Początki bankowości centralnej

„Ciekawostki finansowe” to cykl poświęcony popularyzowaniu wiedzy na temat finansów, historii pieniądza i systemów monetarnych w formie krótkich, przystępnych ciekawostek. Cykl powstał w oparciu o książkę Nialla Fergusona „Potęga pieniądza. Finansowa historia świata”. Początki bankowości centralnej sięgają roku 1609, kiedy to powstał Amsterdamski Bank Wekslowy (Amsterdamsche Wisselbank). Jego zadaniem było rozwiązanie problemów kupców związanych z obecnością w obiegu wielu różnych walut. W Zjednoczonych Prowincjach funkcjonowało co najmniej czternaście różnych mennic, w obiegu było też wiele obcych monet. Amsterdamski Bank Wekslowy umożliwił kupcom otwieranie rachunków w jednolitej walucie. Dało to początek systemowi czeków, stałych zleceń i przelewów, które w dzisiejszym świecie są czymś oczywistym.

Jednakże z punktu widzenia Banku system ten miał jedno istotne ograniczenie. Bank utrzymywał mniej więcej równy stosunek depozytów do rezerw w metalach szlachetnych. Jeszcze w roku 1760 depozyty wynosiły niecałe 19 mln florenów, a rezerwy ponad 16 mln. A więc w tamtym czasie tzw. run na bank był praktycznie niemożliwy, ponieważ Bank posiadał wystarczająco dużo gotówki, by zaspokoić niemal wszystkich klientów, gdyby ci z jakiegoś powodu chcieli w tym samym momencie wypłacić swoje pieniądze. Taka sytuacja oczywiście zapewniała Bankowi bardzo wysoką wiarygodność i bezpieczeństwo, ale nie pozwalała osiągać ogromnych zysków poprzez kreowanie kredytu.

Tę niedogodność usunięto wraz z powstaniem szwedzkiego Riksbanku w 1656 roku. Riksbank zapoczątkował praktykę znaną dziś jako system rezerwy cząstkowej. System ten polega na tym, że bank może pożyczać sumy znacznie przekraczające posiadane przez siebie rezerwy. Ponieważ klienci rzadko kiedy zgłaszają się masowo po wypłatę swoich oszczędności, tylko część ich pieniędzy musi być przechowywana jako rezerwa. To daje bankom możliwość generowania niebotycznych zysków. Jak stwierdził Samuel Jones-Loyd (1796-1883), brytyjski bankier i polityk, prominentna postać ówczesnego londyńskiego City: „Prawdziwym pieniądzem są tylko metale szlachetne. Papierowe banknoty są pieniędzmi tylko dlatego, że stoją za nimi metalowe pieniądze. Bez tego są tylko złudnymi i marnymi podróbkami. Jeden deponent otrzyma kruszec, lecz drugi już nie, dlatego depozyty nie są prawdziwymi pieniędzmi”.

Źródła zdjęć:
1. www.holandiabeztajemnic.pl

Polub bloga na Facebooku:
www.facebook.com/thespinningtopblog.

Zobacz też: Ciekawostki finansowe (5).