Pierwszy maja w literaturze

Sielesny , Sielesny , ty się teraz posrać, ja kontent, że złapać ciebie, ja tobie pokazać den ersten Mai!

— Posłusznie melduję, panie oberlejtnant, że o takiej rzeczy nie zapomniałem, bo nie jestem znowuż taki jak niejaki jednoroczny ochotnik Żelezny . Było to jeszcze na długo przed tą wojną i staliśmy w Koszarach Karlińskich. a tam był oberstem niejaki Flieder von Bumerang czy tak jakoś.

Porucznik Lukasz mimo woli uśmiechnął się słysząc oryginalne nazwisko, a Szwejk szybko opowiadał dalej:

— Posłusznie melduję, panie oberlejtnant, że ten nasz oberst był dużo niższy od pana, nosił brodę a la książę Lobkowitz, tak że bardzo był podobny do małpy , a gdy się rozzłościł, to skakał dwa razy wyżej, niż wynosił jego wzrost, więc wszyscy nazywaliśmy go kauczukowym dziadygą. Był wtedy jakiś pierwszy maja, a my mieliśmy ostre pogotowie, zaś ten pułkownik w wigilię tego dnia wygłosił do nas wielką mowę, że niby dlatego mamy jutro siedzieć wszyscy w koszarach i nie wychodzić na miasto, żebyśmy w razie potrzeby na najwyższy rozkaz całą tę socjalistyczną bandę mogli powystrzelać. Tak samo więc, jeśli który żołnierz ma dzisiaj wychodne, a nie wróci na czas i zasiedzi się na mieście aż do dnia następnego, to taki jest zdrajcą ojczyzny , bo jak się porządnie upije, to nie trafi w żadnego socjalistę i przy salwach będzie strzelał w powietrze. Więc ten jednoroczniak Żelezny wrócił do izby i powiada, że kauczukowy dziadyga zrobił jednak dobrze, iż zwrócił uwagę na dzień jutrzejszy .

„Nikogo— powiada — do koszar i tak nie wpuszcza, więc najlepiej nie wracać. ”

Posłusznie melduję, panie oberlejtnant. że jak powiedział, tak też zrobił. Ale ten oberst Flieder to był znowuż drań nie byle jaki, Panie, świeć nad jego duszą, więc nazajutrz łaził po Pradze i rozglądał się, czy nie zobaczy kogo z naszego pułku, kto się odważył przekroczyć jego nakaz. Koło Bramy Prochowej spotkał naszego jednoroczniaka i zaraz na niego z wielkim krzykiem: „Ja ci dam, ja cię nauczę, popamiętasz!” Nagadał mu w tym guście jeszcze więcej, zabrał go z sobą i wlecze go do koszar, a po drodze urąga mu brzydko i ciągle

go się pyta o nazwisko. „Sielesny , Sielesny , ty się teraz posrać, ja kontent, że złapać ciebie, ja tobie pokazać den ersten Mai! Sielesny , Sielesny , ty już mój, ja cię wsadzić do aresztu, tsimać w areszt!” Żeleznemu już było wszystko jedno. Więc gdy szli przez Porzecze koło piwiarni Rozvarzilów, Żelezny skoczył w bramę, znikł jak kamfora i popsuł dziadydze uciechę osadzenia go w areszcie. Pana obersta tak to rozsierdziło, iż mu ten delikwent zwiał, że ze złości zapomniał na dobre jego nazwiska. Pomieszało się mu w głowie i gdy przybył do

koszar, to zaczął skakać aż p od sufit i wrzeszczał, zaś oficer dyżurny nie wiedział, dlaczego to kauczukowy dziadyga zaczął raptem mówić łamaną czeszczyzną: „Miedziany aresztować, nie Miedziany , Ołowiany aresztować, Cynowy!” I tak się pan oberst męczył w dzień i ciągle pytał, czy już aresztowali Miedzianego, Ołowianego, Cynowego. Kazał nawet całemu pułkowi stanąć do przeglądu, ale ponieważ było wiadomo, o co chodzi, więc Żelaznego umieścili w szpitalu, jako że był technikiem dentystycznym. Aż oto stała się rzecz taka:

jednemu z naszego pułku udało się przebić jakiegoś dragona w gospodzie „U Bucków”, który to dragon chodził za jego dziewczyną. Cały pułk musiał stanąć do przeglądu, nawet chorzy z lazaretu, kto był słaby , tego dwaj koledzy podtrzymywali. Musiał więc chcąc nie chcąc pokazać się także Żelezny . I wtedy na dziedzińcu czy tali nam rozkaz do pułku, mniej więcej w ten sens, że dragoni to także żołnierze i że nie należy przebijać ich bagnetem dlatego że są to nasi Kriegskameraden. Jeden z ochotników tłumaczy ł ten rozkaz, a nasz oberst rozglądał się dokoła jak tygrys. Najprzód chodził przed frontem, potem poszedł za szeregi i nagle odkrył Żeleznego, chłopa jak góra. Bardzo to, panie oberlejtnant, było komiczne, gdy go wciągnął do środka czworoboku. Tamten jednoroczny ochotnik przestał tłumaczyć rozkaz do pułku, a nasz pułkownik zaczął skakać przed Żeleznym jak nie przymierzając pies, gdy szczeka na kobyłę, i ryczał: „Ty mi nie ucieknąć, ty się nie schować! Ty Sielesny , Sielesny , a ja furt mówić Miedziany , Ołowiany , Cynowy . A on jest Sielesny , ten łobuz jest Sielesny , ja ci nauczyć, Ołowiany ! Cynowy ! Miedziany ! Du Mistvieh! Du Schwein! Du Sielesny!”

Potem wlepił mu za to miesiąc, ale po jakich dwóch tygodniach zaczęły go boleć zęby , a on przypomniał sobie, że Żelezny jest dentystą, więc z aresztu kazał go przyprowadzić do lazaretu, żeby mu wy rwał ząb. Żelezny rwał mu ten ząb z pół godziny , tak że dziadygę musieli coś ze trzy razy obmywać. Jakoś go to ułagodziło, tak że darował Żeleznemu dwa tygodnie aresztu. Tak to bywa, panie oberlejtnant, gdy przełożony zapomina nazwiska swego podwładnego. Ale podwładny nigdy nie powinien zapomnieć nazwiska swego przełożonego, jak nas napominał pan oberst.

(Jarosław Haszek, „Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej”)