Pamięci Zbigniewa Herberta

Jak można wybaczyć

Jak można wybaczyć tym

którzy zatruli ci mowę

Jak można wybaczyć

zabójcom języka

czyścicielom mózgów

hartownikom stalówek

Jak im wybaczyć ?!

To tak jakby sobie przebaczyć

nieznajomość prawdy

wartości

słowa

Wybaczcie, bo niewiedzą czynili

a ci co wiedzieli ?!

Wybaczcie, proklamującym teorię "mniejszego zła"

otuloną w lichą kieckę oportunizmu,

Wybaczcie, cynikom "realizmu danej epoki",

którym zabrakło trzeźwości rozsądku,

Wybaczcie, bełkoczącym o krowie niezmieniającej poglądów,

jakby wiedzieli, że ją na takie stać.

Pojednanie na zasadzie

wyższości dylematów i rozterek oprawców

nad spolegliwym prawem ofiary.

Otuli cię powszechna legenda aurea :

zawsze i wszędzie heroiczny opór

inteligencji wobec totalitaryzmu.

Słabnący terror zawsze wyzwala tanią odwagę.

Zniewalając społeczeństwo, bezosobowe tryby maszyny

wymykają się karze, a przecież

pozostają miliony ofiar o identyfikowalnych cechach –

pojedynczy but na hałdach Oświęcimia

czy w grobach Katynia wskazuje na konkretną osobę.

Banalizowanie zła –

oskarżanie anonimowego systemu –

relatywizowanie odpowiedzialności,

gdy każdy strzał ma swojego sprawcę,

każde kłamstwo swojego piewcę,

każdy panegiryk o Stalinie swego poetę.

Byłeś wyrazem

skazanych na milczenie

"karłów" katowanych we Wronkach

Byłeś głosem

bezimiennych Sokratesów

torturowanych w Zamku Lublina

Pozostałeś mitem

w sercu

więźnia z Kluczborka

Będziesz nadzieją

dla ceniących godność człowieka

Pozostaniesz wiarą

dla żyjących kwestią smaku

Zostaniesz człowiekiem

dla którego honor

nie jest jedynie pustym pojęciem

Château-Thierry, 7.08.1998