Przewodnik po spółkach kolejowych

Polska kolej to nie tylko PKP…

Tak zwana Grupa PKP (formalnie taki twór nie istnieje) powstała w roku 2001 w wyniku procesu restrukturyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe.

Celem tych przemian było – zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej – rozgraniczenie działalności przewozowej kolei od zarządzania liniami kolejowymi oraz utworzenie samodzielnych podmiotów prawa handlowego, mogących świadczyć usługi nie tylko na rynku kolejowym.

Grupę PKP tworzą: PKP S.A. – spółka dominująca (tzw. spółka-matka) oraz spółki operatorskie (spółki-córki) obsługujące rynki: przewozów pasażerskich (PKP Intercity, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście), przewozów towarowych (PKP Cargo, PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa) oraz spółki związane z infrastrukturą kolejową (PKP Polskie Linie Kolejowe, PKP Energetyka, PKP Informatyka, TK Telekom).

Rynek przewozów pasażerskich w Polsce

Organizatorem przewozów regionalnych są samorządy wojewódzkie (urzędy marszałkowskie), które zlecają przewoźnikom obsługę lokalnych połączeń kolejowych i dotują pociągi regionalne. Pociągi międzywojewódzkie TLK oraz połączenia międzynarodowe są dotowane przez Ministerstwo Infrastruktury.

Dominującą rolę w sektorze przewozów pasażerskich pełnią dwie spółki: Przewozy Regionalne i PKP Intercity, które obsługują połączenia kolejowe na terenie całego kraju.

PKP Intercity – spółka uruchamia dalekobieżne pociągi międzywojewódzkie i międzynarodowe: Twoje Linie Kolejowe (TLK), Express InterCity (EIC), EuroCity (EC) i EuroNight (EN). Wszystkie pociągi z wyjątkiem TLK objęte są obowiązkową rezerwacją miejsc.

Przewozy Regionalne – spółka należąca (od grudnia 2008 r.) do samorządów województw organizuje kolejowe pasażerskie przewozy regionalne. Spółka obsługuje pociągi REGIO (dawniej osobowe) oraz dalekobieżne pociągi interREGIO (IR) i REGIOekspres (RE).

W niektórych regionach kraju przewozy pasażerskie wykonują również inne spółki (samorządowe, prywatne bądź należące do Grupy PKP):

Koleje Dolnośląskie – spółka powołana przez sejmik województwa dolnośląskiego, z siedzibą w Legnicy. Rozpoczęcie działalności przewozowej nastąpiło 14 grudnia 2008 roku. Spółka obsługuje połączenia regionalne na kilku dolnośląskich liniach. Tabor przewoźnika składa się z autobusów szynowych zakupionych przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego.

Koleje Mazowieckie – spółka utworzona w 2004 roku wspólnie przez samorząd województwa mazowieckiego i PKP Przewozy Regionalne, na bazie Mazowieckiego Zakładu Przewozów Regionalnych. Od 2008 roku Koleje Mazowieckie są w 100% własnością samorządu województwa mazowieckiego. Spółka obsługuje przewozy regionalne na terenie województwa mazowieckiego, a w sezonie letnim uruchamia również tanie połączenie (pociąg „Słoneczny”) na trasie Warszawa – Gdynia.

Arriva RP to spółka „prywatna”, której właścicielem są państwowe koleje niemieckie Deutsche Bahn. Firma świadczy usługi w zakresie pasażerskich przewozów regionalnych. W 2007 roku spółka wygrała przetarg na wykonywanie przewozów pasażerskich na liniach niezelektryfikowanych w województwie kujawsko-pomorskim pokonując Przewozy Regionalne.

PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście stanowi wydzielony system kolei miejskiej łączący Gdańsk, Sopot, Gdynię, Rumię, Redę i Wejherowo. Oprócz połączeń na trasie Gdańsk Główny – Wejherowo, PKP SKM obsługuje inne miasta województwa pomorskiego: Tczew, Lębork i Słupsk.

Warszawska Kolej Dojazdowa – spółka samorządowa wykonująca przewozy pasażerskie na linii Warszawa Śródmieście WKD – Podkowa Leśna – Grodzisk Mazowiecki Radońska z odgałęzieniem Podkowa Leśna – Milanówek Grudów.

Szybka Kolej Miejska w Warszawie łączy centrum stolicy z jej obrzeżami oraz przedmieściami. Z założenia ma być uzupełnieniem metra i alternatywą dla autobusów podmiejskich. SKM dojeżdża do Pruszkowa, Otwocka, Sulejówka i Legionowa. Właścicielem spółki jest Miasto Stołeczne Warszawa.

Obsługą wagonów gastronomicznych oraz wagonów sypialnych i z miejscami do leżenia (tzw. kuszetki) zajmuje się zależna od PKP Intercity spółka WARS.