POlska za… Mozambikiem!

27 marca 2015 roku przeszło 30 organizacji pozarządowych i centrali związkowych wystosowało do Ewy Kopacz (z domu Lis) apel o podjęcie przez rząd działań mających na celu wypracowanie Krajowego Planu Działań w zakresie biznesu i praw człowieka, zgodnego z Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka, przyjętymi jednogłośnie w czerwcu 2011 r. rezolucją Rady Praw Człowieka.

Sygnatariusze apelu podkreślili fakt, że odpowiednio opracowany Krajowy Plan Działania w zakresie biznesu i praw człowieka jest istotnym krokiem w kierunku zapewnienia stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju opartego na poszanowaniu podstawowych praw człowieka. Jednocześnie zaapelowali o pilne wskazanie resortu/ów odpowiedzialnych za realizację ww. zadania i/lub powołanie na poziomie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów międzyresortowego zespołu w tym celu. Zawnioskowali także o przeprowadzenie konsultacji z wszystkimi grupami interesariuszy planu prac prowadzącego do wypracowania ww. Krajowego Planu Działań.

Sygnatariusze zwrócili uwagę, że mimo poparcia ww. rezolucji Rady Praw Człowieka ONZ przez Polskę oraz zobowiązania się do opracowania Krajowego Planu Działania w zakresie biznesu i praw człowieka w Konkluzjach Rady UE przyjętych 25 czerwca 2012 roku, dotychczas administracja rządowa nie podjęła skutecznych działań w tym zakresie, co zdaniem sygnatariuszy listu jest przejawem braku systemowej wizji zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, który zapewniłby poszanowanie podstawowych wartości zawartych w Konstytucji RP i standardach praw człowieka.

Przypomniano także, że do wypracowania krajowych planów działań wezwały zarówno Rada Praw Człowieka jak i inne instytucje i organizacje międzynarodowe, w tym m.in.: Komisja Europejska, Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej i Rada Europy; zaś plany takie opracowały już m.in. Wielka Brytania, Holandia, Finlandia, Hiszpania, Dania czy Litwa, a prace rozpoczęło ponad trzydzieści innych, m.in. Szwajcaria, Niemcy, Belgia, Mozambik, Irlandia, Francja, Meksyk i U.S.A.

http://www.opzz.org.pl/-/razem-na-rzecz-wytycznych-onz-dotyczacych-biznesu-i-praw-czlowieka?redirect=http%3A%2F%2Fwww.opzz.org.pl%2Fstrona-testowa%3Fp_p_id%3D101_INSTANCE_yI3slJFp8pVD%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state%3Dnormal%26p_p_mode%3Dview%26p_p_col_id%3D_118_INSTANCE_sJjHsAbgkXE4__column-2%26p_p_col_pos%3D1%26p_p_col_count%3D5

Poniżej tekst rezolucji:

Szanowna Pani
Ewa Kopacz
Prezes Rady Ministrów
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Al. Ujazdowskie 1/3
00-583 Warszawa

Szanowna Pani Premier,
My, niżej podpisani, zwracamy się do Pani w imieniu reprezentowanych przez nas organizacji z apelem o podjęcie przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej działań mających na celu wypracowanie Krajowego Planu Działań w zakresie biznesu i praw człowieka, a w szczególności:
 niezwłoczne wskazanie resortu lub resortów wiodących, odpowiedzialnych za realizację ww. zadania lub powołanie na poziomie KPRM międzyresortowego zespołu, w skład którego powinni wejść przedstawiciele wszystkich resortów jak również innych kluczowych instytucji, w tym m.in. Rzecznika Praw Obywatelskich, Pełnomocnika Rządu ds. równego traktowania czy Pełnomocnika Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych;
 wypracowanie w konsultacji z wszystkimi grupami interesariuszy planu prac prowadzącego do wypracowania ww. Krajowego Planu Działań, zgodnego z Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka, przyjętymi jednogłośnie w czerwcu 2011 r. rezolucją Rady Praw Człowieka ONZ nr A/HRC/17/4, którą poparła także Polska (dalej: Wytyczne ONZ).
Wytyczne ONZ podkreślają, że dzięki spójnemu i komplementarnemu względem siebie
działaniu:
 państwa, które ma obowiązek zapewnić ochronę praw człowieka,
 przedsiębiorstw, na których spoczywa odpowiedzialność za poszanowanie praw
człowieka, oraz
 zapewnieniu sprawnego i efektywnego funkcjonowania państwowych i pozapaństwowych, sądowych i pozasądowych mechanizmów rozpatrywania skarg i dochodzenia zadośćuczynienia i/lub odszkodowania w przypadku naruszeń praw człowieka przez przedsiębiorstwa i innych pracodawców, jest możliwe zapewnienie zrównoważonego rozwoju gospodarczego przy jednoczesnym poszanowaniu praw człowieka w kontekście działalności gospodarczej.
Do wypracowania krajowych planów wdrażania Wytycznych ONZ wezwały zarówno Rada Praw Człowieka jak i szereg innych instytucji, w tym m.in.: Komisja Europejska, Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej i Rada Europy. Dotychczas plany takie opracowały m.in. Wielka Brytania, Holandia, Dania i Hiszpania, zaś prace rozpoczęło niemal trzydzieści innych, w tym m.in. Finlandia, Szwajcaria, Niemcy i U.S.A.
Polska zobowiązała się do opracowania Krajowego Planu Działania w zakresie biznesu i praw człowieka w Konkluzjach Rady UE przyjętych 25 czerwca 2012 roku, a także poinformowała o rozpoczęciu prac Komisję Europejską. Jednak dotychczas nie podjęto skutecznych działań w tym zakresie.

