wilna, które posłużyło jako jeden ze znaczków w bloku MKK Wola „Fundusz Pomocy Kulturalnej dla Polaków na Kresach Wschodnich”. Po wykonaniu tego zdjęcia aparatem następował dalszy proces obróbki. Na zdjęcie naklejono napis oraz nominał znaczka. 



Na zdjęciu poniżej pokazano wykonany już diapozytyw z napisem oraz nominałem 75zł. 

W podobny sposób postępowano z każdym znaczkiem wchodzącym w skład tego bloku. Najpierw wykonywano zdjęcie wybranego obrazka aparatem z szerokokątnym obiektywem. Podstawą dalszej pracy był negatyw pozytywowy oraz diapozytywy. Dzięki aparatowi z obiektywem szerokokątnym zdjęcia były zapisywane w stosunkowo dużym kontraście. 

Wywołane zdjęcia umieszczano w powiększalniku, gdzie po ustawieniu odpowiedniej wielkości „rzucało” się ten obraz na diapozytyw. Następnie na przezroczystej foli przyklejano odpowiednio przycięte diapozytywy. Taka folia była gotowa do naświetlenia. Do naświetlenia sita używano tzw. barku z 2 szklanymi półkami. Na górnej półce układane były przygotowane wcześniej zdjęcia, na nie posmarowane światłoczułą emulsją sito oraz przycięte do grubości 5mm szyby. Na dolnej półce ustawiano halogen o mocy 1000 wat. Naświetlanie trwało ok. 15 minut. Po naświetleniu sito należało umyć z resztek nienaświetlonej emulsji w wodzie pod dużym ciśnieniem . 

Gdy sito było idealnie wyczyszczone rozpoczynano korektę. Wszystkie przezroczyste miejsca należało zaretuszować. Pędzelkiem lub zapałką z watą malowano te miejsca emulsją światłoczułą. Po retuszu sito było znów naświetlane. Dopiero wtedy nadawało się do produkcji. 

Farbę przeciskało się raklem. Znaczki przycinano na żądany wymiar i wysyłano do dystrybucji. Czasami do produkcji znaczków były potrzebne dodatkowe grafiki, które musiały być obrabiane ręcznie. Używano do tego jednostronnej matowej foli na której przy pomocy przyrządów kreślarskich dopracowywano znaczki . 

W trakcie przygotowania tego opracowania okazało się, że pod naklejonymi nominałami na przygotowanych materiałach do wykonania zdjęć jest naklejony drugi, niższy o pięć złotych nominał. 

Na skanie poniżej prezentujemy blok MKK Wola z innym napisem oraz nieznanymi do tej pory nominałami na małych znaczkach. Jest to unikalna rzecz wykonana w niewielu egzemplarzach.

Skala 1:1

Rozpoczęłyśmy poszukiwania bloku o niższych nominałach i znalazłyśmy go. Na dodatek wykonany jest on w nieznanym dotąd kolorze – brak jest wzmianki o tym w katalogu Wacława Sokołowskiego. To dzięki naszej ciekawości właściciel kolekcji dowiedział się, że może istnieć blok i niższych nominałach. Ponieważ jego kolekcja jest ogromna odszukałyśmy wszystkie bloki i istotnie na dwóch blokach znajdują się niższe nominały.

Skan poniżej przedstawia blok wydany przez MKK Wola w kolorze najpopularniejszym oraz z nominałami, które można spotkać na oficjalnie kolportowanym bloku. Na pierwszy rzut oka widać również inne różnice np. w rozmieszczeniu podpisów z nazwami poszczególnych kościołów. Na potrzeby tego opracowania poniższy skan pokazano w powiększeniu.



Kresy Wschodnie były zamieszkałe przez wiele grup o różnej narodowości m.in. przez Polaków, Ukraińców, Białorusinów czy Żydów. Tereny te zostały na mocy paktu Ribentrop-Mołotow włączone w strefę wpływu ZSRR, a po napaści na Polskę 17 września 1939r. zaanektowane przez ZSRR, który narzucił im własny system polityczny, ekonomiczny i ideologiczny. Przez cały okres PRL-u fakty te były przemilczane .

Wielu Polaków zamieszkiwało tereny Kresów Wschodnich, z których zostali przesiedleni siłą, wywiezieni na Syberię lub zamordowani. Prawdziwa historia Kresów Wschodnich był przez wiele lat tematem tabu w oficjalnych mediach.

Znaczki drukowano w obozach internowania lub mieszkaniach w stosunkowo małych nakładach. W zależności od możliwości technicznych ich jakość była różna. Nie były one w obiegu, jednak sprzedawano je osobą, które w ten sposób wspomagały finansowo podziemną działalność. Zdarzało się jednak, że znaczki te były przyklejane na listy i przesyłka docierała do adresata. Za posiadanie lub rozpowszechnianie znaczków groziło do 10 lat więzienia. 

Fundusze uzyskane z ich sprzedaży przeznaczano na pomoc osobom, które straciły pracę lub były skazane za działalność podziemną. Finansowano również zakup papieru i farb do dalszej działalności konspiracyjnej.

Znaczki drukowane były m.in. aby upamiętnić miejsca, które kiedyś były integralną częścią Rzeczypospolitej, aby odkłamać oficjalną wersję historii oraz wspomóc działalność podziemia. Pełniły też ważną rolę w walce o lepsze jutro. Nie tylko przypominały o miejscach, wydarzeniach ale były znakiem braku uległości polaków wobec reżimu.

Znaczki „Fundusz Pomocy Kulturalnej dla Polaków na Kresach Wschodnich” są ważnymi fragmentami naszej współczesnej historii. Mają one szczególne znaczenie, nie tylko upamiętniając miasta czy zabytki związane z Polską, ale również podnosiły rodaków na duchu. Ukazywały prawdziwą historię Polski, która była zakłamywana przez oficjalne media. Dziś przypominają nam o komunistycznej dyktaturze i sile solidarności naszych rodaków.



Opracowanie powstało dzięki relacji Alfreda Rosłonia oraz Andrzeja Adamiaka, którym dziękujemy za odwagę w mrocznych czasach rządów komunistycznych oraz za cierpliwość wobec nas obecnie. 



Bibliografia:

1. Relacja Alfreda Rosłonia

2. Paweł Sowiński: Międzyzakładowy Komitet Koordynacyjny NSZZ Solidarność [online]. Warszawa: Encyklopedia Solidarności. [dostęp 6 luty 2010]. 

Dostęp w Internecie: http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=Mi%C4%99dzyzak%C5%82adowy_Komitet_Koordynacyjny_NSZZ_Solidarno%C5%9B%C4%87

3. Kresy Wschodnie [online]. [dostęp 6 luty 2010]. Dostęp w Internecie: http://pl.wikipedia.org/wiki/Kresy_Wschodnie

4. Tomasz Urzykowski: Wystawa znaczków? Solidarności? Gazeta Wyborcza, 2005 [dostęp 6 luty 2010] Dostęp w Internecie: 

http://serwisy.gazeta.pl/wyborcza/1,68586,2882226.html

5. Znaczki, za które szło się do więzienia [online]. Gazeta Wyborcza Opole 2009 [dostęp 6 luty 2010]. Dostęp w Internecie: http://opole.gazeta.pl/opole/1,35114,7252501,Znaczki__za_ktore_szło_sie_do_wiezienia.html