Czując się odpowiedzialni za państwo polskie, w tym tworzenie wspólnej wartości społeczno-gospodarczej i przestrzeganie standardów, nie możemy dłużej biernie obserwować bezczynności administracji publicznej.

Niemożność wyłonienia resortu odpowiedzialnego za rozpoczęcie prac lub stworzenia kompetentnego zespołu na poziomie KRPM, jest w naszej ocenie przejawem braku kompleksowej, systemowej wizji zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, który zapewniłby poszanowanie podstawowych wartości zawartych w Konstytucji RP i powszechnie uznanych standardach praw człowieka.
Dlatego stojąc na stanowisku, że przestrzeganie praw człowieka w biznesie odpowiada na współczesne wyzwania społeczne, gospodarcze i środowiskowe, zaś odpowiednio przygotowany Krajowy Plan Działania w tym zakresie jest istotnym krokiem w kierunku zapewnienia stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju opartego na poszanowaniu podstawowych praw człowieka, apelujemy do Pani Premier o podjęcie działań na rzecz wdrożenia Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka.
Ze swojej strony deklarujemy gotowość włączenia się w działania na rzecz wypracowania
Krajowego Planu Działania na każdym z jego etapów.

Z wyrazami szacunku
Adam Bodnar, Wiceprezes, Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Piotr Duda, Przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”
Monika Falej, Sekretarz, Fundacja „Inicjatywa Kobiet Aktywnych”
Beata Faracik, Prezeska Zarządu, Polski Instytut Praw Człowieka i Biznesu /office@pihrb.org/
Joanna Furmaga, Prezeska Zarządu, Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć
Anna Góral, Prezeska, Stowarzyszenie Inicjatyw Kobiecych
Marta Górska, Prezes Zarządu, Fundacja CSR Profit
Jan Guz, Przewodniczący OPZZ, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych
Paweł Iwaniec, Prezes Zarządu Fundacji, Fundacja Fordewind Obywatelskości
Witold Klaus, Prezes Zarządu, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
Dariusz Paczkowski, Współprezes, Fundacja Klamra
Łukasz Pałucki, Prezes Zarządu, Fundacja Wolontariat Równości
Mirella Panek-Owsiańska, Prezeska, Forum Odpowiedzialnego Biznesu
Michał Pawlęga, Członek Zarządu, Stowarzyszenie Lambda Warszawa
Jej Perfekcyjność, Prezesa Zarządu, Fundacja LGBT Business Forum
Marcin Rodzinka, Członek Zarządu, Instytut Podkarpacki
Agata Rudnicka, Prezes fundacji, CSR IMPACT
Stefan Schwarz, Prezes Zarządu, Stowarzyszenie Inicjatywa Mobilności Pracy
Krzysztof Śmiszek, Przewodniczący, Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego
Dorota Warakomska, Prezeska, Stowarzyszenie Kongres Kobiet
Anna Wicha, Prezes, Polskie Forum HR
Kamil Wyszkowski, Krajowy Przedstawiciel Inicjatywy Sekretarza Generalnego ONZ
Global Compact w Polsce
Koalicja CSR Watch Polska, którą tworzą:
 Amnesty International Polska
 Clean Clothes Polska
 Fundacja Frank Bold
 Fundacja Inna Przestrzeń
 Fundacja Koalicja Sprawiedliwego Handlu
 Fundacja Kupuj Odpowiedzialnie
 Instytut Badań Polityczno-Prawnych
 Koalicja Karat
 ODE Źródła
 Polski Instytut Praw Człowieka i Biznesu
 Polskie Stowarzyszenie Sprawiedliwego Handlu

Zamiast podjęcia kroków zmierzających do zmiany Polski w państwo prawne, sprzyjające swoim obywatelom, rządy Tuska i Kopacz wdały się jedynie w retorykę mającą zapewnić pozory zmian.
Nie inaczej trzeba bowiem ocenić zadęcie propagandowe wokół ratyfikowania Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, z którego to aktu tak naprawdę niewiele wynika, poza zobowiązaniem Państwa do działań, jakich i tak już się podjęło jeszcze w minionej(?) epoce.
Jest rzeczą haniebną dla rządzących, że wspólnym głosem o podstawowych prawach, gwarantowanych w krajach o podobnym, a nawet mniejszym PKB per capita mówią osoby z tak przeciwnych obozów, jak np. Piotr Duda i Jej Perfekcyjność.
Wszyscy sygnatariusze zarzucają bezczynność administracji publicznej.
Czytając jednak uważnie załączony tekst „wytycznych” nie sposób pozbyć się wrażenia, że to milczenie jest celowe. Najwyraźniej rolą państwa PO-PSL nie jest budowanie społeczeństwa obywatelskiego, ale zapewnienie wąskiej grupie bogacenia się kosztem społeczeństwa.
Natomiast społeczeństwo świadome swoich praw, wyposażone w instrumenty prawne pozwalające na realną walkę z pracodawcą, którym może być nawet państwo, jest wrogiem oligarchów, również korporacyjnych.
I w tym kontekście należy patrzeć na poniedziałkowy wyrok, skazujący opozycyjnego posła na karę więzienia pomimo tego, że jego działania zatwierdzone były przez właściwego ministra i… sądy.
Bo przecież jedyne słuszne partie muszą panować tak długo, jak długo gra Orkiestra Pomocy Owsiakowi – do końca świata i jeden dzień dłużej.
Mentalność aparatczyków z b. PZPR?
Jak najbardziej, wspierana fasadową demokracją i sądami, które w zasadzie już nie ukrywają, po której stronie się znajdują (vide: sędzia Milewski).
Opozycja, prędzej czy później, trafi natomiast za kraty.
Zostanie tylko ta koncesjonowana (vide: Palikot).
Hegel powiada gdzieś, że wszystkie historyczne fakty i postacie powtarzają się, rzec można, dwukrotnie. Zapomniał dodać: za pierwszym razem jako tragedia, za drugim jako farsa.
Ten cytat z Marksa na naszych oczach zaczyna pasować do Polski, rządzonej już 8 lat przez koalicję PO-PSL.
Jeśli jednak PRL, szczególnie w pierwszym okresie swojego istnienia był tragedią, to państwo Tuska i Kopacz ( z domu Lis) z dnia na dzień staje się coraz większą farsą.
I jeszcze jedno – powyższy apel, wystosowany do urzędującego premiera RP, wskazuje, że powoli zaczyna wracać to, co łączyło opozycjonistów w PRL – jedność celu.
Znowu, coraz wyraźniej, widzimy, że po 25 latach budowania „wolności” pojawił się cel negatywny – obalenie „ustroju”, dzisiaj zwanego „układem”.

Bo przecież, jak mówi człowiek, który mimo woli stał się symbolem Polaka – szaraka:

Tak dalej być nie będzie!

1.04 2015

_______________________________________

Wytyczne dotyczące biznesu i praw człowieka:
Wdrażanie dokumentu ramowego Organizacji Narodów Zjednoczonych
„Chronić, szanować i naprawiać”

Zasady ogólne
Niniejsze Wytyczne opierają się na uznaniu:
(a) istniejących zobowiązań państw w zakresie poszanowania, ochrony oraz realizacji praw człowieka i podstawowych wolności;
(b) roli przedsiębiorstw jako wyspecjalizowanych organów społecznych, pełniących szczególne funkcje, od których wymaga się przestrzegania obowiązującego prawa i poszanowania praw człowieka;
(c) potrzeby zapewnienia odpowiednich i skutecznych środków zaradczych i naprawczych na wypadek naruszenia praw i obowiązków.
Niniejsze Wytyczne mają zastosowanie do wszystkich państw i wszystkich przedsiębiorstw zarówno międzynarodowych, jak i innych, niezależnie od ich wielkości, branży, lokalizacji, własności i struktury.
Niniejsze Wytyczne należy rozumieć jako spójną całość i odczytywać je zarówno pojedynczo, jak i w całości w kategoriach przyświecającego im celu, jakim jest podniesienie standardów i poprawa praktyk dotyczących praw człowieka w kontekście biznesu, tak by osiągnąć wymierne rezultaty dla dobra osób i społeczności dotkniętych tymi problemami i przyczyniać się tym samym do rozwoju globalizacji w wymiarze społecznym – zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Żadna część niniejszych Wytycznych nie powinna być odczytywana jako tworzenie nowych zobowiązań w świetle prawa międzynarodowego ani też jako ograniczenie lub podważanie jakichkolwiek zobowiązań prawnych w zakresie praw człowieka, jakie państwo podjęło lub jakim podlega z mocy prawa międzynarodowego.
Niniejsze Wytyczne należy wdrażać w sposób niepowodujący dyskryminacji, zwracając szczególną uwagę na prawa i potrzeby, a także wyzwania, przed jakimi stają osoby z grup lub populacji, które mogą być szczególnie wrażliwe lub narażone na ryzyko marginalizacji, mając też należyty wzgląd na różne rodzaje ryzyka, z jakimi mogą się zetknąć kobiety i mężczyźni.
I. Obowiązek państwa dotyczący zapewnienia ochrony praw człowieka
A. Zasady podstawowe
1. Państwa mają obowiązek zapewnić ochronę przed naruszaniem praw człowieka przez strony trzecie, w tym przedsiębiorstwa, na swoim terytorium i/lub na obszarze objętym ich jurysdykcją. Wymaga to podejmowania odpowiednich kroków w celu zapobiegania takim naruszeniom, ich rozpoznawania, karania oraz zadośćuczynienia za nie, poprzez prowadzenie skutecznej polityki, działania ustawodawcze, regulacje i praktykę orzeczniczą.
2. Państwa powinny jasno przedstawić swoje oczekiwanie, że wszystkie przedsiębiorstwa mające siedzibę na ich terytorium i/lub na obszarze objętym ich jurysdykcją będą szanować prawa człowieka we wszystkich swoich działaniach.

B. Zasady operacyjne
Ogólne funkcje państwa w zakresie regulacji i polityki
3. Wypełniając obowiązek zapewnienia ochrony, państwa powinny:
(a) egzekwować przepisy, których celem jest zobowiązanie przedsiębiorstw do poszanowania praw człowieka lub takie, które skutkują podobnym wymogiem, oraz dokonywać okresowej oceny ich adekwatności i reagować na ewentualne luki;
(b) zagwarantować, by inne przepisy i polityki regulujące tworzenie i bieżącą działalność przedsiębiorstw, takie jak prawo korporacyjne, nie ograniczały poszanowania praw człowieka przez przedsiębiorstwa, lecz by je umożliwiały;
(c) dostarczyć przedsiębiorstwom skuteczne wytyczne na temat tego, jak szanować prawa człowieka we wszystkich ich działaniach;
(d) zachęcać, a tam, gdzie jest to właściwe, wymagać, by przedsiębiorstwa informowały o tym, w jaki sposób odnoszą się do kwestii wpływu ich działalności na realizację praw człowieka.

Styk państwa z biznesem
4. Państwa powinny podejmować dodatkowe kroki w celu zapewnienia ochrony przed naruszaniem praw człowieka przez przedsiębiorstwa będące własnością państwa lub przez nie kontrolowane lub też takie, które korzystają z istotnego wsparcia lub usług instytucji państwowych, takich jak agencje udzielające kredytów eksportowych, rządowych ubezpieczeń inwestycji lub gwarancji, w tym poprzez wymaganie tam, gdzie jest to właściwe, zachowanie należytej staranności (oryg. due diligence) w zakresie przestrzegania praw człowieka.
5. Państwa powinny sprawować właściwy nadzór w celu wypełnienia swoich międzynarodowych zobowiązań w zakresie ochrony praw człowieka, kiedy zawierają kontrakty z przedsiębiorstwami świadczącymi usługi mogące oddziaływać na korzystanie z praw człowieka lub gdy uchwalają przepisy dotyczące takich przedsiębiorstw.
6. Państwa powinny promować poszanowanie praw człowieka przez przedsiębiorstwa, z którymi zawierają transakcje handlowe.
Wspieranie poszanowania praw człowieka przez biznes na obszarach dotkniętych konfliktem
7. W związku z tym, że ryzyko poważnych naruszeń praw człowieka na obszarach dotkniętych konfliktem jest zwiększone, państwa powinny pomagać w dopilnowaniu, by przedsiębiorstwa działające w takim otoczeniu nie brały udziału w takich naruszeniach, między innymi poprzez:
(a) współpracę z przedsiębiorstwami na jak najwcześniejszym etapie, by pomóc im zidentyfikować zagrożenia dla praw człowieka związane z ich działalnością i relacjami biznesowymi oraz pomóc w unikaniu i łagodzeniu takiego ryzyka;
(b) zapewnianie przedsiębiorstwom odpowiedniej pomocy w ocenie i radzeniu sobie z podwyższonym ryzykiem naruszenia praw człowieka, zwracając szczególną uwagę na przemoc związaną z płcią i przemoc seksualną;
(c) odmawianie dostępu do publicznego wsparcia i usług przedsiębiorstwom biorącym udział w poważnych naruszeniach praw człowieka i odmawiającym współpracy w celu zmiany tej sytuacji;
(d) dopilnowanie, by ich aktualna polityka, prawodawstwo, przepisy i ich egzekwowanie były skuteczne w walce z ryzykiem udziału biznesu w poważnych naruszeniach praw człowieka.

Zapewnienie spójności polityki
8. Państwa powinny zapewnić, by ministerstwa, agencje rządowe i inne instytucje państwowe kształtujące praktykę biznesową były świadome zobowiązań państwa w zakresie praw człowieka i przestrzegały ich podczas wypełniania swoich zadań, między innymi poprzez zapewnienie tym instytucjom właściwej informacji, szkoleń i wsparcia.

9. Realizując swoje cele w zakresie polityki gospodarczej, w relacjach z innymi państwami lub przedsiębiorstwami, na przykład zawierając umowy inwestycyjne czy kontrakty, państwa powinny pozostawiać sobie odpowiednią przestrzeń do kształtowania polityk na poziomie krajowym, potrzebną do wypełniania zobowiązań w zakresie praw człowieka.

10. Działając jako członkowie wielostronnych instytucji zajmujących się zagadnieniami związanymi z działalnością biznesową, państwa powinny:
(a) dążyć do zapewnienia, by instytucje te nie ograniczały możliwości państw członkowskich wypełniania obowiązku ochrony praw człowieka ani też nie utrudniały przedsiębiorstwom poszanowania tych praw;
(b) zachęcać te instytucje, by w ramach swojego mandatu i posiadanych możliwości promowały poszanowanie przez biznes praw człowieka i by – jeśli zostaną o to poproszone – pomagały państwom w wypełnianiu obowiązku zapewnienia ochrony przed naruszaniem praw człowieka przez przedsiębiorstwa, między innymi poprzez pomoc techniczną, budowanie zdolności instytucjonalnej i podnoszenie świadomości;
(c) korzystać z niniejszych Wytycznych w celu promowania wspólnego zrozumienia i rozwijania współpracy międzynarodowej w dziedzinie zarządzania wyzwaniami w zakresie praw człowieka w kontekście biznesu.

II. Odpowiedzialność przedsiębiorstw za poszanowanie praw człowieka
A. Zasady podstawowe
11. Przedsiębiorstwa powinny szanować prawa człowieka. Oznacza to, że powinny unikać naruszania praw człowieka oraz przeciwdziałać negatywnym skutkom wpływu na realizację praw człowieka, do którego się przyczyniły.
12. Odpowiedzialność przedsiębiorstw za poszanowanie praw człowieka odnosi się do powszechnie uznanych praw człowieka – rozumianych jako minimum, jako prawa zawarte w Międzynarodowej Karcie Praw Człowieka oraz zasadach dotyczących praw podstawowych określonych w Deklaracji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej podstawowych zasad i praw w pracy.
13. Odpowiedzialność za poszanowanie praw człowieka wymaga, by przedsiębiorstwa:
(a) unikały powodowania lub przyczyniania się do negatywnego wpływu na prawa człowieka przez swoją działalnością oraz podjęły działania naprawcze, gdy takowe zaistnieją,
(b) podejmowały działania mające na celu zapobieżenie negatywnemu wpływowi na prawa człowieka powiązanemu bezpośrednio z ich działalnością, produktami lub usługami poprzez ich relacje biznesowe lub łagodziły taki wpływ, nawet jeśli one same nie przyczyniły się do niego.
14. Odpowiedzialność przedsiębiorstw za poszanowanie praw człowieka dotyczy wszystkich przedsiębiorstw, bez względu na ich wielkość, branżę, kontekst działalności, własność i strukturę. Niemniej jednak skala i złożoność środków stosowanych przez przedsiębiorstwa do wywiązania się z tego obowiązku mogą być różne w zależności od tych właśnie czynników oraz od tego, jak poważny jest negatywny wpływ przedsiębiorstwa na prawa człowieka.

15. W celu wywiązania się z obowiązku poszanowania praw człowieka przedsiębiorstwa powinny mieć politykę oraz procedury odpowiednie do wielkości firmy i kontekstu w jakich funkcjonują, obejmujące:
(a) zobowiązanie na poziomie polityki firmy do odpowiedzialności za poszanowanie praw człowieka;
(b) proces należytej staranności w zakresie praw człowieka, mający na celu zidentyfikowanie możliwego negatywnego wpływu na prawa człowieka, zapobieganie i łagodzenie go, oraz rozliczenie się z tego, w jaki sposób przedsiębiorstwo stara się rozwiązać problem swojego
negatywnego wpływu na prawa człowieka;
(c) procedury i rozwiązania umożliwiające działania zaradcze w przypadku negatywnego wpływu na prawa człowieka, spowodowanego przez firmę lub do którego powstania firma się przyczynia.

B. Zasady operacyjne
Zobowiązanie dotyczące polityki przedsiębiorstwa
16. Podstawą do tego, by odpowiedzialność za poszanowanie praw człowieka stała się nieodłącznym elementem działań przedsiębiorstwa, powinno być złożenie przez nie zobowiązania do poszanowania praw człowieka w formie deklaracji dotyczącej polityki firmy. Deklaracja taka powinna:
(a) być zatwierdzona na najwyższym szczeblu przedsiębiorstwa;
(b) opierać się na wiedzy i doświadczeniu zgromadzonym wewnątrz danego przedsiębiorstwa i/lub ekspertów zewnętrznych;
(c) zawierać oczekiwania przedsiębiorstwa w zakresie praw człowieka wobec personelu, partnerów biznesowych i innych podmiotów bezpośrednio związanych z jego działalnością, produktami czy usługami;
(d) być publicznie dostępna oraz zakomunikowana odpowiednio wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa wszystkim pracownikom, partnerom biznesowym oraz innym właściwym stronom;
(e) znajdować odzwierciedlenie w polityce i procedurach operacyjnych niezbędnych, by stała się ona częścią działań całego przedsiębiorstwa.
17. Aby zidentyfikować negatywny wpływ na prawa człowieka, zapobiegać mu, łagodzić jego skutki oraz rozliczyć się z działań, jakie podejmuje, aby im przeciwdziałać, przedsiębiorstwo powinno przeprowadzić proces należytej staranności w zakresie praw człowieka. Proces ten powinien obejmować przeprowadzenie analizy rzeczywistego i potencjalnego negatywnego wpływu na prawa człowieka, zapewnić zintegrowane uwzględnienie wyników takiej analizy i podjęcie działań na ich podstawie, śledzenie reakcji na te działania oraz komunikowanie informacji na temat tego, jakie działania są podejmowane przez firmę w celu zapobieżenia lub zminimalizowania jej wpływu. Należyta staranność w zakresie praw człowieka:
(a) powinna obejmować negatywny wpływ na prawa człowieka, który przedsiębiorstwo może powodować lub do którego może się przyczyniać poprzez swoje własne działania, lub też który można bezpośrednio powiązać z działaniami przedsiębiorstwa, jego produktami lub usługami poprzez jego relacje biznesowe;
(b) będzie się różnić pod względem stopnia skomplikowania w zależności od wielkości przedsiębiorstwa, skali ryzyka poważnego negatywnego wpływu na prawa człowieka oraz charakteru i kontekstu działalności przedsiębiorstwa;
(c) powinna być działaniem ciągłym, z uwagi na fakt, iż zagrożenia dla praw człowieka mogą wraz z upływem czasu podlegać zmianom w miarę, jak ewoluuje działalność przedsiębiorstwa i kontekst, w jakim ono funkcjonuje.
18. Aby zmierzyć zagrożenia dla praw człowieka, przedsiębiorstwa powinny zidentyfikować i ocenić wszelkiego rodzaju już istniejący i potencjalny negatywny wpływ na prawa człowieka, z którym mogą mieć związek albo poprzez swoją własną działalność, albo w wyniku swoich relacji biznesowych. Proces ten powinien:
(a) korzystać z doświadczeń i wiedzy w zakresie praw człowieka zarówno tej dostępnej wewnątrz przedsiębiorstwa, jak i/lub niezależnej, czerpanej z zewnątrz;
(b) obejmować rzetelne konsultacje z grupami potencjalnie dotkniętymi takim wpływem oraz innymi interesariuszami, odpowiednio do wielkości przedsiębiorstwa oraz charakteru i kontekstu jego działalności.
19. Aby zapobiegać i ograniczać negatywny wpływ na przestrzeganie praw człowieka, przedsiębiorstwa powinny uwzględniać wyniki analizy wpływu przeprowadzanych w stosunku do różnych wewnętrznych funkcji i procesów oraz podejmować odpowiednie działania.
(a) Skuteczne zintegrowanie wyników wymaga, by:
I. odpowiedzialność za reagowanie na skutki takiego wpływu przypisana została do odpowiedniego poziomu i odpowiedniej funkcji w przedsiębiorstwie;
II. wewnętrzny proces decyzyjny, podział budżetu i procesy nadzoru umożliwiały skuteczne reagowanie na przypadki takiego wpływu.
(b) Odpowiednie działania będą się różnić w zależności od:
I. tego, czy przedsiębiorstwo powoduje taki wpływ lub się do niego przyczynia, czy też ma w nim swój udział wyłącznie dlatego, że wpływ ten jest bezpośrednio powiązany z jego działalnością, produktami lub usługami poprzez relacje biznesowe przedsiębiorstwa;
II. siły nacisku, jaką przedsiębiorstwo dysponuje, aby spróbować rozwiązać kwestię negatywnego wpływu.

20. Aby sprawdzić, czy problem negatywnego oddziaływania jest rozwiązywany, przedsiębiorstwa powinny monitorować skuteczność podjętych przez siebie działań. Monitorowanie to powinno:
(a) opierać się na odpowiednich wskaźnikach ilościowych i jakościowych;
(b) korzystać z informacji zwrotnych ze źródeł wewnętrznych i zewnętrznych, w tym od interesariuszy dotkniętych tym oddziaływaniem.
21. Aby zdać sobie sprawę z tego, jak podejmuje problem negatywnego wpływu na prawa człowieka, przedsiębiorstwo powinno być przygotowane do przekazania takiej informacji na zewnątrz, szczególnie, jeśli kwestia ta zostanie podniesiona przez stronę dotkniętą takim wpływem lub w jej imieniu. Przedsiębiorstwa, których działalność lub kontekst, w jakim funkcjonują, stwarzają ryzyko poważnego negatywnego wpływu na prawa człowieka, powinny składać formalne sprawozdania z tego, jak reagują na te problemy. We wszystkich przypadkach przekaz:
(a) powinien mieć formę i częstotliwość odpowiadające wadze negatywnego wpływu na prawa człowieka i być dostępny dla tych, do których przekaz ten jest skierowany;
(b) powinien dostarczać informacji wystarczających do tego, by ocenić,
czy reakcja przedsiębiorstwa na konkretny negatywny wpływ na prawa człowieka jest adekwatna;
(c) nie powinien stwarzać zagrożenia dla stron dotkniętych tym oddziaływaniem, dla pracowników, nie powinien też grozić naruszeniem uzasadnionych wymogów tajemnicy handlowej.
Działania naprawcze
22. Jeżeli przedsiębiorstwo stwierdzi, że spowodowało negatywny wpływ (na prawa człowieka) lub przyczyniło się do takiego wpływu, powinno naprawić wyrządzoną szkodę poprzez przeprowadzenie cieszącego się zaufaniem zainteresowanych, rzetelnego procesu naprawczego lub poprzez współpracę w jego przeprowadzeniu.
Zagadnienia związane z kontekstem działalności
23. Niezależnie od okoliczności przedsiębiorstwa powinny:
(a) przestrzegać wszystkich obowiązujących przepisów i szanować powszechnie uznane prawa człowieka, niezależnie od tego, gdzie prowadzą swoją działalność;
(b) szukać sposobów, by w sytuacji, kiedy stają wobec sprzecznych wymagań, przestrzegać zasad zawartych w powszechnie uznawanych standardach praw człowieka;
(c) traktować ryzyko spowodowania lub przyczynienia się do poważnych naruszeń praw człowieka jako kwestię zgodności z prawem, niezależnie od tego, gdzie prowadzą swoją działalność.
24. Jeśli dla właściwej reakcji konieczne jest uszeregowanie według ważności istniejących i potencjalnych przypadków negatywnego wpływu na prawa człowieka, przedsiębiorstwa powinny starać się zapobiegać i ograniczać te najpoważniejsze lub w przypadku których opóźnienie reakcji mogłoby sprawić, że stałyby się niemożliwe do naprawienia.
III. Dostęp do środków zaradczych
A. Zasada podstawowa
25. W ramach obowiązku ochrony przed naruszeniami praw człowieka w związku z działalnością przedsiębiorstw państwa muszą podjąć odpowiednie kroki, aby, jeśli naruszenia takie mają miejsce na ich terytorium i/lub w obrębie ich jurysdykcji, tym, których dotknie takie naruszenie, zapewnić, poprzez odpowiednie środki i mechanizmy sądowe, administracyjne, legislacyjne i inne, dostęp do skutecznych środków zaradczych i naprawczych.
B. Zasady operacyjne
Państwowe mechanizmy sądowe
26. Państwa powinny podjąć odpowiednie kroki w celu zapewnienia skuteczności krajowych mechanizmów sądowych w przypadku naruszeń praw człowieka związanych z działalnością biznesową, w tym powinny rozważyć sposoby ograniczenia barier prawnych, praktycznych
i innych przeszkód, które prowadzą do pozbawienia dostępu do środków zaradczych.

Państwowe pozasądowe mechanizmy rozpatrywania skarg
27. Państwa powinny zapewnić skuteczne i odpowiednie pozasądowe mechanizmy rozpatrywania skarg, obok procedur sądowych, w ramach kompleksowego państwowego systemu zapewniającego zastosowanie środków zaradczych i naprawczych w przypadku naruszeń praw człowieka związanych z działalnością biznesową.

Niepaństwowe mechanizmy rozpatrywania skarg
28. Państwa powinny rozważyć sposoby ułatwiania dostępu do skutecznych niepaństwowych mechanizmów rozpatrywania skarg w zakresie szkód wynikających z naruszenia praw człowieka w związku z działalnością biznesową.

29. Aby umożliwić wczesne reagowanie na skargi i natychmiastowe stosowanie środków zaradczych, przedsiębiorstwa powinny stworzyć lub brać udział w skutecznych mechanizmach i procedurach rozpatrywania skarg na poziomie operacyjnym dla osób indywidualnych i społeczności, które mogą ucierpieć z powodu naruszeń praw człowieka.

30. Inicjatywy podejmowane przez branże, interesariuszy lub też inne inicjatywy zbiorowe realizowane we współpracy wielu podmiotów, które są oparte na poszanowaniu standardów dotyczących praw człowieka, powinny zapewniać dostępność skutecznych mechanizmów rozpatrywania skarg.

Kryteria skuteczności pozasądowych mechanizmów rozpatrywania skarg
31. Zarówno państwowe, jak i niepaństwowe pozasądowe mechanizmy rozpatrywania skarg, by były skuteczne, powinny być:
(a) odpowiednio umocowane i rzetelne (oryg. legitimate): cieszące się zaufaniem grup interesariuszy, dla których są przeznaczone oraz dające możliwość rozliczenia z tego, czy proces rozpatrywania skargi prowadzony był w sposób uczciwy;
(b) dostępne: powinny być znane wszystkim grupom interesariuszy, dla których są przeznaczone i zapewniać odpowiednie wsparcie tym, którzy mogą zetknąć się z pewnymi barierami w dostępie do nich;
(c) przewidywalne: powinny zapewniać przejrzystą i znaną procedurę postępowania z precyzyjnie wyznaczonymi ramami czasowymi dla każdego etapu oraz jasność co do rodzaju procesów i ich możliwych rezultatów, a także metod monitorowania ich wdrożenia;
(d) sprawiedliwe: powinny zapewnić, by strony pokrzywdzone miały odpowiedni dostęp do źródeł informacji, konsultacji oraz profesjonalnych zasobów wiedzy niezbędnych do udziału w procesie rozpatrywania skarg na sprawiedliwych, zapewniających odpowiedni poziom informacji i szacunku warunkach;
(e) przejrzyste: powinny zapewniać stronom postępowania dostęp do informacji na temat jego przebiegu oraz dostarczać informacji na temat działania mechanizmu niezbędnych do budowania zaufania w jego skuteczność i realizacji interesu publicznego w tym zakresie;
(f) zgodne z prawami człowieka: powinny gwarantować, by wyniki postępowania i przedsięwzięte środki zaradcze były zgodne z uznanymi międzynarodowymi normami w zakresie praw człowieka;
(g) źródłem ciągłego doskonalenia się: powinny korzystać z odpowiednich środków, aby wyciągać wnioski służące poprawie tych mechanizmów i zapobieganiu powstawaniu szkód i podstaw do skarg w przyszłości.
W wymiarze operacyjnym, mechanizmy te powinny być także:
(h) oparte na zaangażowaniu i dialogu: należy prowadzić konsultacje z grupami interesariuszy, dla których mechanizmy te są przeznaczone, odnośnie ich struktury i funkcjonowania, skupiając się na dialogu jako sposobie identyfikowania i rozwiązywania zgłaszanych kwestii spornych.

http://pihrb.org/